Ład serca
Ład serca – powieść Jerzego Andrzejewskiego opublikowana najpierw w czasopiśmie „Prosto z Mostu” w 1937, a następnie w postaci książkowej w 1938[1].
Akcja powieści rozgrywa się w ciągu jednej nocy w białoruskiej wiosce, w której splatają się losy kilkorga ludzi, którzy muszą dokonać wyboru pomiędzy dobrem a złem. Głównym bohaterem jest katolicki ksiądz Siecheń, rozdarty wewnętrznie, próbujący wypełniać swoją rolę duszpasterza, wbrew słabości ludzi i niepojętości wyroków boskich. Bohater jest bezsilny i nie pojmuje działań opatrzności, stara się jednak utrzymać swoją wiarę.
Powieść porusza temat łaski i predestynacji do zbawienia, co sytuuje ją w metafizycznym nurcie prozy dwudziestolecia oraz zbliża do poglądów jansenistycznych[2]. Krytyka wskazywała na podobieństwo Ładu serca z utworami Georges’a Bernanosa i François Mauriaca[2]. Postrzegano powieść jako pierwszy polski utwór nawiązujący do rozwijającego się w Europie nurtu humanizmu katolickiego. Niektórzy z recenzentów ganili natomiast Ład serca za niezgodność z zasadami katolicyzmu – wskazywali na to, że zło w utworze jest znacznie mocniej akcentowane niż łaska i opieka Boga[3].
W 1938 roku utwór zajął pierwsze miejsce w plebiscycie „Wiadomości Literackich”, powieść zdobyła również Nagrodę Młodych Akademii Literatury, oraz zyskała Andrzejewskiemu opinię pisarza katolickiego[4]. Z kolei Czesław Miłosz w Zniewolonym umyśle interpretuje tę powieść, nie jako wyraz autentycznych przekonań autora, ale jako realizowanie pewnej konwencji wzniosłości[5]. Sam Andrzejewski po latach przyznawał, że w katolicyzmie próbował odnaleźć sens rzeczywistości, nie zdołał jednak do końca zaakceptować zasad tej religii[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anna Nasiłowska: Trzydziestolecie 1914-1944. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 165. ISBN 83-01-11861-X.
- ↑ a b Jerzy Kwiatkowski, Jan Wojnowski: Literatura Dwudziestolecia. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1990, s. 295. ISBN 83-01-09928-3.
- ↑ Włodzimierz Maciąg Wstęp. W: Jerzy Andrzejewski: Miazga. Wrocław: Kraków : Zakład Narodowy im. Ossollińskich – Wydawnictwo, 2002, s. XI. ISBN 83-04-04608-3.
- ↑ Bolesław Faraon: Prozaicy dwudziestolecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974, s. 28.
- ↑ Włodzimierz Maciąg Wstęp. W: Jerzy Andrzejewski: Trzy opowieści. Wrocław: Kraków : Zakład Narodowy im. Ossollińskich – Wydawnictwo, 1998, s. XIX. ISBN 83-04-04457-9.
- ↑ Włodzimierz Maciąg Wstęp. W: Jerzy Andrzejewski: Miazga. Wrocław: Kraków : Zakład Narodowy im. Ossollińskich – Wydawnictwo, 2002, s. XII. ISBN 83-04-04608-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Anna Nasiłowska: Trzydziestolecie 1914-1944. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11861-X.
- Jerzy Kwiatkowski, Jan Wojnowski: Literatura Dwudziestolecia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990. ISBN 83-01-09928-3.
- Włodzimierz Maciąg Wstęp. W: Jerzy Andrzejewski: Trzy opowieści. Wrocław: Kraków : Zakład Narodowy im. Ossollińskich - Wydawnictwo, 1998. ISBN 83-04-04457-9.
- Włodzimierz Maciąg Wstęp. W: Jerzy Andrzejewski: Miazga. Wrocław: Kraków : Zakład Narodowy im. Ossollińskich – Wydawnictwo, 2002. ISBN 83-04-04608-3.