Actor sequitur forum rei
Actor sequitur forum rei (łac. powód idzie za miejscem sądu pozwanego) – zasada rzymskiego procesu cywilnego określająca właściwość miejscową (ratione loci). Według tej paremii powód winien pozwać stronę przeciwną przed sąd (magistrat) tego miejsca, w którym pozwany (przeciwnik) ma stałe miejsce zamieszkania.
Paremię tą podaje Kodeks Justyniana:
Cesarze Gracjan, Walentynian, Teodozjusz:
Powód powinien złożyć powództwo do sądu pozwanego, czy to w przypadku szukania ochrony dla prawa władczego, czy to prawa względnego, skutecznego wobec określonej osoby; jednak i według miejsca położenia rzeczy, z powodu której wdajemy się w spór, nakazujemy złożenie skargi in rem przeciwko posiadaczowi[1].
Dopuszczalne były również odstępstwa od tej zasady. Wyjątkowo właściwy miejscowo mógł być sąd[2]:
- miejsca popełnienia deliktu (forum delictii commissi),
- miejsca położenia przedmiotu sporu (forum rei sitae),
- miejsca zawarcia kontraktu (forum contractus),
- miejsca wykonania kontraktu (forum solutionis).
Istniała także możliwość ustalenia właściwości sądu sporu poprzez umowę stron o poddaniu sporu pod wybrany sąd – prorogacja sądu (forum prorogatum)
Obecnie zasadę tę w polskim procesie cywilnym wyraża art. 27 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ C. 3, 19, 3: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius: Actor rei forum, sive in rem sive in personam sit actio, sequitur. Sed et in locis, in quibus res propter quas contenditur constitutae sunt, iubemus in rem actionem adversus possidentem moveri;
- ↑ Antoni Dębiński: Rzymskie prawo prywatne. Warszawa: Lexis Nexis, 2008, s. 97. ISBN 978-83-7334-993-3.
- ↑ Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1805)