Airspeed Horsa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez W2k2 (dyskusja | edycje) o 08:03, 26 mar 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Airspeed AS.51/AS.58 Horsa
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Wielka Brytania

Producent

Airspeed Ltd.

Typ

szybowiec transportowy

Załoga

2

Historia
Data oblotu

12 września 1941

Liczba egz.

3799

Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość

26,8 m

Długość

20,4 m

Wysokość

6,4 m

Powierzchnia nośna

106,7 m²

Masa
Własna

3400 kg

Osiągi
Prędkość maks.

160 km/h

Dane operacyjne
Liczba miejsc
25 żołnierzy
Rzuty
Rzuty samolotu

Airspeed Horsabrytyjski szybowiec transportowy z II wojny światowej, produkowany przez Airspeed Ltd. Nazwa szybowca pochodzi od Horsy, legendarnego wojownika i władcy Kentu.

Historia rozwoju konstrukcji

Szybowiec zbudowany według wymagań X.26/40 z grudnia 1940 roku na szybowiec transportowy mogący przewozić 20−25 żołnierzy oraz sprzęt i lądować w przygodnym terenie. Szybowiec miał mieć konstrukcję drewnianą, aby wykorzystać wolne moce produkcyjne nie obciążonego jeszcze zadaniami dla wojska przemysłu meblarskiego.

Ministerstwo Lotnictwa, po zapoznaniu się z projektem zespołu konstrukcyjnego pod kierownictwem H. Tiltmanna, zamówiło siedem egzemplarzy prototypowych. Dwa z nich zostały zmontowane w zakładach Fairey na lotnisku Heathrow i posłużyły do prób w locie. Pozostałych pięć powstało w Airspeed Ltd. w Portsmouth jako egzemplarze doświadczalne dla armii.

Produkcję seryjną, obok wytwórni Airspeed, podjęły także przedsiębiorstwa Austin Motor Company i Harris Lebus (producent mebli) z poddostawcami. Ogółem zbudowano około 3800[1] egzemplarzy Horsy.

Wersje

  • AS.51 Horsa Mk I – wersja podstawowa
  • AS.58 Horsa Mk II – wersja z odchylanym dziobem zamocowanym na zawiasach, ułatwiającym załadunek i rozładunek szybowca.

Zastosowanie bojowe

Szybowce Horsa były, obok amerykańskiego szybowca Waco CG-4 Hadrian, podstawowym sprzętem transportowym brytyjskich wojsk powietrznodesantowych. Były używane m.in. podczas desantu na Sycylii, lądowania w Normandii oraz operacji „Market Garden” i forsowania Renu pod Wesel (operacja „Varsity”). Kilku egzemplarzy używała także armia amerykańska. Do holowania wymagały zasadniczo czterosilnikowych samolotów takich jak: Handley Page Halifax, czy Short Stirling – szczególnie w gorącym klimacie. Były lubiane przez załogi m.in. z uwagi na zastosowane podwozie z kołem przednim – co chroniło szybowiec przed kapotażem podczas lądowania w grząskim gruncie.

Opis konstrukcji

Żołnierze w kabinie szybowca

Szybowiec Airspeed Horsa był drewnianym wolnonośnym górnopłatem o konstrukcji półskorupowej. Przednia część kadłuba z ładownią miała przekrój kołowy, tylna stożkowy, bocznie spłaszczony. Kabina pilotów była wysunięta do przodu, co zapewniało doskonałą widoczność, ale narażało załogę podczas lądowania w trudnym terenie[2].

Szybowiec był przystosowany do transportu 25 (Mk II – 28) żołnierzy z wyposażeniem lub ładunku, np. dwóch samochodów Willys Jeep albo jednego jeepa i haubicy M3A1 kal. 75 mm. Za- i wyładunek odbywał się przez duże drzwi z lewej strony kadłuba, mniejsze drzwi z prawej strony, a w warunkach polowych po odłączeniu tylnej części kadłuba (w zależności od wersji: odstrzeliwaną za pomocą ładunków wybuchowych lub odchylaną na zawiasach). W szybowcach Horsa Mk II zastosowano odchylaną na bok kabinę pilotów, umożliwiającą bezpośredni wjazd i wyjazd z ładowni.

Szybowiec był z założenia sprzętem wielorazowego użytku, jednak praktyka pokazała co innego. Lądowanie w silnie bronionym obszarze, często w warunkach przeciążenia (przeładowania konstrukcji), potrzeba szybkiego rozładowania samochodów i innego przewożonego sprzętu sprawiła że zdecydowana większość szybowców z powodu uszkodzeń po lądowaniu nie nadawała się do dalszego wykorzystania. Jednak możliwość lądowania szybowca w konkretnym miejscu (brak rozproszenia sił jak w desancie spadochronowym) oraz przewożony w szybowcu sprzęt stanowiły tak istotne zalety, że szybowce transportowe (w tym Airspeed Horsa) były szeroko wykorzystywane podczas II wojny światowej.

Przypisy

  1. David Mondey The Hamlyn Concise Guide to British Aircraft of World War II, London 2006, ISBN 978-0-7537-1462-1.
  2. Tadeusz Królikiewicz Szybowce transportowe, Warszawa 1985, ISBN 83-11-07162-4.

Bibliografia

  • Leonard Bridgman: Jane’s Fighting Aircraft of World War II. Nowy Jork: Crescent Books, 1988. ISBN 0-517-67964-7.
  • Tadeusz Królikiewicz: Szybowce transportowe. Warszawa: 1985. ISBN 83-11-07162-4.
  • David Mondey: The Hamlyn Concise Guide to British Aircraft of World War II. London: 2006. ISBN 978-0-7537-1462-1.