Aleksander Gabszewicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Mathiasrex (dyskusja | edycje) o 14:19, 8 mar 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Aleksander Gabszewicz
Hrabia Oleś, Gabsio
9½ zwycięstw
ilustracja
generał brygady (1974) generał brygady (1974)
Data i miejsce urodzenia

6 grudnia 1911
Szawle

Data i miejsce śmierci

10 października 1983
Hanley Swan

Przebieg służby
Siły zbrojne

Siły Powietrzne RP
Armée de l'Air
RAF
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

1 Pułk Lotniczy
113 Eskadra Myśliwska
607 Dywizjon Myśliwski
303 Dywizjon Myśliwski
316 Dywizjon Myśliwski
2 Polskie Skrzydło Myśliwskie
1 Polskie Skrzydło Myśliwskie
18 Polski Sektor Myśliwski
131 Polskie Skrzydło Myśliwskie

Stanowiska

dowódca dywizjonu myśliwskiego
dowódca skrzydła myśliwskiego
dowódca sektora myśliwskiego
dowódca skrzydła myśliwskiego

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
kampania wrześniowa
bitwa o Anglię

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie) Croix de Guerre 1939-1945 Distinguished Service Order (dwukrotnie) Distinguished Flying Cross Rycerz Orderu Oranje-Nassau (Holandia)

Aleksander Klemens Gabszewicz ps. Hrabia Oleś, Gabsio[1] (ur. 6 grudnia 1911 w Szawlach, zm. 10 października 1983 w Hanley Swan) – podpułkownik pilot Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, as myśliwski Polskich Sił Powietrznych na obczyźnie, pułkownik (ang. Group Captain) Królewskich Sił Powietrznych, mianowany przez władze RP na uchodźstwie generałem brygady.

Życiorys

Absolwent Miejskiego Gimnazjum Koedukacyjnego w Otwocku (1931)[2] . W latach 1931–1934 był podchorążym Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1934 roku i 61. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W latach 1934–1935 ukończył Centrum Wyszkolenia Pilotów, po czym służył w 1 Pułku Lotniczym w Warszawie. W 1937 roku ukończył kurs wyższego pilotażu w Grudziądzu. W okresie od 1937 do sierpnia 1939 roku pełnił obowiązki dowódcy 113 eskadry myśliwskiej. Mianowany porucznikiem ze starszeństwem z 19 marca 1938 roku w korpusie oficerów lotnictwa. Od sierpnia do 18 września 1939 roku był oficerem taktycznym IV/1 Dywizjonu Myśliwskiego. 1 września po godz. 6.45 wystartował z lotniska polowego Poniatowa koło Jabłonny jako dowódca klucza 114 eskadry myśliwskiej. Razem z kapralem pilotem Andrzejem Niewiarą zestrzelił pierwszy samolot Luftwaffe nad Warszawą[3]. Tego dnia sam został zestrzelony w kolejnej walce powietrznej, w obronie stolicy. Ranny w rękę i poparzony, ratował się skokiem ze spadochronem[4].

 Osobne artykuły: Brygada Pościgowa i Obrona Warszawy (1939).

Ewakuowany do Rumunii. Następnie przedostał się do Francji, gdzie do kwietnia 1940 roku pełnił służbę w eskadrze treningowej. W czerwcu 1940 roku wziął udział w walkach w składzie jednego z francuskich dywizjonów myśliwskich. Od 9 października 1940 roku w składzie brytyjskiego 607 Dywizjonu Myśliwskiego „Durham” walczył w bitwie o Anglię[5].

