Akō

Akō
Nazwa japońska
Kanji	赤穂市
Transkrypcja Hepburna	Akō-shi
Herb	Flaga
Państwo	Japonia
Prefektura	Hyōgo
Wyspa	Honsiu
Region	Kinki
Burmistrz	Masatoshi Murei
Powierzchnia	126,88 km²
Populacja (2021); • liczba ludności; • gęstość	; 46 289; 365 os./km²
Kod pocztowy	678-0292
	Symbole japońskie
Drzewo	sakura
Kwiat	azalia
	Położenie na mapie prefektury Hyōgo Akō
	Położenie na mapie Japonii Akō
	34°45′N 134°23′E/34,750000 134,383333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Akō (jap. 赤穂市 Akō-shi) – miasto portowe w Japonii, na wyspie Honsiu (Honshū), w prefekturze Hyōgo^[1].

Słynie z produkcji soli morskiej, zamku, historycznych ulic, gorących źródeł (onsen) i opowieści o zemście 47 rōninów.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Miasto leży w południowo-zachodniej części prefektury, nad Morzem Wewnętrznym, u ujścia rzeki Chikusa. Graniczy z miastami: Aioi (od wschodu), Bizen (od zachodu). Na południe wychodzi na otwarte morze przybrzeżne Harima-nada (część Morza Wewnętrznego), a linia brzegowa zajmuje róg Parku Narodowego Seto Naikai^[1].

Sól z Akō[edytuj | edytuj kod]

Miasto zbudowało swoją pozycję gospodarczą w oparciu o produkcję soli morskiej, której historia sięga okresu Nara (710–784). Znaczenie soli z Akō wzrosło w okresie Edo (1603–1867), gdy w Banshū Akō^[a] powstał duży taras soli (salina) pozyskiwanej metodą irihama, które przynosiło dochody domenie feudalnej (han) Akō.

W 2019 roku historia jej produkcji została uznana za dziedzictwo Japonii^[2]^[3]^[4]^[b].

W Japonii sól jest tradycyjnie wykorzystywana nie tylko w celach kulinarnych, ale także w wielu rytuałach związanych m.in. ze: ślubami, narodzinami dzieci, sportem (sumō). Proces produkcji soli morskiej jest częścią japońskiej historii, a jest to wyjątkowo prawdziwe w pionierskim regionie Akō. Delikatny, ale bogaty jej smak oraz różnorodność zastosowań kulinarnych sprawia, że jest niezbędna w japońskich domach^[2].

Galeria: Ako Marine Science Museum, „kraina soli”

Uwagi

↑ Banshū → dawna nazwa obecnej części prefektury Hyōgo.
↑ Od czasów starożytnych sól była produkowana w Japonii unikalną metodą: wpierw wytwarzano koncentrat soli (około 20%) z wody morskiej, a następnie gotowano go w celu skrystalizowania soli. Jest to metoda konieczna, ponieważ w Japonii nie ma słonych jezior ani soli kamiennej, a produkcja soli przy użyciu naturalnego parowania słonecznego jest niemożliwa w klimacie o obfitych opadach deszczu i wysokiej wilgotności. Istniały różne rodzaje pól/tarasów solnych: (1) agehama (usypane tarasy solne, ograniczone wałami, znajdowały się nad poziomem morza; tworzono je poprzez spłaszczenie podłoża, utwardzenie gliną i nałożenie warstwy piasku; woda morska, przenoszona ręcznie, była spryskiwana na piasek), (2) irihama (w przypadku metody kanałów woda morska nie była przenoszona ręcznie, ale wlewana na pole poprzez wykorzystywanie różnic pływów morza), (3) ryūka (metoda pochyłych tarasów, pokrytych gliną lub folią, a następnie drobnym żwirem, z wykorzystaniem stojaków do parowania, wykonanych z drobnych gałązek bambusa; zastąpiła metodę kanałową, była stosowana w latach 60. i 70. XX wieku).

Akō Gishi-sai[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Zemsta rōninów z Akō.

W okresie Edo hanowi Akō wiodło się dobrze i był słynny dzięki produkcji soli morskiej wysokiej jakości. Jednak miasto jest obecnie w świecie bardziej znane z licznych dzieł literackich i sztuk teatralnych (w różnych wersjach), takich jak jedna z pierwszych, przedstawianych wpierw na scenie teatru lalek, a następnie adaptowanej dla kabuki pt.: Kanadehon chūshingura (Wzór liter, czyli skarbiec wiernych wasali, 1748), opisującej zemstę czterdziestu siedmiu rōninów za ich pana, daimyō Akō, Naganori Asano^[5].

Na pamiątkę tamtych wydarzeń z lat 1701–1703, w dniu 14 grudnia w mieście odbywa się co roku festiwal Akō Gishi-sai. Jedna z parad odtwarza ten czyn.

Galeria: Parada w trakcie Akō Gishi-sai

Hata no Kawakatsu[edytuj | edytuj kod]

Hata no Kawakatsu żył na przełomie V i VI wieku (daty urodzin i śmierci nieznane) i był legendarną postacią japońskiego folkloru. Przypisuje mu się wprowadzenie do obrzędów shintō rytualnych tańców kagura w VI wieku. Jest również uważany za protoplastę linii dziedzicznej, która obejmuje wielu największych dramaturgów i aktorów teatru nō, takich jak Zeami. Był uważany za głowę klanu Hata i stratega dla księcia Shōtoku (574–622), ale istnieje również opinia, że był bogatym kupcem i zajmował się sprawami finansowymi dworu cesarskiego, a jego potęga finansowa umożliwiła mu udział w budowie Heian-kyō (starożytnej stolicy w miejscu obecnego Kioto) i chramu Ise-jingū^[6].

