1,1,1,3,3,3-Heksafluoropropan

1,1,1,3,3,3-Heksafluoropropan
Nazewnictwo
	Inne nazwy i oznaczenia
	FE-36, heksafluoropropan, bis(trifluorometylo)metan, 2,2-dihydroperfluoropropan, Refrigerant 236fa
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C3H2F6
Inne wzory	CF3CH2CF3
Masa molowa	152,04 g/mol
Wygląd	bezbarwny, bezwonny gaz
	Identyfikacja
Numer CAS	690-39-1
PubChem	57517061
SMILES
	[C](C(F)(F)F)C(F)(F)F
InChI
	InChI=1S/C3F6/c4-2(5,6)1-3(7,8)9
	InChIKey
	NSGXIBWMJZWTPY-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,4343 g/cm³ (0 °C); ciecz; 1,360 g/cm³ (25 °C); ciecz; 0,00643 g/cm³ (25 °C, 1 atm); gaz
	Rozpuszczalność w wodzie
	2100 ppm (20 °C)
Temperatura topnienia	−93,6 °C; −103 °C
Temperatura wrzenia	−1,0 °C; −1,4 °C
Punkt potrójny	−93,55 °C; 160,3 Pa
Punkt krytyczny	124,9 °C; 139,29 °C; 3,2 MPa; 0,5553 g/cm³; 0,5513 g/cm³
Lepkość	3,06×10−4 Pa·s (25 °C, ciecz)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy BOC [dostęp: 2017-04-23]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Uwaga
Zwroty H	H280
Zwroty P	P403
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 1 0
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

1,1,1,3,3,3-Heksafluoropropan – organiczny związek chemiczny z grupy halogenoalkanów, pochodna propanu, w której obie grupy metylowe CH₃ zostały całkowicie podstawione atomami fluoru. Stosowany jako gazowy środek gaśniczy do gaszenia pożarów grupy A (ciała stałe), B (ciecze łatwopalne) i C (gazy łatwopalne) oraz urządzeń pod napięciem do 110 kV. Należy do grupy chlorowcopochodnych węglowodorów – najskuteczniejszych obecnie środków gaśniczych (po wycofaniu z powszechnego użytku halonów ze względu na szkodliwe oddziaływanie na atmosferę – postanowienia Protokołu Montrealskiego^[5]). FE-36 gasi pożar utrudniając rozwój płomienia poprzez odbiór ciepła oraz przerwanie łańcucha reakcji rodnikowych podtrzymujących spalanie. Zaliczany do grupy czystych środków gaśniczych – po wyzwoleniu odparowuje z gaszonych powierzchni, nie pozostawiając osadów (chwilowy efekt zamglenia wskutek skroplenia pary wodnej). Urządzenia gaśnicze z FE-36 mogą skutecznie zabezpieczać m.in. serwerownie, centra telekomunikacyjne, akumulatorownie, zbiory muzealne i archiwalne.

Nazwy handlowe: FE-36 (produkt firmy DuPont), HFC 236fa, R 236fa, Refrigerant 236fa,AG-G-68263. Inne nazwy: heksafluoropropan, bis(trifluorometylo)metan, 2,2-dihydroperfluoropropan

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

Wzór sumaryczny: C₃H₂F₆ (CF₃CH₂CF₃);
Masa molowa: 152,04 g/mol;
Temp. wrzenia: −1,0 °C^[2];
Temp. krzepnięcia: −93,6 °C^[2];
Temperatura krytyczna: 412,44 K (139,29 °C)^[3];
Gęstość w warunkach pokojowych (25 °C, 1013,25 hPa) 6,430 kg/m³^[1];
Ciśnienie krytyczne: 3200 kPa^[1]^[3];
Stężenie gaszące w palniku: 6,3% obj.;
Właściwości fizyczne: gaz bezbarwny, bezwonny, w temperaturze pokojowej magazynowany w stanie ciekłym, wyzwalany jako gaz, niskociśnieniowy, odparowuje po użyciu, nie przewodzi prądu (nie zagraża urządzeniom elektronicznym^[6]), nie koroduje.

Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]

ODP (potencjał niszczenia ozonu) – 0;
GWP (wpływ na ocieplenie klimatu) – 6300 jednostek na 100 lat według raportu UNFCCC lub 9810 j. na 100 lat według raportu IPCC (w porównaniu CO₂ = 1);
NOAEL (najwyższe stężenie, przy którym nie jest obserwowane szkodliwe oddziaływanie na człowieka) – 10%^[7];
LOAEL (najniższe stężenie, przy którym stwierdzono niekorzystne oddziaływanie na człowieka) – 15%;
Kontakt z formą ciekłą gazu grozi odmrożeniami – należy przepłukać obszar skażenia letnią wodą;
NFPA 704: zdrowie=1, ogień=0, reaktywność=0^[8];
Profil toksykologiczny – bez szkodliwych efektów przy stężeniu 5000 ppm (5%).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k HFC-236fa clean agent. DuPont. s. 2. [dostęp 2016-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-15)].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 85, Boca Raton: CRC Press, 2004, s. 3-306, ISBN 978-0-8493-0485-9 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ian H. Bell: R236FA. CoolProp Team. [dostęp 2016-07-07]. Według Ian H. Bell, Jorrit Wronski, Sylvain Quoilin, Vincent Lemort. Pure and Pseudo-pure Fluid Thermophysical Property Evaluation and the Open-Source Thermophysical Property Library CoolProp. „Industrial & Engineering Chemistry Research”. 53 (6), s. 2498–2508, 2014. DOI: 10.1021/ie4033999.
↑ HFC-236fa (1,1,1,3,3,3-Hexafluoropropane) Safety Data Sheet [online], Airgas (AirLiquide) [dostęp 2017-04-23] (ang.).
↑ Protokół Montrealski z 18 września 1987 r.
↑ Atest Laboratorium Wysokich Napięć Instytutu Energetyki EWN/94/E/10.
↑ Atest PZH/HT-2363/2010.
↑ Badania toksykologiczne DART.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Opis materiałowy → https://web.archive.org/web/20120722105514/http://www.mathesongas.com/pdfs/msds/00226046.pdf
Specyfikacja techniczna dla FE-36 → http://www.astm.org/Standards/D6541.htm
Raport Międzynarodowego Panelu ds. Zmian Klimatycznych (IPCC) – publikacja w 2012 r. → https://www.webcitation.org/67epsPLZ5?url=http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg1/en/ch2s2-10-2.html
Raport agendy ONZ (UN Framework Convention on Climat Change) dot. wpływu gazów przemysłowych na globalne ocieplenie → http://unfccc.int/ghg_data/items/3825.php
Patent E.I. DuPont de Nemours and Company na produkcję FE-36 (USA) → http://www.google.com/patents/US5414165?hl=pl
Proces produkcji FE-36 → http://www.sumobrain.com/patents/wipo/Process-manufacture-111333-hexafluoropropane/WO1996017812.html
Specyfikacja DuPont dla FE-36 → https://web.archive.org/web/20130409232751/http://www2.dupont.com/Refrigerants/en_US/assets/downloads/h77974_hfc236fa_push.pdf

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Aprobata techniczna CNBOP AT-10-0256/2009 dla Stałego Urządzenia Gaśniczego z gazem FE-36 → https://web.archive.org/web/20160304132409/http://www.pliszka.pl/_upload/catalog_products_files/61/sug_-_aprobata_cnbop_1str.pdf
Certyfikat zgodności ITB-1942/W → https://web.archive.org/web/20160304221423/http://www.pliszka.pl/_upload/catalog_products_files/61/2_certyfikat_itb_sug_pliszka.pdf
Atest PZH/HT-2363/2010 → https://web.archive.org/web/20160304125947/http://www.pliszka.pl/_upload/catalog_products_files/61/fe_36_certificat_pzh__2010.pdf
Atest Laboratorium Wysokich Napięć Instytutu Energetyki EWN/94/E/10 → https://pliszka.pl/wp-content/uploads/2019/10/SUG-Sprawozdanie-z-bada%C5%84-Laboratorium-Wysokich-Napi%C4%99%C4%87.pdf
Badania toksykologiczne DART → http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/r?dbs+toxline:@and+@term+@rn+690-39-1+@term+@org+DART

[DuPont-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k HFC-236fa clean agent. DuPont. s. 2. [dostęp 2016-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-15)].

[CRC-2] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R.D.R. Lide (red.), wyd. 85, Boca Raton: CRC Press, 2004, s. 3-306, ISBN 978-0-8493-0485-9 (ang.).

[CoolProp-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ian H. Bell: R236FA. CoolProp Team. [dostęp 2016-07-07]. Według Ian H. Bell, Jorrit Wronski, Sylvain Quoilin, Vincent Lemort. Pure and Pseudo-pure Fluid Thermophysical Property Evaluation and the Open-Source Thermophysical Property Library CoolProp. „Industrial & Engineering Chemistry Research”. 53 (6), s. 2498–2508, 2014. DOI: 10.1021/ie4033999.

[4] HFC-236fa (1,1,1,3,3,3-Hexafluoropropane) Safety Data Sheet [online], Airgas (AirLiquide) [dostęp 2017-04-23] (ang.).

[5] Protokół Montrealski z 18 września 1987 r.

[6] Atest Laboratorium Wysokich Napięć Instytutu Energetyki EWN/94/E/10.

[7] Atest PZH/HT-2363/2010.

[8] Badania toksykologiczne DART.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]