Łada (województwo lubelskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łada
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

janowski

Gmina

Chrzanów

Liczba ludności (2021)

469[2][3]

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

23-305[4][5]

Tablice rejestracyjne

LJA

SIMC

0789275[6]

Położenie na mapie gminy Chrzanów
Mapa konturowa gminy Chrzanów, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Łada”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Łada”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Łada”
Położenie na mapie powiatu janowskiego
Mapa konturowa powiatu janowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Łada”
Ziemia50°44′15″N 22°38′19″E/50,737500 22,638611[1]

Ładawieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Chrzanów[6][7].

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łada, po jej zniesieniu w gromadzie Chrzanów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 517 mieszkańców[8] i była trzecią co do wielkości miejscowością gminy Chrzanów.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Parafia św. Bartłomieja w Goraju[9].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wzmianki na temat miejscowości pochodzą z 1245 roku i dotyczą najazdu księcia Wasylka. W XIV wieku była wsią królewską i trafiła w 1377 r. w ręce Dymitra[10] z Goraja. Po jego śmierci odziedziczyli ją jego bratankowie. Następnie właścicielem wsi był w 1508 r. Mikołaj Firlej, wojewoda lubelski. W 1517 r. Ładę kupił Wiktoryn Sienieński, który darował ją rodowi Górków. Od ich spadkobierców, pod koniec XVI w., miejscowość nabył Jan Zamojski i włączył ją kilka lat później do ordynacji (1601 r.). W połowie XVII w. we wsi był staw z młynem, sad oraz karczma z browarkiem. Ze względu na swe położenie Łada odgrywała rolę rzemieślniczego i usługowego zaplecza wobec Goraja. Pod koniec XVIII w. we wsi znajdował się folwark, 3 karczmy i browar. W okresie wojen napoleońskich, wskutek przechodów i kwaterunków wojsk, klęsk naturalnych, nieurodzaju i chorób nastąpił spadek ludności (było 15 pustek) i inwentarza (50–90%). W XIX w. z sąsiedniego Malinia napłynęli unici (ludność ruska była obecna także wcześniej). Według danych statystycznych z 1921 r. Łada liczyła 116 domów i 702 osoby. W okresie międzywojennym powstała szkoła powszechna oraz działało Koło Młodzieży Wiejskiej Siew. Podczas II wojny światowej, 24 maja 1944 r., miał miejsce nalot lotnictwa niemieckiego. Pożar wywołany bombardowaniem strawił 73 gospodarstwa. W 1946 r. powstała straż pożarna.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 71087
  2. Wieś Łada w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-03] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-03].
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 695 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 695 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  6. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  7. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  9. Opis parafii na stronie diecezji
  10. Dymitr z Goraja – (ok. 1340–1400) podskarbi, marszałek Królestwa. Był bliskim współpracownikiem królów Kazimierza Wielkiego (popierał jego politykę wschodnią), Ludwika Węgierskiego i Władysława Jagiełły (był zwolennikiem objęcia przez niego tronu polskiego).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Myśliński K.: Dzieje kariery politycznej w średniowiecznej Polsce. Dymitr z Goraja (1340–1400), Lublin 1981, str. 252.
  • Sochacka A.: Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, Lublin 1987, str. 27, 71.
  • Orłowski R.: Położenie i walka klasowa chłopów w Ordynacji Zamojskiej w drugiej połowie XVIII wieku, Lublin 1963, str. 27.
  • Tarnawski A.: Działalność gospodarcza Jana Zamoyskiego (1572–1605), Lwów 1935, str. 21–22, 92.
  • Kuraś S.: Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, w: Dzieje Lubelszczyzny, t. III, Warszawa 1983, str. 134.
  • Fajkowski J.: Wieś w ogniu. Eksterminacja wsi polskiej w okresie okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1972, str. 321.
  • Stworzyński M.: Opisanie historyczno-jeograficzne ordynacji zamojskiej z 1834 r., str. 18,79.
  • Opis Gmin Powiatu Janowskiego, 1933 r.
  • Archiwum Ordynacji Zamojskiej, sygn.:9, 15; 3198, 12–12v, 32v–35v.
  • Drabent Z., Reforma rolna PKWN w kraśnickiem, Lublin 1979, str. 30–31.
  • Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa 1924, str. 36.
  • Województwo lubelskie w 15 tomach Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich 1880–1904, oprać. W. Sakławski, Lublin 1974, str. 214.