8 Dywizjon Artylerii Ciężkiej (1939)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1939 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr Władysław Niewodniczański |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Kryptonim |
Teodor |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
8 Dywizjon Artylerii Ciężkiej – pododdział artylerii okresu kampanii wrześniowej 1939.
Dywizjon nie występował w pokojowej organizacji wojska. Został sformowany przez 1 pułk artylerii ciężkiej z Modlina dla potrzeb 8 Dywizji Piechoty.
8 dac w kampanii wrześniowej[edytuj | edytuj kod]
Mobilizacja[edytuj | edytuj kod]
1 pułk artylerii ciężkiej w ramach mobilizacji alarmowej w grupie "niebieskiej" w czasie od A+30 do A+42 w dniach 24-27 sierpnia 1939 roku, zmobilizował 8 dywizjon artylerii ciężkiej jako jednostkę organiczną artylerii 8 Dywizji Piechoty[1]. Mobilizację prowadzono w miejscowości Rybitwy koło Modlina. Mobilizacja była zgodna z należnościami i stanem etatowym, z wyjątkiem koni i wozów z poboru nie spełniających wymogów artylerii ciężkiej. 29 sierpnia 8 dac wyruszył do rejonu koncentracji 8 DP w rejonie Płońska, wszedł wraz z macierzystą dywizją w skład Armii "Modlin".
Działania bojowe[edytuj | edytuj kod]
O świcie 30 sierpnia osiągnął nakazany rejon. Następnej nocy maszerował do rejonu Ościsłowo, Rydzewo 12 km na zachód od Ciechanowca. W nocy 1/2 września 1939 roku 8 dac wraz z 21 pułkiem piechoty maszerował na zachód od lasu opinogórskiego do miejscowości Niedzbórz. Następnej nocy wykonywał dalszy marsz osiągając o świcie 3 września rejon Koziczyna. Od południa 3 września dywizjon prowadził już ogień do nieprzyjaciela atakującego od północy, niszcząc kilkanaście pojazdów. Podczas walki, stanowiska baterii znalazły się kilkakrotnie w ogniu artylerii niemieckiej. Dywizjon wspierał także natarcie 13 pułku piechoty na Grudusk. Mjr Niewodniczański otrzymał rozkaz marszu do Sulmierza, w trakcie marszu ok. godz. 23.00 od strony Gruduska pojawiły się niemieckie wozy pancerne, które wywołały panikę wśród żołnierzy 13 pp. Panika ogarnęła też częściowo 8 dac, w jej wyniku utracił dywizjon 25% stanu osobowego. Żołnierze ci dotarli do Modlina lub Warszawy.
4 września 8 dywizjon dotarł do Regumin, skąd pomaszerował do Glinojecka, gdzie był zbombardowany przez lotnictwo niemieckie, poniósł straty osobowe i w koniach. Wieczorem osiągnął Płońsk. Rano 5 września, dywizjon dotarł do Modlina, gdzie powtórnie wcielił część zbiegłych żołnierzy spod Gruduska oraz w oddziale zbierania nadwyżek 1 pac uzupełnił stan osobowy, konie i sprzęt[2]. 7 września dywizjon zajął stanowiska ogniowe w rejonie Kazunia Niemieckiego i obserwacyjne w twierdzy Modlin. 11 września wspierał ogniem artylerii obronę batalionów; VI i VII 32 pułku piechoty w Zakroczymiu ostrzeliwując oddziały niemieckiej 32 DP. Przez pozostałe dni obrony Modlina, wspierał własną piechotę na stanowiskach obronnych w twierdzy, a także zwalczał niemiecką artylerię. W trakcie obrony Modlina poległ dowódca 1 baterii armat ppor. F. Ruszkowski i 5 kanonierów, rannych zostało oficer i 13 kanonierów. W nocy 29 września żołnierze 8 dac zniszczyli sprzęt i uzbrojenie, w chwili kapitulacji Modlina[3].
Obsada personalna[edytuj | edytuj kod]
- dowódca dywizjonu — mjr Władysław Niewodniczański
- adiutant — ppor. Franciszek Ruszkowski do 5 IX 1939, ppor. Mieczysław Franz[4]
- oficer zwiadowczy — ppor. Bronisław Mraczek
- oficer łącznikowy - ppor. Augustyn Papaj
- oficer łączności — ppor. Mieczysław Franz
- dowódca 1 baterii — por. Eugeniusz Małecki (do 5 IX 1939), ppor. Franciszek Ruszkowski[4]
- oficer ogniowy 1 bac — ppor. rez. Włodzimierz Kościałkowski
- dowódca 2 baterii — por. Józef Kurtyka
- oficer ogniowy 2 bac — ppor rez. Jan Misiurewicz
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 321-322.
- ↑ Zarzycki 1997 ↓, s. 23-25.
- ↑ Zarzycki 1997 ↓, s. 26.
- ↑ a b Zarzycki 1997 ↓, s. 25.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Instytut Wydawnictw PAX. Warszawa 1990
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny "W". Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków 1995. ISBN 83-85621-87-3
- Piotr Zarzycki: 1 Pułk Artylerii Ciężkiej. Pruszków: Wydawnictwo „Ajaks”, 1997, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt nr 55. ISBN 978-83-87103-27-9.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.