Diana Beresford-Kroeger

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Diana Beresford-Kroeger
Data i miejsce urodzenia

25 lipca 1944
London Borough of Islington

Zawód, zajęcie

naukowiec i wykładowca (botanika, biochemia, ekologia biochemiczna i in.), pisarka, działaczka ruchu ochrony środowiska

Tytuł naukowy

dr

Alma Mater

University College Cork,
University of Connecticut,
University of Ottawa,
Carleton University

Rodzice

Eileen A. O'Donoghue-Beresford i John Leslie Beresford

Strona internetowa

Diana Beresford-Kroeger (ur. 25 lipca 1944 w London Borough of Islington) – irlandzko-angielsko-kanadyjska (ang. multiple citizenship) przyrodniczka i pisarka, najlepiej znana z badań struktur ekosystemów leśnych i działań na rzecz ochrony lasów przed degradacją oraz ich odtwarzania, w początkowym okresie pracy akademickiej pracująca w dziedzinach biochemii i biologii molekularnej wykraczających poza zakres botaniki (np. hemodynamika serca[1], katodoluminescencja). Jako pisarka popularyzuje wiedzę o strukturze i znaczeniu lasów łącząc współczesną wiedzę przyrodniczą ze starożytną mądrością celtycką. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Carleton[2], członkiem Royal Canadian Geographical Society[3], jedną z WINGS WorldQuest Women (Fellow 2010)[4] i jednym z „25 Wizjonerów, którzy zmieniają świat” (Utne Reader 2011)[5][6].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodzenie i wczesna edukacja[edytuj | edytuj kod]

Ulubione miejsce[4] – Cougane Barra w Cork[7]

Urodziła się w 1944 roku w jednej z północnych części Wielkiego Londynu (Londyn Wewnętrzny). Jej ojcem był John Leslie Beresford, należący do anglo-irlandzkiej arystokracji o tradycji sięgającej XII wieku, spokrewniony m.in. z Johnem Hubertem Beresfordem (1933–2015, Lord of Waterford)[a]. Matka, Eileen A. Beresford, pochodziła z rodziny O'Donoghue[b] z Zamku Ross, której historia sięga V wieku[8][9].

Rodzice nie wspierali rozwoju przyrodniczych zainteresowań Diany. Dokonali tego dwaj kawalerowie: dr Barrett (sąsiad-lekarz) i Padraig „Rocky” O'Donoghue (brat matki). Dr Barrett uczył ją botaniki i opowiadał o leczniczych właściwościach roślin. Udostępniał swoją bogatą bibliotekę. Wuj O'Donoghue, znany jako sportowiec, był też chemikiem i bibliofilem[8][9][10].

Niedługo po ukończeniu 10 lat Diana została sierotą[c]. Zgodnie z prawem Brehonów[d] została otoczona opieką przez rodzinę matki z Caha (hrabstwo Cork)[e][11][5]. Zamieszkała w domu wuja O'Donoghue, z którym spędzali wieczory przy ogniu, wspólnie czytając prace literackie, w tym poezję irlandzką, książki dotyczące filozofii, fizyki, chemii, teatru i in.[6]. Chodziła do prywatnej szkoły. Nie miała bliskich koleżanek (twierdzi, że była izolowana z powodu pochodzenia[8]). Z okresu dzieciństwa wspomina przede wszystkim letnie spotkania w różnych domach krewnych mieszkających na wsi w Kerry. Przez trzy lata stare kobiety (80- i 90-latki), które mówiły tylko po gaelicku (zob. języki goidelskie), przekazywały jej swoją wiedzę oraz zobowiązanie, aby była „ostatnim głosem” starożytnego gaelickiego świata. Poznawała kulty celtyckie, mądrość Brehona i alfabet Ogham, triadę umysł-ciało-dusza i filozofię uzdrawiania, prawa drzew, system druidów (zob. druid – etymologia) – wizję natury, w której drzewa i lasy są fundamentem ludzkiego przetrwania i duchowości[f][5]. Była uznawana za „ostatnie dziecko starożytnej Irlandii”[9].

Studia[edytuj | edytuj kod]

Diana Beresford jest absolwentką University College Cork (National University of Ireland w Cork[12]), w którym studiowała botanikę i biochemię medyczną, otrzymując stopnie B.Sc. (licencjat) i M.Sc. odpowiednio w latach 1963 i 1965. Studia podyplomowe kontynuowała jako stypendystka w Stanach Zjednoczonych[13][2]:

Studia doktoranckie ukończyła w Uniwersytecie Carleton[2].

Działalność naukowa, literacka i społeczna[edytuj | edytuj kod]

Lata 60. i 70. XX w.[edytuj | edytuj kod]

W czasie botanicznych studiów w Irlandii Diana Beresford zajmowała się m.in. oznaczaniem gatunków roślin w irlandzkich lasach (zob. Killarney National Park), w tym porównywaniem ich roślinności z roślinami lasów deszczowych Ameryki Południowej (zob. np. flora Amazonii). Badała m.in. paproć „Killarney fern”. Jako studentka University College Cork podejmowała próby wyjaśnienie tajemnic chemicznej komunikacji w ekosystemach (zob. substancje semiochemiczne, hormony roślinne, olejki eteryczne, biochemia zapylania, odbieranie sygnałów chemicznych przez komórki)[14].

