Ślub króla Władysława II Jagiełły i Elżbiety Granowskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ślub króla Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską z Pileckich odbył się 2 maja 1417 roku w kościele św. Michała Archanioła w Sanoku[1][2]. Ślubu udzielił arcybiskup lwowski Jan Mikołaj z Rzeszowa[3] w obecności zupełnie zaskoczonych możnowładców, przybyłych na zjazd panów rady, a nie na uroczystość ślubną[4].

Władysław II Jagiełło
Elżbieta Granowska
Rekonstrukcja historyczna ślubu w 2014 w Sanoku

Historia[edytuj | edytuj kod]

W chwili narzeczeństwa z Jagiełłą Elżbieta miała już za sobą trzy małżeństwa i wychowywała czworo dzieci. Jej małżonkami byli kolejno, rycerz morawski Wissel Czambor Wissenburg, drugim był morawski rycerz Jan z Jičina i Wincenty z Granowa herbu Leliwa. Sam Jagiełło bawił w Sanoku w czasie swojego panowania ponad trzynaście razy[5]. Oficjalne, zgodne z tradycją trzecie spotkanie z Jagiełłą, miało miejsce w Sanoku 1 maja 1417, i już na drugi dzień odbył się ślub w miejscowym kościele parafialnym św. Michała Archanioła, którego udzielił arcybiskup lwowski.

Małżeństwo to wzbudziło od samego początku gwałtowne protesty szlachty. Powszechnie uważano, że na króla rzucono czary, na domiar tego wiek i kondycja zdrowotna panny młodej nie rokowały nadziei na dalsze potomstwo. W chwili małżeństwa Elżbieta miała według jednych badaczy 37 lat, według innych 45 lat, natomiast Jagiełło mógł już wtedy liczyć 66 lat[6]. Jan Długosz zanotował pewien wypadek jaki zdarzył się po wyjściu z kościoła królewskich małżonków, oceniany później przez potomnych jako zła wróżba. W czasie powrotu z kościoła na zamek miał padać ulewny deszcz, dodatkowo koło powozu zapadło się w błocie i złamało, przez co nowo poślubiona małżonka królewska musiała dalszą drogę na zamek odbyć pieszo[7].

Po oficjalnej ceremonii w Sanoku Piotr Kmita z Sobnia podjął na swoim zamku króla Władysława wraz z Elżbietą, i tu właśnie miało się odbyć królewskie wesele.

Mimo przeszkód stawianych przez radę królewską Jagiełło doprowadził do koronacji Elżbiety, która odbyła się na Wawelu 19 listopada 1417 roku. Aktu koronacji dokonał arcybiskup Jan Mikołaj, ten sam, który wcześniej udzielał parze królewskiej ślubu.

Stanisław Ciołek, sekretarz królewski, napisał z kolei alegoryczną bajkę, w której lew (Władysław Jagiełło) poślubia świnię (Elżbietę), po tym jak ta rzuciła na niego czary. Pochodzenie królowej, niekrólewskie choć jak najbardziej dostojne, było powodem wielu złośliwych plotek na jej temat.

"Helżbieta, córka Ottona, była za Granowskim; ta potem będąc wdową, dla pięknej urody, acz w leciach podeszła, szła za Jagiełłę”[8].

Po wyjeździe z Sanoka para królewska wyjechała do Lwowa[9].

Odniesienia[edytuj | edytuj kod]

Odniesienie do ślubu zawarł Zygmunt Kaczkowski w swojej powieści pt. Murdelio (1853)[10].

Rekonstrukcja historyczna ślubu odbyła się w Sanoku dwukrotnie: 20 czerwca 2014 podczas Światowego Zjazdu Sanoczan[11] oraz 2 maja 2017 w 600. rocznicę wydarzenia[12][13].


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Piotr Klemens Kantecki: Elżbieta. Trzecia żona Jagiełły. Opowiadanie historyczne. Lwów: 1874, s. 56-57.
  2. Małżeństwo królewskie zawarte zostało 2 maja 1417 roku i trwało do 21 maja 1420 r. w: Stanisław Ciołek (+1437): podkanclerzy królewski, biskup poznański, poeta dworski. Zofia Kowalska, Zofia Kowalska-Urbankowa. 1993.
  3. Krzysztof Ożóg, Uczeni w monarchii Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława Jagiełły (1384-1434), PAU 2004, s. 170.
  4. Józef Dobosz, Słownik władców polskich, 1999, s. 112.
  5. Edward Opaliński, Tomasz Wiślicz, Rezydencje w średniowieczu i czasach nowożytnych, 2001, s. 16.
  6. Stanisław Bogusław Lenard, Ireneusz Wywiał, Historia Polski w datach, 2000, s. 133.
  7. „w drodze z kościoła do zamku złamało się koło u powozu królowej (J. Długosz, Dzieła wszystkie, V)” w: Sanok: materiały do dziejów miasta do XVII w., Adam Fastnacht, Feliks Kiryk, s. 79.
  8. Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego...
  9. Franciszek Jaworski: Królowie polscy we Lwowie. Lwów: 1912, s. 20.
  10. Zygmunt Kaczkowski: Wybór pism. T. 3: Murdelio. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1900, s. 46.
  11. Tak wyglądał ślub Władysława Jagiełły. nowiny24.pl, 22 czerwca 2014. [dostęp 2014-06-22].
  12. 600. Rocznica Ślubu Władysława Jagiełły. Inscenizacja historyczna. esanok.pl, 2017-05-02. [dostęp 2017-07-25].
  13. Marek Winiarski: 600. rocznica ślubu Władysława Jagiełły. rzeszow.tvp.pl, 2017-05-03. [dostęp 2017-07-25].