Łysostopek pozrastany
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łysostopek pozrastany |
| Nazwa systematyczna | |
| Collybiopsis confluens (Pers.) R.H. Petersen Mycotaxon 136(2): 341 (2021) | |
.JPG)
.JPG)
Łysostopek pozrastany (Collybiopsis confluens (Pers.) R.H. Petersen) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae.
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Collybiopsis, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1796 Christian Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus confluens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 2021 R.H. Petersen, przenosząc go do rodzaju Collybiopsis[1].
- Agaricus confluens Pers. 1796
- Chamaeceras archyropus (Pers.) Kuntze 1898
- Collybia confluens (Pers.) P. Kumm. 1871
- Gymnopus confluens (Pers.) Antonín, Halling & Noordel. 1997
- Marasmius archyropus (Pers.) Fr. 1838
- Marasmius confluens (Pers.) P. Karst. 1889
Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 2003. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: pieniążek zlewający się, bedłka zlewająca się, twardzioszek gromadny, twardzioszek nieprzyjemny i pieniążek pozrastany[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–4 cm. U młodych owocników półkulisty lub tępodzwonkowy, później staje się spłaszczony z szerokim i tępym garbem, na koniec spłaszczony z wywiniętym brzegiem. Powierzchnia gładka, naga. Jest higrofaniczny; w stanie suchym powierzchnia jest matowa i ma kolor bladokremowy, w stanie wilgotnym jest błyszcząca, w kolorze od jasno cielistobrązowego do mięsnobrązowego[4]. Owocniki prawie zawsze wyrastają kępami, czasami razem z innymi gatunkami[5].
Blaszki wąskie i gęste, początkowo białe, później cielistoochrowe do mięsnobrązowych. Ostrza blaszek owłosione[4]. Przy trzonie blaszki wolne[6].
Wysokość 5–12 cm, grubość do 0,5 cm. Jest cylindryczny, cienki i smukły, elastyczny, rurkowaty. Barwa taka sama, jak kapelusza. Po oderwaniu kapelusza na trzonie pozostaje tarczka, w kapeluszu natomiast okrągły otwór. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest pokrycie całej powierzchni trzonu białymi brodawkami (włoskami){[4], oraz to, że trzony owocników w jednej kępie są pozrastane podstawą[5].
Cienki i łykowaty, białawy. Nie zmienia koloru po uszkodzeniu. Smak łagodny, zapach słaby i nieokreślony[6].
Biały. Zarodniki wydłużone, gładkie, o średnicy 7–10 × 2–3 µm[6].
- Gatunki podobne
Jest wiele podobnych gatunków grzybów, ale łysostopek pozrastany ma kilka charakterystycznych cech, po których łatwo można go odróżnić: wyrasta w kępach, a cienkie trzony poszczególnych owocników są zrośnięte podstawami i pokryte białymi brodawkami „włoskami”. Ma gęste blaszki, a trzon odrywa się od kapelusza razem z tarczką. Najbardziej podobny jest łysostopek cierpki (Gymnopus peronatus)[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje na półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego i arktycznego. W Europie jest pospolity, na północy jego zasięg sięga po Szwecję, w Azji występuje na Kaukazie, Syberii, Kamczatce, w Chinach, Korei, Japonii, w Ameryce Północnej w USA i Kanadzie[7]. W Polsce jest pospolity[3].
Saprotrof[3]. Owocniki pojawiają się w różnego rodzaju lasach od lata do jesieni, prawie zawsze w kępach. Czasami tworzą czarcie kręgi[6]. Grzyb mykoryzowy, żyjący w symbiozie z wieloma gatunkami drzew liściastych, najczęściej jednak rośnie pod bukami[7].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb jadalny{[6]. Ma jednak niewielkie wartości smakowe, może być używany jako domieszka do innych grzybów. Trzony z powodu łykowatości nie nadają się do spożycia[7]. Przez niektórych autorów jednak uważany jest za grzyb trujący[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2024-01-03] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-01-03] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 281, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 163, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, s. 105, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b c d e Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 326, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c J. German, Andreas Gminder Krieglsteiner, Die Großpilze Baden-Württembergs. Band 3:. Ständerpilze. Blätterpilze I. Ulmer, Stuttgart 2001, s. 210, ISBN 3-8001-3536-1.