W okresie kilkunastu lat od ukończenia studiów prowadziła badania naukowe i wykłady w macierzystych uniwersytetach w Irlandii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (we współpracy z Canadian Department of Agriculture i Ottawa Heart Institute)[13]. Badania dotyczyły różnorodnych biochemicznych i biofizycznych procesów, zachodzących w materiałach biologicznych, roślinnych i zwierzęcych, w tym m.in.:

Wczesne lata 80. XX w. i później[edytuj | edytuj kod]

Carriglaith[edytuj | edytuj kod]
Zdjęcie z Carriglaith[21];
rada Diany Beresford-Kroeger: „Zastosuj cnotę prostoty”[4]

W końcu lat 70. XX wieku Diana Beresford-Kroeger zdecydowała się realizować własne programy badawcze i podejmować inne formy działalności naukowej, literackiej i społecznej poza strukturami akademickimi. Wspólnie z mężem, Christianem H. Kroegerem (wytrwałym współpracownikiem w kolejnych dziesięcioleciach), rozpoczęła tworzenie własnego ogrodu doświadczalnego na opuszczonym przez rolników polu o powierzchni 160 akrów, leżącym pod Merrickville k. Ottawy. Miejsce nazwała „Carriglaith”, co w języku gaelickim oznacza „szary kamień”. Małżonkowie wybudowali skromny dom i rozpoczęli poszukiwania roślin do prywatnego arboretum oraz do uprawy i badań ponad 6000 gatunków roślin potencjalnie leczniczych[21][22][23]. Zgromadzili w arboretum ponad 100 gatunków drzew, zarówno rdzennych jak pochodzących z odległych rejonów świata (m.in. skrajnie zagrożonych), takich jak wiąz amerykański (Ulmus americana L.), tulipanowiec (Liriodendron L.), parczelina trójlistkowa (Ptelea trifoliata L.), lipa amerykańska (Tilia americana L., Tilia glabra Vent.), magnolia drzewiasta (Magnolia acuminata L.) i różne północnoamerykańskie drzewa wytwarzające orzechy, np. orzech czarny (Juglans nigra L.), kasztan jadalny (Castanea sativa Mill.) i orzesznik jadalny (pekanowy), którego owoce mają liczne zalety (wysoka wartość odżywcza, zawartość witaminy E i przeciwutleniaczy)[22].

Po dwudziestoletnim okresie kompletowania okazów botanicznych, ich pielęgnacji i badań (m.in. obserwacji przebiegu tworzenia się struktury nowego zespołu roślinnego, powiązanego interakcjami, oraz ocen właściwości leczniczych poszczególnych gatunków) doszło do katastrofy spowodowanej przez wielką burzę lodową (1998). W czasie wydarzenia uległ zniszczeniu okap drzewostanu[24] kanadyjskich lasów (piętro zwartych koron drzew[25]) na milionach akrów, od Ottawy do Montrealu. Zniszczenia w arboretum Carriglaith były ogromne. Sprawiły, że pracę trzeba było rozpocząć niemal od początku, jednak tragiczne doświadczenie ułatwiło sformułowanie reguł ochrony lasów i tworzenia na obszarach zurbanizowanych małych zadrzewień, które równocześnie hamują postępujące globalne ocieplenie i sprzyjają zdrowiu mieszkańców okolicy[26][27][28].

Bioplan dla klimatu i zdrowia ludzi[edytuj | edytuj kod]
Pozbawieni widoku drzew pracownicy biurowców są bardziej narażeni na stres[g]
Akcja sadzenia drzew w Londynie (2010)[h]
Kąpiel leśna (Shinrin-yoku)

Wyniki swoich doświadczeń i analiz naukowych Diana Beresford-Kroeger popularyzuje, publikując książki i inne opracowania, udzielając wywiadów telewizyjnych i radiowych itp. Działa jako doradca naukowy takich organizacji, jak Irish Woodland League, Ecology Ottawa, Hidden Harvest of Ottawa, Canadian Organic Growers, Archangel Ancient Tree Archive[29], Acadian Forest Research Centre i in.[30]

Zachęca wszystkich do włączenia się w realizację „Bioplanu”, do reakcji na apel[31]:

  • przede wszystkim zobowiąż się do sadzenia jednego rodzimego drzewa rocznie przez następne sześć lat, a poza tym:
  • zachęcaj znajomych i sąsiadów do sadzenia rodzimych drzew
  • chroń drzewa w twojej okolicy
  • chroń rodzime lasy w swoim otoczeniu (np. wywierając nacisk na przedstawicieli rządu)

Ten ruch o zasięgu globalnym nabrał intensywności w czasie popularyzacji dokumentalnego filmu Diany Beresford-Kroeger pt. Call Of The Forest – The Forgotten Wisdom Of Trees[32][33].