Od 13 listopada 1940 roku był zastępcą dowódcy eskadry w 303 Dywizjonie Myśliwskim Warszawskim. 2 lutego 1941 roku został przeniesiony do 316 Dywizjonu Myśliwskiego Warszawskiego na stanowisko dowódcy eskadry. 1 września 1941 roku został awansowany na kapitana. Od 15 listopada 1941 roku do 4 czerwca 1942 roku dowodził 316 Dywizjonem Myśliwskim Warszawskim. Następnie był oficerem łącznikowym w Dowództwie 11 Grupy RAF. 1 września 1942 roku awansował na majora. 25 września tego roku objął funkcję komendanta 58 Ośrodka Szkolenia Bojowego. 28 stycznia 1943 roku został dowódcą 2 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. Od 21 czerwca do 12 grudnia 1943 roku dowodził 1 Polskim Skrzydłem Myśliwskim. 20 lutego 1944 roku objął dowództwo 18 Polskiego Sektora Myśliwskiego, największej polskiej jednostki lotnictwa myśliwskiego. 1 września 1944 roku awansował na podpułkownika. Od 12 lipca 1944 roku do 31 maja 1945 roku dowodził 131 Polskim Skrzydłem Myśliwskim. W czasie wojny wykonał 183 loty operacyjne i 201 lotów bojowych[6].

Po demobilizacji osiadł w Wielkiej Brytanii. Po demobilizacji działacz kombatancki – m.in. prezes Światowego Stowarzyszenia Lotników Polskich. 1 października 1966 Prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski mianował go pułkownikiem, a 1 stycznia 1974 – generałem brygady[7][8]. 26 maja 1977 i 24 stycznia 1980 był powoływany na członka Głównej Komisji Skarbu Narodowego[9][10].

Zmarł 10 października 1983 roku Hanley Swan, w hrabstwie Worcestershire. W 1992 roku jego prochy zostały przywiezione do Polski i – zgodnie z jego życzeniem – rozsypane nad Dęblinem i Poniatowem[7].

Był jednym z siedmiu lotników polskich odznaczonych Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari[11].

Lista zwycięstw Aleksandra Gabszewicza

Został sklasyfikowany na 8. pozycji na „liście Bajana”. Przyznano mu 9 i 1/2 pewnych (8 indywidualnych i 3 zespołowe) i 1 i 1/3 prawdopodobnych zestrzeleń oraz 3 uszkodzone samoloty nieprzyjaciela.

Zestrzelenia pewne
  • 01.09.1939 – 1/2 He 111 (wspólnie z kpr. pil. Andrzejem Niewiarą)
  • 01.06.1940 – He 111
  • 01.04.1941 – 1/2 He 111 (wspólnie z ppor. pil. Bohdanem Andersem)
  • 24.07.1941 – 1/2 Bf 109 (wspólnie z kpt. pil. Juliuszem Frey)
  • 24.07.1941 – Bf 109
  • 10.04.1942 – Fw 190
  • 25.04.1942 – Fw 190
  • 27.04.1942 – Fw 190
  • 04.04.1943 – Fw 190
  • 04.07.1943 – Fw 190
  • 06.07.1943 – Fw 190
Zestrzelenia prawdopodobne
  • 05.05.1942 – Fw 190
  • 06.05.1942 – 1/3 Fw 190 (wspólnie z ppor. pil. Jerzym Radomskim i por. pil. Władysławem Walendowskim)
uszkodzenia
  • 24.07.1941 – Bf 109
  • 27.03.1942 – Fw 190
  • 19.08.1943 – Fw 190

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Pseudonimy polskich pilotów myśliwskich. Serwis "Myśliwcy". [dostęp 2009-10-18]. (pol.).
  2. ↑ Otwock-HiStory. Strona Muzeum Otwocka. [dostęp 2017-07-05]. (pol.).
  3. ↑ Pawlak 1977 ↓, s. 61, 63-65, 235.
  4. ↑ Pawlak 1977 ↓, s. 96-98.
  5. ↑ Czmur i Wójcik 2003 ↓, s. 48.
  6. ↑ Czmur i Wójcik 2003 ↓, s. 48-49.
  7. ↑ a b Czmur i Wójcik 2003 ↓, s. 49.
  8. ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 93.
  9. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 26 maja 1977 r. o powołaniu członków Głównej Komisji Skarbu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 25, Nr 3 z 15 listopada 1977. 
  10. ↑ Dziennik Ustaw ↓, Nr 1 z 12 lutego 1980 roku, s. 2.
  11. ↑ http://www.stankiewicze.com/vm/vm_g.htm.
  12. ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 28, Nr 5 z 31 grudnia 1973. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Gabszewicz&oldid=52762608”