Żuwka zewnętrzna
Żuwka zewnętrzna (łac. galea) − parzysty element aparatu gębowego sześcionogów stanowiący zewnętrzny wyrostek pieńka szczęki[1].
Żuwka ta jest zewnętrznym płatem endytu szczęk I i II pary. Poruszana jest mięśniem wychodzącym z pieńka (musculus stipitogalealis[2])[3]. W aparacie typu gryzącego żuwka zewnętrzna I pary szczęk jest bardziej tępo zakończona od wewnętrznej i osadzona na pieńku, stanowiąc wraz z głaszczkiem szczękowym narząd zmysłu dotyku i smaku. Żuwka zewnętrzna II pary szczęk osadzona jest natomiast na przedbródku. Często żuwki wewnętrzne II pary szczęk zrośnięte są w języczek, a wówczas żuwki zewnętrzne tworzą przyjęzyczki. W gryząco-liżącym aparacie gębowym żuwki wewnętrzne I pary szczęk są silnie wydłużone i tworzą wraz z głaszczkami wargowymi pochewkę, a zewnętrzne II pary tworzą krótkie przyjęzyczki. W aparacie gębowym ssący występują tylko żuwki zewnętrzne I pary szczęk, które są silnie wydłużone i zrośnięte w ssawkę[4].
U niektórych owadów nasadowa część żuwki zewnętrznej wsparta na pieńku zróżnicowana jest w płat nazywany subgalea[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
- ↑ Benjamin Wipfler, Ryuichiro Machida, Bernd Müller, Rolf G. Beutel. On the head morphology of Grylloblattodea (Insecta) and the systematic position of the order, with a new nomenclature for the head muscles of Dicondylia. „Systematic Entomology”, 2011. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2010.00556.x.
- ↑ a b VI: The Head. W: R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.
- ↑ Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 565-568. ISBN 978-83-01-14595-8.