Akcje sadzenia drzew są podejmowane w różnych krajach, zarówno w miastach, jak w przestrzeniach pozamiejskich (przeciwdziałanie wylesianiu). Jednym z ich celów jest zagwarantowanie zdrowia mieszkańców terenów zurbanizowanych, w tym dobrostanu subiekywnego. Działania są intensywnie prowadzone np. w wielkich aglomeracjach Dalekiego Wschodu, czyli tam, gdzie w czasach historycznych powstały i rozwinęły się metody terapii Shinrin-yoku (kąpiele leśne). W Europie XX w. zależność zdrowia ludzi od kontaktów z naturą jest opisywana z użyciem pojęcia „biofilia”, wprowadzonego do psychofizjologii przez Ericha Fromma (1973)[34][35] i stosowanego w socjobiologii przez Edwarda O. Wilsona (1984)[36]. Współcześnie badania wpływu lasów na zdrowie człowieka są kontynuowane przez specjalistów reprezentujących różne dyscypliny nauki, stosujących nowoczesne techniki pomiarowe. Diana Beresford-Kroeger utrzymuje z nimi kontakty naukowe. Uczestniczyła m.in. w przygotowaniach do druku międzynarodowego podręcznika terapii leśnej (International Handbook of Forest Therapy, 2019) – zbioru opracowań ponad 50 autorów, którego redaktorami są[i]: Dieter Kotte (Hamburg), Qing Li (Tokio), Won Sop Shin (Cheongju) i Andreas Michalsen (Berlin)[37].

Wymienieni i liczni inni naukowcy badają oddziaływania różnych bodźców zmysłowych, których źródłem są np. leśne rośliny, a odbiornikiem ludzkie narządy zmysłów (zob. zmysły człowieka), uczestniczące w powstawaniu wrażeń decydujących o samopoczuciu (zob. np. psychika jako obiekt badań). Powstające w odpowiednich receptorach impulsy nerwowe, niosące informacje o otoczeniu człowieka, są przekazywane poprzez neurony i synapsy obwodowego układu nerwowego do właściwych obszarów układu ośrodkowego, połączonych z autonomicznym układem nerwowym i układem limbicznym. Ten złożony mechanizm odbioru i analizy zespołów sygnałów wzrokowych, węchowych, słuchowych, dotykowych i innych powstał w toku ewolucji trwającej miliony lat. Szacuje się, że okres, który minął od początku urbanizacji i industrializacji do współczesności, stanowi mniej niż 0,01% historii ludzkości. Sprawia to, że funkcje fizjologiczne są najlepiej dostosowane do warunków pozamiejskich (zob. społeczeństwo tradycyjne), a warunki życia w miastach są jedną z przyczyn stresu. Zaawansowane badania procesów odpowiedzialnych za skuteczność „kąpieli leśnych” są prowadzone w warunkach naturalnych (np. artykuły Therapeutic effect of forest bathing on human hypertension in the elderly, 2012[38] lub Blood pressure-lowering effect of Shinrin-yoku (Forest bathing): a systematic review and meta-analysis, 2017)[39] i sztucznych, zwykle dotyczących bodźców jednego rodzaju. W warunkach sztucznych badano np. działanie obrazów imitujących okno z widokiem na las, umieszczanych w pomieszczeniach biurowych[g] lub widoku wazonu ze świeżymi czerwonymi różami, prezentowanego uczestnikom testów w rygorystycznych warunkach laboratoryjnych, umożliwiających pomiary stężenia oksyhemoglobiny w korze przedczołowej, zmienności HRV i inne, połączone z subiektywnymi ocenami nastroju (Chi Song[40] z Ohio State University i współautorzy)[41].

Dorobek[edytuj | edytuj kod]

Diana Beresford-Kroeger jest autorką ponad 300 artykułów, opublikowanych w czasopismach naukowych i popularnonaukowych oraz różnych środkach masowego przekazu[2].

Artykuły naukowe (wybór)[edytuj | edytuj kod]

  • 1974 – Improved cathodoluminescence microscopy, E.F. Bond, Diana Beresford, G.H. Haggis (Canadian Department of Agriculture, Carleton University)[15]
  • 1978–1984 – badania wykonane w Uniwersytecie Ottawskim (Department of Cellular and Molecular Medicine[42])[43]:
    • 1984 – The effect of propranolol on blood viscosity changes induced by experimental coronary occlusion[44]
    • 1982 – Early deleterious hemorheologic changes following acute experimental coronary occlusion and salutary antihyperviscosity effect of hemodilution with stroma-free hemoglobin[45]
    • 1980 – The effect of hemodilution with stroma-free hemoglobin and dextran on collateral perfusion of ischemic myocardium in the dog[46]
    • 1979 – Myocardial blood flow and O2-supply following dextran-haemodilution and methaemoglobinaemia in the dog[47]
    • 1978 – Myocardial oxygen-supply during hemodilution with stroma-free hemoglobin and methemoglobin solutions[48]

Książki (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Wyszukiwarka books-google wskazuje[49]:

