Agama turkiestańska

Agama turkiestańska
	Paralaudakia lehmanni
	(Nikolsky, 1896)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	lepidozaury
Rząd	łuskonośne
Infrarząd	Iguania
Rodzina	agamowate
Podrodzina	Agaminae
Rodzaj	Paralaudakia
Gatunek	agama turkiestańska
Synonimy
	Stellio lehmanni Nikolsky, 1896; Agama lehmanni (Nikolsky, 1896); Agama borstschewskyi Elpatjewsky & Sabanejew; Laudakia lehmanni — Macey, Schulte II, Ananjeva, Larson, Rastegar-Pouyani, Shammakov & Papenfuss, 2000;
	Stellio lehmanni Nikolsky, 1896; Agama lehmanni (Nikolsky, 1896); Agama borstschewskyi Elpatjewsky & Sabanejew; Laudakia lehmanni — Macey, Schulte II, Ananjeva, Larson, Rastegar-Pouyani, Shammakov & Papenfuss, 2000;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Agama turkiestańska (Paralaudakia lehmanni) – gatunek jaszczurki z podrodziny Agaminae w rodzinie agamowatych (Agamidae).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Azja Środkowa – wschodni Turkmenistan, wschodni Uzbekistan, zachodni Tadżykistan, południowy Kirgistan i północny Afganistan^[3].

Występuje w górach (Pamir i okoliczne pasma^[5]), na wysokości do 3400 m n.p.m. Żyje na terenach skalistych wśród rumowisk, rozpadlin i urwisk, często nad brzegami rzek i potoków. Ukrywa się oraz zimuje w szczelinach skalnych i pod kamieniami.

Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]

Osiąga 15 cm długości. Ciało spłaszczone grzbietobrzusznie. Na głowie za błonami bębenkowymi oraz na szyi fałdy skórne pokryte skupieniami licznych, ostrych łusek. Na grzbiecie wyraźne, szerokie, podłużne pasmo żeberkowanych, większych od pozostałych łusek. W tylnej części i na bokach tułowia występują rzędy niewielkich, skośnych wzgórków pokrytych większymi, silnie żeberkowanymi i kolczastymi łuskami. Na ogonie regularne pierścienie łusek. Ubarwienie szarogliniaste lub ceglaste z czarnymi, nieregularnymi plamkami na ogonie, czasem układającymi się w poprzeczne, czarne pasy. Samce mają czarne gardło z okresowo zanikającymi, pomarańczowymi plamkami.

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Zjada głównie owady oraz pajęczaki.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec czerwca lub w lipcu samica składa 2 lub 3 jaja o długości 20 mm.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Paralaudakia lehmanni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ A.M. Nikolsky. ЗамҌтка о двухъ новыхъ пресмыкающихся изъ Туркестана. „Ежегодникъ Зооюгическаго Музея Умнераторской Академіи Нayкъ”. 1, s. xiv, 1896. (ros.).
↑ ^a ^b ^c P. Uetz & J. Hallermann, Paralaudakia lehmanni, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-14] (ang.).
↑ J.R. Macey, J.A. Schulte II, N.B. Ananjeva, A. Larson, N. Rastegar-Pouyani, S.M. Shammakov & T.J. Papenfuss. Phylogenetic Relationships among Agamid Lizards of the Laudakia caucasia Species Group: Testing Hypotheses of Biogeographic Fragmentation and an Area Cladogram for the Iranian Plateau. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 10 (1), s. 121, 1998. DOI: 10.1006/mpev.1997.0478. (ang.).
↑ ^a ^b T.T. Sattorov T.T. i inni, Paralaudakia lehmanni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-10-08] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

W. Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.

[itis-1] Paralaudakia lehmanni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Nikolsky-2] A.M. Nikolsky. ЗамҌтка о двухъ новыхъ пресмыкающихся изъ Туркестана. „Ежегодникъ Зооюгическаго Музея Умнераторской Академіи Нayкъ”. 1, s. xiv, 1896. (ros.).

[rd-3] P. Uetz & J. Hallermann, Paralaudakia lehmanni, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-14] (ang.).

[Macey&inni-4] J.R. Macey, J.A. Schulte II, N.B. Ananjeva, A. Larson, N. Rastegar-Pouyani, S.M. Shammakov & T.J. Papenfuss. Phylogenetic Relationships among Agamid Lizards of the Laudakia caucasia Species Group: Testing Hypotheses of Biogeographic Fragmentation and an Area Cladogram for the Iranian Plateau. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 10 (1), s. 121, 1998. DOI: 10.1006/mpev.1997.0478. (ang.).

[iucn-5] T.T. Sattorov T.T. i inni, Paralaudakia lehmanni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-10-08] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]