2008 TC3

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii


2008 TC3
Ilustracja
Trajektoria lotu 2008 TC3
Odkrywca

Catalina Sky Survey
Richard Kowalski

Data odkrycia

6 października 2008

Charakterystyka orbity (J2000)
Przynależność
obiektu

Grupa Apollo
NEO

Półoś wielka

1,3082 au

Mimośród

0,3121

Peryhelium

0,8999 au

Aphelium

1,7164 au

Okres obiegu
wokół Słońca

1 rok 182 dni 12 godzin

Inklinacja

2,54°

Charakterystyka fizyczna
Średnica

ok. 0,002 km

Jasność absolutna

30,66m

Trasa przelotu planetoidy (czerwona linia), linia kończy się w miejscu gdzie odłamki obiektu mogły spaść na ziemię. Zielona linia pokazuje kierunek, z którego wychwycono infradźwiękowy odgłos wybuchu, przybliżone miejsce wybuchu bolidu zaznaczone jest na pomarańczowo. Oznaczenia kilometrów pokazują przybliżoną wysokość nad powierzchnią ziemi.

2008 TC3 – niewielka planetoida (lub meteoroid), odkryta 6 października 2008 w ramach programu Catalina Sky Survey, która spaliła się w atmosferze Ziemi 7 października 2008.

Był to pierwszy tego typu obiekt, który został odkryty jeszcze przed zderzeniem z Ziemią. W ciągu 19 godzin między jego odkryciem a uderzeniem w atmosferę Ziemi dokonano ponad 550 obserwacji i pomiarów planetoidy, a samo odkrycie było szeroko komentowane w fachowych i popularnych mediach[1].

Odkrycie[edytuj | edytuj kod]

Należąca do grupy Apolla[2] planetoida została odkryta przez Richarda Kowalskiego w ramach programu Catalina Sky Survey z obserwatorium na Mount Lemmon[3] w poniedziałek 6 października 2008 roku o godzinie 6.28 UT. W momencie odkrycia otrzymała ona oznaczenie 8TA9D69[4]. Odkrycie zostało potwierdzone przez trzy inne obserwatoria – Sabino Canyon w Arizonie oraz Siding Spring i Moorook w Australii. O godzinie 14.59 UT w komunikacie Minor Planet Electronic Circular MPEC 2008-T50 : 2008 TC3 oficjalnie ogłoszono, że planetoida znajduje się na kursie kolizyjnym z Ziemią[5]. Obliczenia zostały potwierdzone w komunikacie University of Arizona[3] przez Billa Graya, który w wiadomości do innych poszukiwaczy meteoroidów napisał „wygląda na to, że [obserwatorium na] Mt. Lemmon odkryło pierwszy obiekt . . . który prawie na pewno uderzy w Ziemię” („It looks as if Mt. Lemmon has found the first object . . . with a near certainty of hitting the earth”)[6].

W ciągu następnych 19 godzin dokonano 570 obserwacji i pomiarów planetoidy z 26 różnych obserwatoriów na całym świecie[7] i ogłoszono 24 komunikaty Minor Planet Electronic Circulars[4]. Dzięki tak wielu pomiarom, uczonym pracującym w należącym do NASA Jet Propulsion Laboratory udało się z bardzo dużą dokładnością przewidzieć czas i miejsce kolizji tego obiektu z atmosferą ziemską[8].

Komunikat NASA przewidział, że planetoida wejdzie w atmosferę Ziemi o godzinie 2.45,28 ± 15 s UT, będzie poruszała się w kierunku wschodnim pod kątem 19° do poziomu, z prędkością 12,8 km/s. Jeżeli jakiekolwiek jej kawałki nie spłoną, to spadną na ziemię o godzinie 2.46,20 ± 40 s UT[8].

Średnica planetoidy była szacowana na 2 metry[3], jej rozmiar porównano obrazowo do „wielkości samochodu”[6]. Dane obserwacyjne pozwoliły także określić czeskiemu astronomowi Petrowi Pravecowi, że meteoroid bardzo szybko wirował. Według jego obliczeń ruch obrotowy obiektu miał dwa różne okresy – 49 i 98 sekund, jeden z nich związany był zapewne z rotacją dookoła własnej osi, a drugi z precesją[6].

Astronomowie analizowali także widmo spektroskopowe obiektu, ale obserwacje nie pozwoliły określić typu planetoidy[4]. Najprawdopodobniej była to planetoida skalna[3], klasy C lub klasy M.

Kolizja[edytuj | edytuj kod]

Pomimo że udało się przewidzieć to wydarzenie, było za mało czasu, aby zorganizować ekspedycję naukową w celu jego zarejestrowania[9]. Tego typu wyprawy organizowane są czasami w oczekiwaniu na znane deszcze meteorytów[10].