  • Arboretum America: A Philosophy of the Forest, University of Michigan Press, 2003 (przedmowa: Edward O. Wilson, zdjęcia: Christian H. Kroeger)[50]
  • North American Trees: An Ecological Green Guide, Quarry Press, 2003
  • A Garden for Life: The Natural Approach to Designing, Planting, and Maintaining a North Temperate Garden, University of Michigan Press, 2004
  • Arboretum Borealis: A Lifeline of the Planet, University of Michigan Press, 2010
  • The Global Forest: 40 Ways Trees Can Save Us, Penguin UK, 2011
  • The Sweetness of a Simple Life Vintage Canada, 2015
  • The Medicine of Trees, Campbell River Community Arts Council, 2018
  • To Speak for the Trees: My Life's Journey from Ancient Celtic Wisdom to a Healing Vision of the Forest, Random House of Canada, 2019[j]
  • rozdział Bioplan for Forest Therapy w International Handbook of Forest Therapy (Cambridge Scholars Publishing 2019)[37]

Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

  • 2005 – The National Arbor Day Foundation's 2005, Media Award za książkę Arboretum America: A Philosophy of the Forest[13][50] – wyjątkową publikację edukacyjną o drzewach i lasach[2]
  • 2010 – tytuł członka Wings Worldquest[4]
  • 2011 – tytuł Utne Reader’s World Visionaries[6][51]
  • 2013 – członkostwo Royal Canadian Geographical Society (RCGS)[52]
  • 2016 – uznanie przez RCGS za jedną z 25 kobiet-odkrywców Kanady[31]
  • 2019 – tytuł Doctor honoris causa , przyznany w uznaniu wybitnych wysiłków na rzecz ochrony klimatu i lasów na Ziemi poprzez stosowanie etycznych koncepcji naukowych i tradycji[2]

Analogiczną opinię wyraża m.in. Edward Osborne Wilson – jeden z twórców współczesnej socjobiologii i ekologicznych podstaw ochrony środowiska, autor przedmowy do książki Arboretum America (2003). Wilson dzieli z jej autorką przekonanie o konieczności szczególnej troski o gatunki rodzime[50][8].

W 2019 roku Nagrodę Pulitzera w dziedzinie beletrystyki otrzymał Richard Powers za książkę The Overstory (fikcja literacka)[53]. Jest to narracja drzew, opowieść o fantastycznym świecie żywego lasu – rozległym, trwającym dzięki specyficznym więziom, zaradnym i pomysłowym. Ludzcy bohaterowie książki są garstką aktywistów, którzy stopniowo poznają ten świat i starają się przeciwdziałać jego nadchodzącej katastrofie. Jedną z centralnych postaci jest Patricia Westerford. Autor wyjaśnia, że jest to postać fikcyjna, która wywodzi się od dwóch prawdziwych kobiet: Suzanne Simard i Diany Beresford-Kroeger[54].

Życie rodzinne i hobby[edytuj | edytuj kod]

Mężem Diany Beresford został — bez aprobaty jej irlandzkiej rodziny – Christian H. Kroeger, syn Iwana Kroegera związanego z uczestnikami programu Apollo[k]. Dzięki tym kontaktom Diana Beresford-Kroeger korzystała z pomocy naukowców z NASA w czasie prowadzonych przez nią badań serca[6]. W okresie tworzenia „Carriglaith” był emerytowanym urzędnikiem państwowym. Jest wytrwałym współpracownikiem żony na różnorodnych polach jej aktywności. Jest zaangażowanym fotografem, m.in. twórcą zdjęć wykorzystanych w książce Arboretum America: A Philosophy of the Forest[50]. Mają jedną córkę, Erikę Beresford-Kroeger[13], która jest zatrudniona w Queen's University (Faculty of Health Sciences) jako Program Manager[55][8][10]. Towarzysząc matce w czasie jej publicznych wystąpień pełni m.in. funkcję fotografa[56].

Wśród pozazawodowych zainteresowań Diany Beresford-Kroeger wymieniane są: język irlandzki, poezja, sztuki wizualne i teatr[13].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wśród materiałów zgromadzonych w ramach „CELT Project documents” (University College Cork, UCC) znajduje się praca Narrative of a residence in Ireland during the Summer of 1814, and that of 1815 (autor: Anne Plumptre) zawierająca informację[61]:

    Dromore, sixty-six miles from Dublin, is a very ancient city standing on the river Lagan. For many years it had been declining exceedingly, since, though a bishop's see, it was deserted by its shepherd; his residence was fixed at Magheralin, a village at a little distance. But Dr. Beresford when he was bishop built a house in the town, at which he came to reside in 1781, and ever since it has revived, and is now in a tolerably flourishing state.

    Anne Plumptre wspomina też m.in. książkę Jamesa Beresforda(inne języki) (1764–1840), drugiego syna Richarda Beresforda z Upham, Hampshire[62], pt. The miseries of human life: or, the groans of Samuel Sensitive, and Timothy Test... (Londyn 1806)[61].

