1QIsaa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cały zwój

1QIsaa (znany również jako Wielki Zwój Izajasza) – jeden z siedmiu zwojów znad Morza Martwego odkrytych w Kumran w 1947 roku[a]. Jest to rękopis spisany na pergaminie pochodzący z około 125 roku p.n.e., co sprawia, że jest to również jeden z najstarszych rękopisów z Qumran[b].

Opis[edytuj | edytuj kod]

1QIsaa jest największym i zarazem jednym z najlepiej zachowanych zwojów spośród wszystkich rękopisów biblijnych. Jest również jedynym prawie kompletnym zwojem z Qumran. Zwój ten składa się z 17 arkuszy pergaminu co daje łączną długość 734 cm przy szerokości sięgającej do 28 cm. Zawiera wszystkie 66 rozdziałów biblijnej Księgi Izajasza spisanych w 54 kolumnach po 31 linijek na kolumnę i do około 50 liter na linijkę. Zwój ten jest o tysiąc lat starszy niż najstarsze rękopisy Biblii hebrajskiej znane przed odkryciem w Qumran.

Wersja tekstu generalnie jest zgodna z tekstem masoreckim oraz uważanym za wzorcowy tekstem Kodeksu z Aleppo. Zawiera jednak wiele wariantów tekstowych, przykładów alternatywnej pisowni, błędów kopisty oraz poprawek. Różnice te nie mają znaczenia dla przekazu tekstu gdyż dotyczą zmian w pisowni i wymowie jakie zachodziły na przestrzeni wieków. W odróżnieniu od większości biblijnych rękopisów z Qumran wykazuje wyjątkowo pełny zakres ortografii ukazując obowiązujący tekst hebrajski w okresie Drugiej Świątyni.

Fotograficzna reprodukcja rozwiniętego Wielkiego Zwoju Izajasza (czytamy od prawej do lewej, od góry do dołu)[c]
Fotograficzna reprodukcja rozwiniętego Wielkiego Zwoju Izajasza
(czytamy od prawej do lewej, od góry do dołu)[c]

Historia zwoju[edytuj | edytuj kod]

Sanktuarium Księgi – miejsce przechowywania Wielkiego Zwoju Izajasza

Zwój Izajasza wraz z Kodeksem Gminnym, komentarzem Habakuka oraz Apokryfami Genesis został sprzedany przez Beduinów będącemu członkiem Kościoła syryjskiego handlarzowi antyków z Betlejem. Ten sprzedał zwoje Anastazemu Samuelowi, metropolicie syryjskiego Kościoła prawosławnego, rezydującemu we Wschodniej Jerozolimie w syryjskim monasterze św. Marka. Samuel drogą lotniczą wywiózł je do Stanów Zjednoczonych z nadzieją na sprzedaż. Po pięciu latach, nie znalazłszy kupca, opublikował 1 czerwca 1954 roku ogłoszenie w The Wall Street Journal, w którym oferował sprzedaż czterech zwojów znad Morza Martwego. Na to ogłoszenie, ktoś zwrócił uwagę Jigaelowi Jadinowi. W końcu zwój Izajasza wraz z trzema innymi dzięki pomocy handlarzy został zakupiony przez izraelskiego archeologa Jigaela Jadina za sumę 250 000 dolarów w 1954 roku, który przywiózł go z powrotem do Izraela[1][d][e]. Podobnie jak ponad 200 innych fragmentów zwojów znad Morza Martwego zwój ten, znajduje się teraz w Jerozolimie w Sanktuarium Księgi należącym do Muzeum Izraela (HU 95.57/27)[2].

W Qumran znaleziono również około 20 innych rękopisów Księgi Izajasza, jeden został też znaleziony dalej na południe od Qumran w jaskini Wadi Muraba'at[f]. Znaleziono także sześć peszarim (hebr. ‏פשר‎, interpretacje, komentarze) tej księgi. Pozwoliło to na odtworzenie pełnego tekstu Księgi Izajasza przekazywanego w II wieku p.n.e. I tak przykładowo wersety Iz 2,9b.10 nieobecne w zwoju 1QIsaa zostały uzupełnione na podstawie zwojów znalezionych w grocie 4: 4QIsaa, 4QIsab.

Księga Izajasza jest także często cytowana w innych zwojach zarówno literackich jak i religijnych włączając w to również Nowy Testament. Jest ona również zgodna z oczekiwaniami mesjańskich wierzeń społeczności żyjącej w Qumran, gdyż Księga Izajasza znana jest z przepowiedni dotyczących wyroku Boga oraz pocieszenia, a także wizji końca dni i przyjścia Królestwa Bożego.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Pozostałe sześć zwojów to: Zwój Księgi Izajasza oznaczony 1QIsab, komentarz dwóch rozdziałów Księgi Habakuka oznaczany 1QpHab, Zwój Dziękczynny oznaczony 1QH, Kodeks Gminny oznaczony 1QS, Zwój Wojny oznaczony 1QM oraz Apokryfy Genesis w języku aramejskim oznaczony 1QapGen. Te siedem zwojów znajdowało się w jednym dzbanie. (zob. Zwoje pisma znad Morza Martwego)
  2. Do starszych rękopisów należą zwoje pochodzące z połowy III wieku p.n.e. znalezione w grocie 4 – 4QJer (Księga Jeremiasza), 4QEx (Księga Wyjścia) i 4QSam (1 i 2 Księga Samuela.)
  3. Wyraźnie widoczne są uszkodzenia najczęściej rozwijanych pierwszych arkuszy zwoju.
  4. Jigael Jadin był synem prof. Eleazara Sukenika, który wcześniej nabył od Beduinów trzy zwoje pochodzące z groty 1 znalezione w tym samym dzbanie. Dzięki zakupowi Jadina kolekcja była więc pełna.
  5. Jigael Jadin był izraelskim dowódcą wojskowym. W latach 1949–1952 był Szefem Sztabu Generalnego Sił Obronnych Izraela, archeologią zajął się później.
  6. Oznaczenia wszystkich manuskryptów z Qumran zawierających Księgę Izajasza to: 1QIsaa, 1QIsab, 4QIsaa, 4QIsab, 4QIsac, 4QIsad, 4QIsae, 4QIsaf, 4QIsag, 4QIsah, 4QIsai, 4QIsaj, 4QIsak, 4QIsal, 4QIsam, 4QIsan, 4QIsa°, 4QpapIsap10 (na papirusie), 4QIsaq, 4QIsar, 5QIsa. Zdecydowana większość znalazła się więc w grocie 4. (zob. The Text of Isaiah at Qumran. [dostęp 2012-04-26]. (ang.).)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Lesson Nine: The Dead Sea Scrolls. [w:] Sovereign Word [on-line]. 7 lutego 2014. [dostęp 2015-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-24)]. (ang.).
  2. The Great Isaiah Scroll MS A (1QIsa). [w:] the Israel Museum [on-line]. [dostęp 2012-04-25]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]