Na pół godziny przed przewidywaną kolizją planetoidy z atmosferą Ziemi holenderski meteorolog Jacob Kuiper poinformował urzędnika linii lotniczych Air France-KLM o przewidywanym wydarzeniu i poprosił, aby załogi przebywających w pobliżu samolotów wypatrywały jasnego błysku – załoga samolotu KLM znajdującego się około 800 mil na południowy wschód od miejsca, w którym oczekiwano, że uderzy planetoida, zauważyła jasny i krótki błysk[11][12].

Uderzenie planetoidy w atmosferę zostało zarejestrowane przez satelitę Meteosat-8 oraz infradźwiękową stację nasłuchową International Monitoring System w Kenii działającą w ramach programu Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization (CTBTO)[6]. W czasie eksplozji bolidu wyzwolona została energia rzędu 1,1 do 2,1 kiloton TNT[1].

W kilka dni po tym wydarzeniu rząd amerykański wydał oświadczenie, że impakt asteroidy był uchwycony przez bliżej nienazwane satelity amerykańskie, według oświadczenia zarejestrowały one wejście meteoroidu w atmosferę Ziemi na wysokości 65,4 km (20,9° N, 31,4° E) i eksplozję bolidu na wysokości 37 km (20,8° N, 32,2° E)[13].

Odnalezienie fragmentów bolidu[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Almahata Sitta.

W lutym 2009 ogłoszono, że fragmenty bolidu, które spadły na Ziemię, zostały odnalezione przez studentów Uniwersytetu Chartumskiego, którzy prowadzili swoje poszukiwania, opierając się na danych opracowanych przez NASA[14]. W poniedziałek 16 lutego 2009 Lindley Johnson z NASA oficjalnie ogłosił znalezisko w czasie spotkania grupy Office for Outer Space Affairs należącej do ONZ.

W czasie pierwszej ekspedycji znaleziono 15 fragmentów bolidu o łącznej masie 563 g. W czasie drugiej ekspedycji w dniach 25-30 grudnia znaleziono następnych 37 fragmentów, łączna masa znalezionych odłamków wynosi 3,95 kg. Fragmenty meteorytu znaleziono na obszarze ok. 28 x 5 km. Znalezione fragmenty są ciemne, pokryte cienką skorupą i okrągławe w kształcie, o rozmiarach od 1 do 10 cm. Odnalezione fragmenty zostały nazwane meteorytem Almahata Sitta (arab. „Stacja szósta”), od pobliskiej stacji kolejowej[15].

Analiza odnalezionych fragmentów wskazuje, że 2008 TC3 należał do rzadkiego typu meteorytów jakim są ureility[16][17].

Naukowcy mają nadzieję, że analiza fragmentów pozwoli na lepsze zrozumienie, w jaki sposób uformował się nasz Układ Słoneczny i jakie panowały w nim warunki ponad 4 miliardy lat temu[18][19].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Jet Propulsion Laboratories: Impact of Asteroid 2008 TC3 Confirmed. 2008-10-07. [dostęp 2010-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-10)]. (ang.).
  2. 2008 TC3 w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
  3. a b c d CSS News: Small Asteroid Predicted to Cause Brilliant Fireball over Northern Sudan. [dostęp 2008-10-11]. (ang.).
  4. a b c The Planetary Society: The full story of Earth-impacting asteroid 2008 TC3. [dostęp 2008-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-11)]. (ang.).
  5. IAU: Minor Planet Center: MPEC 2008-T50 : 2008 TC3. [dostęp 2008-10-12]. (ang.).
  6. a b c d Sky and Telescope: Little Asteroid Makes a Big Splash. [dostęp 2008-10-11]. (ang.).
  7. CSS News: Impact of Asteroid 2008 TC3 Confirmed. [dostęp 2008-10-11]. (ang.).
  8. a b NASA: Small Asteroid Predicted to Cause Brilliant Fireball over Northern Sudan. [dostęp 2008-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-05)]. (ang.).
  9. Maggie McKee: Space rock found on collision course with Earth. [dostęp 2008-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-09)]. (ang.).
  10. New Scientist: Airborne astronomers to track intense meteor shower. [dostęp 2008-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-09)]. (ang.).
  11. SpaceWeather.com: Asteroid Impact. [dostęp 2008-10-07]. (ang.).
  12. TimesOnline: Weather Eye: Nasa spots asteroid before annihilation. [dostęp 2008-10-09]. (ang.).
  13. ASTEROID UPDATE. SpaceWeather.com, 2008-10-15. [dostęp 2008-10-29].
  14. Found: Pieces of space rock once seen heading for Earth. New Scientist. s. 2009-02-19. [dostęp 2009-02-20].
  15. Almahata Sitta. Meteoritical Bulletin Database. [dostęp 2011-02-18]. (ang.).
  16. Meteorite Just One Piece of an Unknown Celestial Body. ScienceDaily, 2010-12-15. [dostęp 2010-12-16].
  17. The chromium isotopic composition of Almahata Sitta. 2010-12-13. [dostęp 2010-12-16].
  18. Scientific and Technical Subcommittee: 2009 Forty-sixth session. Office for Outer Space Affairs. [dostęp 2009-02-20].
  19. Prezentacja Lindleya Johnsona. [dostęp 2009-02-20].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]