  2. ↑ W Irlandii istnieje kilka różnych rodzin o nazwisku O'Donoghue.
  3. ↑ Ogólnie dostępne informacje o rodzicach Diany Beresford (np. o przyczynie i dacie ich śmierci) są nieliczne i bywają sprzeczne [23][8][9][10]. Nie budzi wątpliwości bardzo niechętny stosunek ich córki do arystokracji, który wyraża otwarcie, często w formie budzącej zaskoczenie, np. „I am related to all that bloody gang...”[8]
  4. ↑ zob. Early Irish law(inne języki), Gaelic Ireland(inne języki)
  5. ↑ Istniała możliwość, że decyzją sądu zostanie skierowana do sierocińca o złej reputacji (zob. Magdalene Laundries in Ireland(inne języki))[5].
  6. ↑ Pojęcie „celtycka duchowość” nie jest jednoznaczne (bywało kontrowersyjne). Za najbardziej istotną cechę tej duchowości jest uważane harmonijne współżycie człowieka z naturą. Ta harmonia była oczywista dla Celtów i innych ludów, których życie zależało od uprawy roli i hodowli (według celtyckich chrześcijan jest to równoznaczne z obecnością Boga w Jego dziele)[57][58]. Legenda głosi, że celtyccy druidzi potajemnie kształcili „Jana Szkota urodzonego w Irlandii”[59] (zob. poglądy Jana Szkota Eriugeny).
  7. ↑ a b Pracownicy biurowców w Seulu, którym umożliwono spoglądanie na „okna” ze zdjęciami lasu, byli bardziej zadowoleni z pracy i mniej narażeni na stres[63] (na zdjęciu: budowa Woolworth Building, Manhattan 1912).
  8. ↑ Na zdjęciu: Barbara Windsor (aktorka, mieszkanka City of Westminster) z uczennicami Queen's College w czasie akcji sadzenia 53 drzew przy Weymouth Street 2010); zob. też The Big Tree Plant(inne języki)
  9. ↑ Redaktorzy International Handbook of Forest Therapy (Cambridge Scholars Publishing 2019)[37]:
  10. ↑ Jedna z imprez promujących To Speak for the Trees… – „Green Carpet” z udziałem Diany Beresford-Kroeger – została zorganizowana 3 listopada 2019 roku w St. Clair College (Windsor, Ontario) przez Pelee Island Bird Observatory[73] (zob. Pelee, Ontario i jezioro Erie).
  11. ↑ W tworzeniu NASA uczestniczyło kilku członków rodziny Kroeger[60]. Christian Kroeger, przyszły mąż Diany Beresford, był synem Iwana Kroegera i wychowankiem Wernera Von Brauna[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ G.P. Biro, D. Beresford-Kroeger, P. Hendry. Early deleterious hemorheologic changes following acute experimental coronary occlusion and salutary antihyperviscosity effect of hemodilution with stroma-free hemoglobin. „American Heart Journal”. 103 (5), s. 870-878, 1982 May. Elsevier. ISSN 0002-8703. (ang.). 
  2. ↑ a b c d e f Honorary Degree Recipients (Spring 2019) > Diana Beresford-Kroeger, B.Sc. M.Sc., Ph.D.. [w:] Strona internetowa Carleton University > Convocation > Honorary Degrees [on-line]. Carleton University, 2019. [dostęp 2019-10-18]. (ang.).
  3. ↑ 40 men, women from arts, letters, sciences named as Fellows of The Royal Canadian Geographical Society >Diana Beresford-Kroeger, Merrickville, ON.. [w:] RCGS News & Events [on-line]. November 8, 2011. [dostęp 2019-10-20]. (ang.).
  4. ↑ a b c d Diana Beresford-Kroeger. [w:] WINGS WorldQuest; Extraordinary Women. Extreme Discoveries [on-line]. [dostęp 2019-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-12)]. (ang.). (fellows)
  5. ↑ a b c d red.: Diana Beresford-Kroeger: To Speak for the Trees, My Life's Journey from Ancient Celtic Wisdom to a Healing Vision of the Forest. [w:] Strona internetowa Penguin Books, Nowa Zelandia [on-line]. Penguin Random House. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e Keith Goetzman (wywiad z Dianą Beresford-Kroeger). Utne Reader Visionaries, 25 Visionaries Who Are Changing Your World 2011. „Utne Reader”, 2011. Ogden Publications, Inc.. ISSN 8750-0256. (ang.). 
  7. ↑ Gougane Barra National Forest Park. [w:] TripAdvisor [on-line]. TripAdvisor. [dostęp 2019-10-18]. (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g Peter Robb: Ottawa Writers Festival: Diana Beresford-Kroeger’s long and winding road to wisdom. [w:] Artsfile. Now more than ever [on-line]. Octoer 4, 2019. [dostęp 2019-10-16]. (ang.).
