Łoktusza
Łoktusza, (także naramiennik, gwarowo: łoktuszka, oktuska) – stara nazwa płachty, rańtucha, szala, którym kobiety w niektórych regionach Polski okrywały ramiona, plecy, a także łokcie – stąd wzięła się nazwa łoktuszy. Dawne łoktusze były to duże chusty z białego grubego płótna.
Łoktusza stanowi najstarszy i istotny element stroju mieszczan żywieckich[1]. Wzmianki o łoktuszy pojawiały się aktach sądowych i testamentach mieszczan żywieckich począwszy od 1622 r.[1] Materiałem do wyrobu łoktuszy stanowił tiul. Tkaninę na rynki polskie sprowadzano z Francji, Burano pod Wenecją i z Brukseli. Po 1815 r. zaopatrywano się w surową tkaninę w Krakowie. Najwyżej cenione były tiule o drobnych oczkach, gdyż wyhaftowany na nich wzór był przejrzysty i delikatny. Taki gatunek tiulu nazywany był „angielską mgiełką”[1]. Do wyrobu haftów o motywach floralnych używano białych, bawełnianych nici. Łoktusze pojawiają się na XIX-wiecznym malarstwie cechowym i ludowym, jako nakrycie głowy i ramion Matki Boskiej[1].
Mikołaj z Wilkowiecka pisze:
"Pójdźcież za mną, miłe dusze,
Zawinąwszy się w łoktusze."
Łoktuszą nazywano także płachtę uwiązaną na szyi i podtrzymywaną lewą ręką, z której siewca wysiewał ziarno.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Ktustyna Kolstrung - Grajny, Jacek Kubiena, Mieszczański strój żywiecki, Wadowice: Fundacja Braci Golec, 2007, s.85, ISBN 978-83-925518-0-5.