Śluza VI Bronikowskiego

Śluza VI

Bronikowskiego

Śluza VI
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Bydgoszcz
Droga wodna	Wisła-Odra
Lokalizacja	na 15,4 km
Dane techniczne
Długość	43,5 m
Szerokość	6,6 m
Różnica poziomów	1,9 m
Wrota	drewniane dwuskrzydłowe
Rodzaj napędu	ręczny
Położenie na mapie Bydgoszczy Śluza VI
Położenie na mapie Polski Śluza VI
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Śluza VI
53°07′55,668″N 17°57′08,726″E

Śluza IV

Jesienią

Wrota górne

Mechanizm zamykania wrót z 1872 roku

Śluza VI „Bronikowskiego” – śluza na Starym Kanale Bydgoskim w Bydgoszczy.

Stanowi jedną z budowli hydrotechnicznych starego odcinka Kanału Bydgoskiego, wyłączonego z eksploatacji w 1915 r. Jest to dawna siódma śluza drogi wodnej Wisła-Odra oraz szósta śluza na Kanale Bydgoskim (1774-1915).

Zarządcą obiektu jest Zarząd Miasta Bydgoszczy.

Lokalizacja

Śluza znajduje się w Bydgoszczy, przy ul. Bronikowskiego, w parku nad starym Kanałem Bydgoskim, około 160 m od połączenia starego i nowego odcinka Kanału Bydgoskiego.

Historia

Śluzę wybudowano w latach 1773-1774. Obecna forma budowli pochodzi z lat 1803-1810, kiedy dokonano pierwszej przebudowy drogi wodnej Wisła-Odra. Eksploatowana była z przeznaczeniem dla barek o ładowności do 200 ton do roku 1915, kiedy oddano nowy odcinek kanału z nowo wybudowanymi śluzami Okole i Czyżkówko. Do końca lat 40. XX w. wykorzystywana była awaryjnie. Ostateczne wyłączenie z eksploatacji nastąpiło pod koniec lat 60. XX w.

Od 1972 Stary Kanał Bydgoski wraz ze śluzami znajduje się w gestii miasta Bydgoszczy. W 1993 r. śluzę odrestaurowano, a w 2005 wpisano wraz z całym zespołem Kanału Bydgoskiego do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego.

W czerwcu 2023 stare wrota śluzy zdemontowano i zastąpione je nowymi.

Most przy śluzie

Od końca XVIII wieku przy śluzie znajdował się mostek dla pieszych. W połowie XIX wieku most poszerzono i oparto na kamienno-ceglanych przyczółkach, istniejących do dzisiaj. W 1961 roku dotychczasowy drewniany pomost rozebrano i zastąpiono mostem żelbetowym z jednią i chodnikami. Prace prowadziło Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych.

Charakterystyka

Jest to śluza komorowa o konstrukcji ceglanej posadowiona na ruszcie palowym. Posiada zamknięcia w postaci drewnianych wrót wspornych dwuskrzydłowych, otwieranych w kierunku górnej wody. Zasuwy umożliwiające regulację przepływu wody i napełnianie komory posiadają napęd ręczny. Zachowany układ mechaniczny zasuw pochodzi z 1872 roku.

Most przy śluzie

Przy głowie dolnej śluzy znajduje się most drogowy w ciągu ulicy Bronikowskiego w Bydgoszczy. Jego długość wynosi 8,4 m, szerokość 9,5 m oraz nośność 15 ton. Konstrukcja składa się z płyty żelbetowej monolitycznej opartej na przyczółkach kamienno-ceglanych. Przeprawa mieści jezdnię oraz dwa chodniki dla pieszych. Przestrzeń żeglugowa pod obiektem wynosi ok. 4 x 5,5 m. Obiektem dysponuje Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy.

Zobacz też

• Kanał Bydgoski
• Planty nad Kanałem Bydgoskim

Bibliografia

• Badtke Marek: Kanał Bydgoski: Bydgoszcz, 2006.
• Bartowski Krzysztof: W 231. rocznicę Kanału Bydgoskiego (1774-2005). [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 10. Bydgoszcz 2005.
• Winid Walenty: Kanał Bydgoski: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Popierania Nauki, 1928.
• Woźniak-Hlebionek Agnieszka. Kanał bydgoski, Brda i Noteć w pruskich planach inwestycyjnych w latach 1773-1915. [w:] Kronika Bydgoska XXIII (2001). Bydgoszcz 2002.
• Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy

Linki zewnętrzne

• Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
• Galeria zdjęć z remontu w 2023