  9. ↑ a b c d A Green Carpet event with Diana Beresford-Kroeger. [w:] eventbrite [on-line]. 3 November 2019. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  10. ↑ a b c Sarah Hampson. The tree whisperer: science, spirituality and an abiding love of forests. „The Globe and Mail”, October 17, 2013. The Globe and Mail Inc.. ISSN 0319-0714. (ang.). 
  11. ↑ Arminta Wallace. An Irishwoman's Diary. „The Irish Times”, May 9, 2011. (ang.). 
  12. ↑ University College Cork, Coláiste na hOllscoile Corcaigh. [w:] Strona internetowa uczelni [on-line]. UCC. [dostęp 2019-10-25]. (ang.).
  13. ↑ a b c d e Beresford-Kroeger, Diana 1944-. [w:] Encyclopedia.com [on-line]. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  14. ↑ Diana Beresford-Kroeger. The Woodland of Ireland. „The Irish Garden Plant Society Newsletter”, s. 16-18, April 2010. (ang.). 
  15. ↑ a b E.F. Bond, Diana Beresford, G.H. Haggis. Improved cathodoluminescence microscopy. „Journal of Microscopy”. 100 (3), April 1974. The Royal Microscopical Society. ISSN 0022-2720. (ang.). 
  16. ↑ Hemodynamika serca – rola w ogólnoustrojowym krążeniu krwi. [w:] Serwis Zdrowie.tvn.pl – wszystko o zdrowiu i medycynie [on-line]. TVN S.A.. [dostęp 2019-11-06].
  17. ↑ Piotr Ziętek: Hemodynamika (serca) – co to jest, jakie badania robi się w pracowni?. [w:] Wylecz.to [on-line]. 13 maja 2019. [dostęp 2019-10-20].
  18. ↑ Hemodynamic Monitoring. [w:] Live Well Library > Adult Health Advisor [on-line]. Summit Medical Group. [dostęp 2019-10-20]. (ang.).
  19. ↑ Search Results for: Hemodynamics. [w:] Strona internetowa University of Ottawa > Heart Institute (UOHI) [on-line]. UOHI. [dostęp 2019-10-20]. (ang.).
  20. ↑ G.P.Biro, D. Beresford-Kroeger. The effect of hemodilution with stroma-free hemoglobin and dextran on collateral perfusion of ischemic myocardium in the dog. „American Heart Journal”. 99 (1), s. 64-75, January 1980. ISSN 0002-8703. (ang.). 
  21. ↑ a b Carriglaith. [w:] Merrickville’s 12th Annual House and Garden Tour [on-line]. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  22. ↑ a b Karen York; fot. Angus McRitchie. Top 10 healing plants to grow in your backyard. „Chatelaine”, Mar 20, 2017 (updated). Toronto. ISSN 0009-1995. (ang.). 
  23. ↑ a b Hilary Thomson. Merrickville's Tree Lady. „North Grenville Times”, September 7, 2017. ngtimes.ca. (ang.). 
  24. ↑ okap drzewostanu, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-11-07].
  25. ↑ Rhett A. Butler: What is the canopy?. [w:] Mongabay [on-line]. April 1, 2019. [dostęp 2019-10-24]. (ang.).
  26. ↑ Bruce Gellerman i Bob Carty w rozmowach z Dianą Beresfor-Kroeger. „The Ice Lady Cometh”. „Living On Earth (PRI's Environmental News Magazine)”, April 25, 2008 (oryg. 1998). World Media Foundation. (ang.). 
  27. ↑ Marjorie Harris: Gardening Column. [w:] I Can Garden (portal) [on-line]. January 24, 1999. [dostęp 2019-10-23]. (ang.).
  28. ↑ Beresford-Kroeger, Diana: Bioplanning a North Temperate Garden. Quarry Press, 1999. ISBN 1550821520.
  29. ↑ Science Advisory Panel. [w:] Strona internetowa Archangel Ancient Tree Archive [on-line]. ancienttreearchive.org. [dostęp 2019-10-22]. (about (wideo z udziałem Diany Beresford-Kroeger i in.))
  30. ↑ redakcja: Diana Beresford-Kroeger Botanist, Biochemist, & Author. [w:] Adventure Canada [on-line]. [dostęp 2019-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-12)]. (ang.).
  31. ↑ a b Call Of The Forest > About Diana. [w:] Strona internetowa filmu "Call Of The Forest" [on-line]. Treespeak Films, 2019. [dostęp 2019-10-25]. (ang.).
  32. ↑ Call Of The Forest – The Forgotten Wisdom Of Trees. [w:] Film dokumentalny [on-line]. Treespeak Films Inc.. [dostęp 2019-10-18]. (ang.).
  33. ↑ Call Of The Forest > Take Action. [w:] Strona internetowa filmu "Call Of The Forest" [on-line]. Treespeak Films, 2019. [dostęp 2019-10-25]. (ang.).
  34. ↑ biophilia hypothesis, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-11-06] (ang.).
  35. ↑ Admin: biophilia; love of life (biophilia). [w:] Erich Fromm online [on-line]. [dostęp 2019-11-06]. (ang.).