W legendach jest przedstawiany także jako reinkarnacja lub potomek pierwszego cesarza Chin, Qin Shi Huanga (ur. 259 p.n.e., zm. 210 p.n.e.)^[6].

Zakłada się, że jeśli Kawakatsu naprawdę istniał, to prawdopodobnie był imigrantem z Chin lub kimś z dalszych stron, który dotarł do Japonii poprzez Chiny^[6].

Legenda mówi, że Kawakatsu często odwiedzał region Akō, zmarł tu i został pochowany w świętym miejscu spoczynku Ōsake-jinja O-tabisho na małej wyspie Iku (lub Iki) w zatoce Sakoshi. Natomiast właściwy chram Ōsake-jinja znajduje się blisko na drugim brzegu w dzielnicy Sakoshi miasta Akō i jest poświęcony Kawakatsu jako bóstwu^[6].

Galeria: Legenda Kawakatsu

O-tabisho na wyspie Iku
Wybrzeże Sakoshi i wyspa Iku
Ōsake-jinja w Akō
Główna ulica Sakoshi

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b 日本地図. Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 202, 203. ISBN 978-4-415-11272-5.
↑ ^a ^b About Ako's Salt. Ako City Japan Heritage Promotion Council. [dostęp 2021-06-06]. (ang.).
↑ Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Ltd., 1991, s. 550. ISBN 4-7674-2015-6.
↑ Major salt concentrate production methods. The Salt Industry Center of Japan, 2020. [dostęp 2021-06-06]. (ang.).
↑ Mikołaj Melanowicz: Historia literatury japońskiej. Warszawa: PWN, 2012, s. 264, 265. ISBN 978-83-01-17214-5.
↑ ^a ^b ^c ^d Hata no Kawakatsu (秦河勝). National Institute of Information and Communications Technology (NICT). [dostęp 2021-06-07]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Ako City's Salt (ang.)
Banshu Ako, the largest salt production site in Japan (ang.)
The Salt Industry Center of Japan: Salt production method (ang.)

[2] Banshū → dawna nazwa obecnej części prefektury Hyōgo.

[6] Od czasów starożytnych sól była produkowana w Japonii unikalną metodą: wpierw wytwarzano koncentrat soli (około 20%) z wody morskiej, a następnie gotowano go w celu skrystalizowania soli. Jest to metoda konieczna, ponieważ w Japonii nie ma słonych jezior ani soli kamiennej, a produkcja soli przy użyciu naturalnego parowania słonecznego jest niemożliwa w klimacie o obfitych opadach deszczu i wysokiej wilgotności. Istniały różne rodzaje pól/tarasów solnych: (1) agehama (usypane tarasy solne, ograniczone wałami, znajdowały się nad poziomem morza; tworzono je poprzez spłaszczenie podłoża, utwardzenie gliną i nałożenie warstwy piasku; woda morska, przenoszona ręcznie, była spryskiwana na piasek), (2) irihama (w przypadku metody kanałów woda morska nie była przenoszona ręcznie, ale wlewana na pole poprzez wykorzystywanie różnic pływów morza), (3) ryūka (metoda pochyłych tarasów, pokrytych gliną lub folią, a następnie drobnym żwirem, z wykorzystaniem stojaków do parowania, wykonanych z drobnych gałązek bambusa; zastąpiła metodę kanałową, była stosowana w latach 60. i 70. XX wieku).

[chizu-1] 日本地図. Tokyo: Seibido Shuppan, 2018, s. 202, 203. ISBN 978-4-415-11272-5.

[salt-3] About Ako's Salt. Ako City Japan Heritage Promotion Council. [dostęp 2021-06-06]. (ang.).

[Ken-4] Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Ltd., 1991, s. 550. ISBN 4-7674-2015-6.

[center-5] Major salt concentrate production methods. The Salt Industry Center of Japan, 2020. [dostęp 2021-06-06]. (ang.).

[Mel-7] Mikołaj Melanowicz: Historia literatury japońskiej. Warszawa: PWN, 2012, s. 264, 265. ISBN 978-83-01-17214-5.

[nict-8] Hata no Kawakatsu (秦河勝). National Institute of Information and Communications Technology (NICT). [dostęp 2021-06-07]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[b]

[5]

[6]

Miasta	Aioi Akashi Akō Amagasaki Asago Ashiya Awaji Himeji Itami Kakogawa Kasai Katō Kawanishi Kobe (stolica) Miki Minami-Awaji Nishinomiya Nishiwaki Ono Sanda Shisō Sumoto Takarazuka Takasago Tamba Tamba-Sasayama Tatsuno Toyo’oka Yabu
Dzielnice Kobe	Chūō Higashinada Hyōgo Kita Nada Nagata Nishi Suma Tarumi
Powiaty	Akō Kamigōri Ibo Taishi Kako Harima Inami Kanzaki Fukusaki Ichikawa Kamikawa Kawabe Inagawa Mikata Kami Shin’onsen Sayō Sayō Taka Taka