Adam Kozłowiecki
| kardynał prezbiter | ||
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ||
| arcybiskup Lusaki | ||
| Okres sprawowania |
1959–1969 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Inkardynacja | ||
| Śluby zakonne | ||
| Prezbiterat | ||
| Nominacja biskupia |
4 czerwca 1955 | |
| Sakra biskupia |
11 września 1955 | |
| Kreacja kardynalska | ||
| Kościół tytularny | ||
| Odznaczenia | ||
  _-_ribbon_bar.gif){kind=small} 
| ||
| Konsekrator | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Współkonsekratorzy |
Aston Ignatius Chichester | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Adam Kozłowiecki SJ (ur. 1 kwietnia 1911 w Hucie Komorowskiej, zm. 28 września 2007 w Lusace w Zambii)[1][2] – polski duchowny katolicki, jezuita, misjonarz działający głównie w Zambii, arcybiskup Lusaki, kardynał prezbiter, obywatel Polski i Zambii.
Życiorys
Syn Adama i Marii z Janochów z rodziny Kozłowieckich h. Ostoja[3]. W latach 1921–1925 uczęszczał do znanego Zakładu Naukowo-Wychowawczego św. Józefa w Chyrowie, prowadzonego przez jezuitów, a następnie kształcił się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu (1926–1929). 30 lipca 1929 wstąpił do zakonu jezuitów (SJ), odbył nowicjat w Starej Wsi, następnie studiował na zakonnym Wydziale Filozoficznym w Krakowie (1931–1932) i na Wydziale Teologicznym Bobolanum w Lublinie (1933–1937). Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk biskupa Karola Niemiry 24 czerwca 1937 w Lublinie, a uroczyste śluby zakonne złożył 15 sierpnia 1945 w Rzymie. W latach 1933–1934 pracował jako wychowawca młodzieży w konwikcie Zakładu Naukowo-Wychowawczego Św. Józefa w Chyrowie[4].
10 listopada 1939 został aresztowany przez gestapo. Początkowo więziony w Krakowie, następnie w Nowym Wiśniczu koło Bochni, w czerwcu 1940 trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz (nr obozowy 1006[5]), a w grudniu 1940 do obozu Dachau (nr obozowy 22187). Doczekał wyzwolenia KL Dachau przez wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945. Po krótkim pobycie w Rzymie wyjechał na własną prośbę na misję jezuicką do Północnej Rodezji Zambii. Organizował dom zakonny oraz szkolnictwo katolickie w regionie Kasisi. Od 1950 pełnił funkcję administratora apostolskiego wikariatu apostolskiego Lusaka, a 4 czerwca 1955 został mianowany biskupem tytularnym Diospolis Inferior i wikariuszem apostolskim Lusaki. Przyjął święcenia biskupie 11 września 1955 z rąk arcybiskupa Jamesa Knoxa. W kwietniu 1959 został promowany na pierwszego arcybiskupa metropolitę Lusaki. W 1966 wybrano go na pierwszego przewodniczącego Konferencji Episkopatu Zambii.
Brał udział w obradach Soboru Watykańskiego II, a także w sesjach Światowego Synodu Biskupów w Watykanie. W maju 1969 na własną prośbę został zwolniony z obowiązków arcybiskupa Lusaki; umożliwił w ten sposób nominację zambijskiego księdza Emmanuela Milingo. Jako emerytowany arcybiskup (ze stolicą tytularną Potentia in Piceno) powrócił do pracy misyjnej, był proboszczem i wikariuszem w parafiach Zambii (Chingombe, Mumbwa, Chikuni, Chilalantambo, Lusaka, Mulungushi, Mpunde). Pełnił także funkcję przewodniczącego Papieskich Dzieł Misyjnych w Zambii (1970–1991).
Publikował artykuły w krakowskim „Tygodniku Powszechnym” i kolońskim piśmie „Die Katholische Missionen”; ogłaszał listy pasterskie, wydał również wspomnienia Ucisk i utrapienie. Pamiętnik więźnia 1939-1945 (1967) oraz Moja Afryka. Moje Chingombe (1998). Został uhonorowany m.in. Orderem Zasługi RP oraz zambijskim Orderem Wolności. W lutym 1998 Jan Paweł II wyniósł go do godności kardynalskiej, nadając tytuł prezbitera Kościoła św. Andrzeja na Kwirynale. W chwili nominacji kardynalskiej arcybiskup Kozłowiecki miał 87 lat, w związku z czym nigdy nie posiadał prawa udziału w konklawe.
Zmarł rano 28 września 2007 w szpitalu w Lusace. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 5 października w stolicy Zambii na Pope’s Square. Przewodniczył im arcybiskup metropolita Lusaki Telesphore George Mpundu. Homilię wygłosił abp Medardo Joseph Mazombwe, emerytowany arcybiskup Lusaki. 4 października ciało zostało wystawione w archikatedrze w Lusace, gdzie wieczorem Mszy żałobnej przewodniczył przełożony tamtejszej prowincji Towarzystwa Jezusowego. Zmarły misjonarz został pochowany przy nowej archikatedrze Dzieciątka Jezus w Lusace.
Odznaczenia i upamiętnienie
25 maja 1985 został odznaczony przez prezydenta Kennetha Kaundę Order of the Grand Companion of Freedom w klasie Wielki Komandor. 19 grudnia 2006 otrzymał francuski Order Narodowy Legii Honorowej. 5 kwietnia 1995 prezydent Lech Wałęsa nadał mu Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[6].
Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 24 maja 2007 „za wybitne zasługi w pracy misyjnej, za działalność na rzecz ludzi potrzebujących pomocy, za patriotyczną postawę rozstawiającą imię Polski w świecie” odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[7][8]. W imieniu Prezydenta RP order wręczył kardynałowi Piotr Latawiec, dyrektor Biblioteki Głównej oraz członek Senatu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, podczas oficjalnej wizyty Senatu Uniwersytetu w Republice Zambii, 25 lipca 2007[9].
Został odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego”[10]. Senat UKSW 22 marca 2007 postanowił nadać kardynałowi Kozłowieckiemu doktorat honoris causa. Został wręczony 25 lipca 2007.
Jego imieniem nazwano szkołę w Hucie Komorowskiej w powiecie kolbuszowskim.
Pamiątki związane z osobą kardynała – w tym jego pierścień, paliusz biskupi, piuska i pas biskupi, bulle papieskie przydzielające mu tytularne biskupstwa we Włoszech (Potenza Picena i kościół S. Andrea a Quirinale), medale i odznaczenia, w tym: Order Polonia Restituta i medal Legii Honorowej Republiki Francuskiej – przechowywane są w zbiorach Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej w Starej Wsi k. Brzozowa (woj.podkarpackie).
27 maja 1997 otrzymał honorowe obywatelstwo gminy Majdan Królewski[11]. 26 marca 2008 powołano w Majdanie Królewskim Fundację im. Księdza Kardynała Adama Kozłowieckiego – „Serce bez granic”[12]. Fundacja ma na celu rekonstrukcję pałacu Kozłowieckich w Hucie Komorowskiej z przystosowaniem na centrum pamięci o kardynale Adamie Kozłowieckim oraz utworzenie Diecezjalnego Centrum Misyjnego o charakterze formacyjno-edukacyjnym. W I rocznicę śmierci 2 października 2008 odsłonięto na budynku urzędu Gminy Majdan Królewski tablicę upamiętniającą wizytę i przyjęcie Honorowego Obywatelstwa Gminy przez kardynała[13].
26 września 2011 w rodzinnej Hucie Komorowskiej zostało otwarte Muzeum im. kard. Kozłowieckiego[14].
Prace
- „Ucisk i strapienie. Pamiętnik Więźnia 1939-1945”
- „Moja Afryka, moje Chingombe” (1998)
Przypisy
- ↑ Stanisław Cieślak SJ: Kardynał Adam Kozłowiecki. Wyd. 1. Kraków: WAM, sierpień 2008, s. 6, 11, seria: Wielcy Ludzie Kościoła. ISBN 978-83-7505-119-3.
- ↑ pap, ss: Zmarł kardynał Kozłowiecki. wprost.pl, 2007-09-28. [dostęp 2011-06-20]. (pol.).
- ↑ Jerzy Oses: Kardynał Adam Kozłowiecki. parafiakazmierz.pl, 2008-12-27. [dostęp 2011-06-20]. (pol.).
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem za rok szkolny 1936/37. Przemyśl: 1937, s. 12.
- ↑ Baza danych Muzeum Auschwitz-Birkenau [dostęp: 27-02-2009].
- ↑ Stanisław Cieślak SJ: Kardynał Adam Kozłowiecki. [w:] Wielcy Ludzie Kościoła [on-line]. Kraków: Wydaw. WAM, 2008. s. 146-147. [dostęp 2015-10-03].
- ↑ Prezydent RP nadał odznaczenie. prezydent.pl, 2007-05-24. [dostęp 2012-05-12]. (pol.).
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 57, poz. 641
- ↑ ŚP. Kardynał Kozłowiecki – odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. prezydent.pl, 2007-09-28. [dostęp 2011-06-20]. (pol.).
- ↑ Odznaka Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego. bip.podkarpackie.pl. [dostęp 2017-12-15].
- ↑ Honorowi obywatele gminy Majdan Królewski. majdankrolewski.pl. [dostęp 2016-07-11].
- ↑ Radio Watykańskie/a.: Sandomierz: Fundacja kard. Kozłowieckiego. info.wiara.pl, 2008-03-27. [dostęp 2011-06-20]. (pol.).
- ↑ Odsłonięcie tablicy upamiętniającej Ks. Kardynała Adama Kozłowieckiego. majdankrolewski.pl, 2008-10-03. [dostęp 2010-11-09]. (pol.).
- ↑ Powstało muzeum im. kard. Kozłowieckiego. deon.pl, 2011-09-24. [dostęp 2017-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-16)]. (pol.).
Bibliografia
- Sylwetka w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy
- Agata i Zbigniew Judyccy, Polonia. Słownik biograficzny, Warszawa 2000 (s. 155-156)
- Sylwetka na Catholic-Hierarchy.org
Linki zewnętrzne
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Honorowi obywatele polskich miejscowości
- Kardynałowie z nominacji Jana Pawła II
- Ludzie związani z Chyrowem
- Misjonarze katoliccy
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni odznaką honorową „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego”
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Polonia w Zambii
- Polscy biskupi jezuiccy
- Polscy biskupi katoliccy pracujący poza granicami Polski
- Polscy kardynałowie
- Zambijscy kardynałowie
- Uczestnicy soboru watykańskiego II
- Urodzeni w 1911
- Więźniowie KL Auschwitz
- Więźniowie KL Dachau
- Więźniowie więzienia w Nowym Wiśniczu (okupacja niemiecka)
- Zmarli w 2007