  36. ↑ Edward O Wilson: Biophilia. Cambridge (Mass.) ; London: Harvard University Press, 1984, s. 180 ss.
  37. ↑ a b c Praca zbiorowa, ed. Dieter Kotte, Qing Li, Won Sop Shin, Andreas Michalsen: International Handbook of Forest Therapy. Cambridge Scholars Publishing, 1 grudnia 2019, s. 615 ss. ISBN 1-5275-3955-5. (fragmenty; m.in. Diana Beresford-Kroeger, rozdz. 1.5: Bioplan for Forest Therapy, s. 48–59)
  38. ↑ G.X. Mao, Y.B. Cao, X.G. Lan, Z.H. He, Z.M. Chen, Y.Z. Wang, X.L. Hu, Y.D. Lv, G.F. Wang, J. Yan. Therapeutic effect of forest bathing on human hypertension in the elderly. „Journal of Cardiology”. 60 (6), s. 495–502, 2012 Dec. DOI: 10.1016/j.jjcc.2012.08.003. ISSN 0914-5087. (ang.). 
  39. ↑ Ideno Y., Hayashi K., Y. Abe, K. Ueda, H. Iso, M. Noda, JS. Lee, S. Suzuki. Blood pressure-lowering effect of Shinrin-yoku (Forest bathing): a systematic review and meta-analysis. „BMC Complement Altern Med.”. 17 (1:409), s. 409, 2017 Aug 16. DOI: 10.1186/s12906-017-1912-z. (ang.). 
  40. ↑ Dr Chi (Chuck) Song. [w:] Strona internetowa Ohio State University [on-line]. College of Public Health. [dostęp 2019-11-18]. (ang.). (publikacje w Pub Med)
  41. ↑ C. Song, M. Igarashi, H. Ikei, Y. Miyazaki. Physiological effects of viewing fresh red roses. „Complementary Therapies in Medicine”. 35, s. 78-84, grudzień 2017. Elsevier. DOI: 10.1016/j.ctim.2017.10.001. ISSN 0965-2299. (ang.). 
  42. ↑ Department of Cellular and Molecular Medicine. [w:] strona internetowa Uniwersytetu Ottawskiego, Wydział Medyczny [on-line]. [dostęp 2019-10-18].
  43. ↑ Wynik wyszukiwania dla "Beresford-Kroeger". [w:] Wyszukiwarka PubMed [on-line]. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  44. ↑ G.P. Biro, Diana Beresford-Kroeger, The effect of propranolol on blood viscosity changes induced by experimental coronary occlusion, „Can J Physiol Pharmacol”, 62 (10), 1984, s. 1333-1337, DOI: 10.1139/y84-223, PMID: 6509381.
  45. ↑ George P. Biro, D. Beresford-Kroeger, P. Hendry, Early deleterious hemorheologic changes following acute experimental coronary occlusion and salutary antihyperviscosity effect of hemodilution with stroma-free hemoglobin, „American Heart Journal”, 103 (5), 1982, s. 870-878, DOI: 10.1016/0002-8703(82)90402-1, PMID: 7072591.
  46. ↑ G.P. Biro, D. Beresford-Kroeger, The effect of hemodilution with stroma-free hemoglobin and dextran on collateral perfusion of ischemic myocardium in the dog, „American Heart Journal”, 99 (1), 1980, s. 64-75, DOI: 10.1016/0002-8703(80)90315-4, PMID: 7350753.
  47. ↑ G.P. Biro, D. Beresford-Kroeger, Myocardial blood flow and O2-supply following dextran-haemodilution and methaemoglobinaemia in the dog, „Cardiovasc Res”, 13 (8), 1979, s. 459-468, DOI: 10.1093/cvr/13.8.459, PMID: 487384.
  48. ↑ G.P. Biro, D. Beresford-Kroeger, B.V. Smith, Myocardial oxygen-supply during hemodilution with stroma-free hemoglobin and methemoglobin solutions, „Prog Clin Biol Res”, 19, 1978, s. 213-226, PMID: 662882.
  49. ↑ Wynik wyszukiwania dla "Diana Beresford-Kroeger". [w:] Wyszukiwarka books.google [on-line]. [dostęp 2019-10-18]. (ang.).
  50. ↑ a b c d Diana Beresford-Kroeger, Edward O. Wilson (przedmowa), Christian H. Kroeger (145 fot.): Arboretum America A Philosophy of the Forest. University of Michigan Press, 2003, s. 214 ss. DOI: 10.3998/mpub.11826.
  51. ↑ redakcja. Diana Beresford-Kroeger: Tree Walker Utne Reader visionary. „Utne Reader”, November-December 2011. Ogden Publications. ISSN 8750-0256. (ang.). 
  52. ↑ Kimberly Ryan: Fellows: Diana Beresford-Kroeger. [w:] Strona internetowa Royal Canadian Geographical Society > RCGS News & Events [on-line]. September 10, 2013. [dostęp 2019-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]. (ang.).
  53. ↑ The Overstory, by Richard Powers (W.W. Norton). [w:] Strona internetowa Pulitzer Prize > 2019 Prize Winners > The 2019 Pulitzer Prize Winner in Fiction [on-line]. [dostęp 2019-11-09]. (ang.).
