Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka
Partido Africano da Independência da Guiné e Cabo Verde
Ilustracja
Państwo

 Gwinea Bissau

Lider

Domingos Simoes Pereira

Data założenia

19 września 1956

Adres siedziby

Bissau

Ideologia polityczna

lewica

Członkostwo
międzynarodowe

Międzynarodówka Socjalistyczna

Strona internetowa

Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (port. Partido Africano da Independência da Guiné e Cabo Verde) – gwinejska partia polityczna, pierwotnie stanowiła ruch narodowowyzwoleńczy w Gwinei Portugalskiej i na Wyspach Zielonego Przylądka. Rządziła Gwineą Bissau w latach 1974–1998, 2004–2012 i 2014–2020.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Partia założona została w 1956 roku. Pośród założycieli znaleźli się Amílcar Cabral, Luís Cabral i Aristides Pereira. Ugrupowanie od początku przyjęło lewicowy charakter. Celem partii było wyzwolenie Gwinei Portugalskiej i Wysp Zielonego Przylądka spod rządów portugalskich a następne zjednoczenie obu kolonii w jedno państwo[1][2].

Partyzanci z PAIGC uzbrojeni w pistolety maszynowe Sa vz. 48

Początkowo PAIGC próbowała rozmów z władzami kolonialnymi, po tym, gdy dialog okazał się bezowocny, partia rozpoczęła przygotowania do powstania. W 1960 roku PAIGC przeniosło swoje struktury do Konakry w niepodległej już Gwinei[2]. Tam działacze przeszli przeszkolenie ideologiczno-militarne. Pierwsze grupy PAIGC uderzyły na wojska kolonialne w 1962 roku[3]. Rok później wybuchła otwarta wojna pomiędzy PAIGC a Portugalią. W 1965 roku ruch niepodległościowy utworzył własną armię – Rewolucyjne Siły Zbrojne Ludu[4]. PAIGC w trakcie konfliktu otrzymała różnorakie wsparcie Gwinei[5], Senegalu[6], Algierii[7], Libii[8], ZSRR[5], Chin[9], Kuby (która wysłała doradców wojskowych) czy krajów skandynawskich[4].

W styczniu 1973 roku w zamachu zginął Amílcar Cabral, za zabójstwem prawdopodobnie stali Portugalczycy. Wpływy po polityku przejął Luís Cabral[10], a formalnym przywódcą PAIGC został Pereira[5]. 24 września 1973 powstańcy jednostronnie ogłosili niepodległość Gwinei Bissau. Niepodległość Gwinei Bissau uznało 34 państw[2]. Zakończenie walk umożliwiła portugalska rewolucja goździków, do której doszło w kwietniu 1974 roku. W jej wyniku metropolia jeszcze we wrześniu zgodziła się uznać niepodległość Gwinei Bissau[1]. W niepodległej republice monopartyjną władzę objęła PAIGC, a prezydentem został Cabral. W 1975 roku Portugalia nadała niepodległość Wyspom Zielonego Przylądka, gdzie rządy analogicznie objęła PAIGC. Państwa prowadziły politykę współpracy i zapowiadały zjednoczenie. Sytuacja zmieniła się w 1980 roku, gdy w Gwinei-Bissau odbył się zamach stanu, w którym Cabral został obalony. Na skutek puczu wyspiarska sekcja PAIGC zerwała relacje z Gwineą Bissau, kończąc tym samym zjednoczeniowe plany partii. Kabowerdyjska sekcja PAIGC przeistoczyła się w niezależną Afrykańską Partię Niepodległości Zielonego Przylądka (PAIVC)[5][5][1].

W 1991 roku PAIGC zrezygnował z monopartyjnych rządów i wprowadził system wielopartyjny. Pierwsze wolne wybory z 1994 roku okazały się sukcesem partii. W 1998 roku partia utraciła władzę w wyniku wojny domowej i ponownie odzyskała ją w 2004 roku[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Gwinea Bissau. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-07-08].
  2. a b c Guinea-Bissau War of Independence. globalsecurity.org. (ang.).
  3. Amilcar Cabral (3): Powrót do Afryki. (pol.).
  4. a b Amilcar Cabral (4): Wojna i… śmierć. (pol.).
  5. a b c d e Aristides Pereira. encyclopedia.com. (ang.).
  6. Guerrilla Strategies: An Historical Anthology from the Long March to Afghanistan, 1982. s. 208.
  7. Modern African Wars: Angola and Moçambique 1961–1974, 1988. s. 12.
  8. Imagery and Ideology in U.S. Policy Toward Libya 1969–1982, 1988. s. 70.
  9. Guerrilla Warfare: A Historical and Critical Study, 1976. s. 362.
  10. Cabral: Komunizm i internacjonalizm. 2012-11-20. (pol.).