  54. ↑ Bradford Morrow. Richard Powers Interview by Bradford Morrow. „Conjunctions > An Interview”, Spring 2018. Bradford Morrow. ISSN 0278-2324. (ang.). 
  55. ↑ Wynik wyszukiwania dla 'Erika Beresford-Kroeger'. [w:] Strona internetowa Queen's University [on-line]. queensu.ca. [dostęp 2019-11-07]. (ang.).
  56. ↑ Michelle Poirier: Activist’s message: All you need is trees; Belleville – Diana Beresford-Kroeger is the ultimate tree-hugger. QNetNews.ca. [dostęp 2019-11-07]. (ang.).
  57. ↑ B. Gierek, „Celtycka duchowość” a panenteistyczna koncepcja Jana Szkota Eriugeny, „The Polish Journal of the Arts and Culture”, 2, 2013, 5, s. 120.
  58. ↑ Oliver Davies: Celtic Spirituality. Paulist Press, 2007 (1999), s. 550 ss. ISBN 1-61643-068-0.
  59. ↑ Jerzy Kolarzowski: Jan Szkot Eriugena: na skrzyżowaniu tradycji antyku z przeszłością celtycką. [w:] Racjonalista.pl, Ośrodek Racjonalistyczno-Sceptyczny im. de Voltaire’a [on-line]. Fundacja Wolnej Myśli. [dostęp 2019-10-27].
  60. ↑ Thomas Keith Glennan, Introduction: Roger D. Launius, ed. J.D. Hunley: The birth of NASA : the diary of T. Keith Glennan. Washington, DC: NASA History Office, 1993, s. 425, seria: The NASA History Series. ISBN 0-16-041936-0.
  61. ↑ a b Anne Plumptre: Narrative of a residence in Ireland during the summer of 1814, and that of 1815. [w:] CELT Project UCC [on-line]. research.ucc.iep, 1817. [dostęp 2019-10-22]. (ang.).
  62. ↑ Beresford, James (1764–1840). [w:] Oxford Dictionary of National Biography [on-line]. Oxford University Press. [dostęp 2019-10-22]. (ang.).
  63. ↑ a b Won Sop Shin. The influence of forest view through a window on job satisfaction and job stress. „Scandinavian Journal of Forest Research”. 22 (3), s. 248–253, 2007. DOI: 10.1080/02827580701262733. (ang.). 
  64. ↑ CEO w firmie, czyli kto? Poznaj znaczenie popularnych skrótów!. [w:] oradnik przdsiębiorcy [on-line]. 2019-06-28. [dostęp 2019-11-15].
  65. ↑ Success - Made in Germany; Our Executives. [w:] Strona internetowa Causal Impact [on-line]. [dostęp 2019-11-15]. (ang.).
  66. ↑ Dieter Kotte: Developments and efforts for international cooperation and standardization in the area of Forest Medicine/Forest Therapy (abstract). [w:] 2. Internationaler Kongress »Gesundheitspotenzial Wald«, Rostock, den 05. November 2018 [on-line]. 2018. [dostęp 2019-11-15]. (ang.).
  67. ↑ Kirsten Dirksen (rozmowa z prof. Qing Li): Science of "forest bathing": fewer maladies, more well-being?. [w:] wideo [on-line]. faircompanies.com, 29 maja 2016. [dostęp 2019-11-15]. [Science of "forest bathing": less sickness, more well-being?]
  68. ↑ Japanese Society of Forest Medicine. [w:] Strona internetowa stowarzyszenia [on-line]. s. Strona internetowa Department of Rehabilitation and Physical Medicine, Graduate School of Medicine,Nippon Medical School, Tokyo, Japan. [dostęp 2019-11-15]. (ang.). (Qing LI, MD, PhD, Senior Assistant Professor )
  69. ↑ Speakrs > Qing Li. [w:] Global Landscapes Forum [on-line]. GLF. [dostęp 2019-11-17]. (ang.).
  70. ↑ Dr Qing Li: 'Shinrin-Yoku: The Art and Science of Forest Bathing' i inne wydania. [w:] books.google.pl [on-line]. [dostęp 2019-11-17].
  71. ↑ Won Sop Shin. [w:] Strona internetowa World Conference on “Forests for Public Health” [on-line]. FPH 2019, 2019. [dostęp 2019-11-15]. (ang.).
  72. ↑ Immanuel Hospital Berlin (Wannsee). [w:] Strona internetowa szpitala [on-line]. [dostęp 2019-11-17]. (ang.).; fragment: „The Department of Naturopathy at Immanuel Krankenhaus Berlin and the Charité-Universitätsmedizin Berlin’s university outpatient clinic for naturopathy that is based here constitute a centre of excellence in the scientifically founded clinical application of naturopathy methods and complementary medicine in line with modern integrative medicine”.
  73. ↑ Diana Beresford-Kroeger Green Carpet Event. [w:] Pelee Island Bird Observatory (PIBO) welcomes ... to Windsor for a Green Carpet event [on-line]. pibo.ca, October 3, 2019. [dostęp 2019-10-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Diana_Beresford-Kroeger&oldid=71792763”