Aleksiej Radzijewski

Aleksiej Radzijewski
Алексе́й Ива́нович Радзие́вский
	generał armii
Data i miejsce urodzenia	13 sierpnia 1911 ; Humań
Data i miejsce śmierci	30 sierpnia 1979 ; Moskwa
	Przebieg służby
Lata służby	1929–1979
Siły zbrojne	Armia Czerwona; Armia Radziecka
Stanowiska	szef sztabu i p.o. dowódcy 2 Gwardyjskiej Armii Pancernej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksiej Iwanowicz Radzijewski, Ołeksij Iwanowicz Radzijewski (ros. Алексе́й Ива́нович Радзие́вский, ukr. Олексій Іванович Радзієвський, ur. 31 lipca^?/13 sierpnia 1911 w Humaniu, zm. 30 sierpnia 1979 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy ukraińskiego pochodzenia, generał armii, Bohater Związku Radzieckiego (1978).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Po ukończeniu szkoły średniej pracował w fabryce jedwabiu w Humaniu. Od 1929 w Armii Czerwonej, 1931 ukończył szkołę kawalerii i został przyjęty do WKP(b), służył w 49 pułku kawalerii, dowódca plutonu, od 1932 szef sztabu eskadronu, od 1934 dowódca eskadronu, 1938 ukończył Akademię Wojskową im. Michaiła Frunzego w Moskwie, po czym został pomocnikiem szefa Oddziału Sztabu 18 Dywizji Kawalerii Górskiej^{[potrzebny przypis]} Środkowoazjatyckiego Okręgu Wojskowego. Wiosną 1941 ukończył Akademię Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. K. Woroszyłowa w Moskwie i został szefem sztabu 53 Dywizji Kawalerii w Zachodnim Specjalnym Okręgu Wojskowym w stopniu podpułkownika. Od lipca 1941 uczestnik wojny z Niemcami, szef sztabu 53 Dywizji Kawalerii 29 Armii Frontu Zachodniego, brał udział w bitwie pod Smoleńskiem i rajdu na tyły przeciwnika w sierpniu 1941 w składzie grupy kawaleryjskiej generała Lwa Dowatora, później w bitwie pod Moskwą i kontrnatarciu wojsk Frontu Zachodniego, od grudnia 1941 dowódca 2 Gwardyjskiego Korpusu Kawalerii, a od lipca 1942 1 Gwardyjskiego Korpusu Kawalerii na Froncie Zachodnim i Południowo-Zachodnim, od 1942 pułkownik. Uczestnik rajdu kawaleryjskiego na tyłach wroga w rejonie Diemidowa i Duchowszczyny, w marcu 1943 wziął udział w bitwie pod Charkowem, później walk na północnym Dońcu, forsowania Dniepru, zajęcia przez Armię Czerwoną Kijowa, Żytomierza i innych miast. 17 listopada 1943 mianowany generałem majorem.

Od lutego do lipca 1944 i ponownie od stycznia 1945 szef sztabu 2 Armii Pancernej (od listopada 1944: 2 Gwardyjskiej Armii Pancernej) 1 i 2 Frontu Ukraińskiego, od lipca 1944 do stycznia 1945 dowodził tą armią po ciężkim ranieniu dotychczasowego dowódcy Siemiona Bogdanowa. Na czele tej armii uczestniczył w zajęciu Lublina, Siedlec, Łukowa, Warszawy, Skierniewic, Łowicza, Łodzi, Kutna, Tomaszowa Mazowieckiego, Gostynina i innych polskich miast. Za męstwo i bohaterstwo wykazane podczas operacji wiślańsko-odrzańskiej mianowany generałem lejtnantem (2 listopada 1944) i przedstawiony do odznaczenia Złotą Gwiazdą Bohatera Związku Radzieckiego.

Po wojnie uczestniczył m.in. w szkoleniu kadry oficerskiej, w latach 1945-1947 był szefem sztabu 2 Armii Pancernej, a 1947-1950 dowódcą 2 Armii Zmechanizowanej. Od września 1950 do lipca 1950 głównodowodzący Północnej Grupy Wojsk stacjonującej w Polsce, 1952-1953 dowódca wojsk Turkiestańskiego Okręgu Wojskowego, 1953-1954 dowódca wojsk pancernych i zmechanizowanych Odeskiego Okręgu Wojskowego (3 sierpnia 1953 mianowany generałem pułkownikiem), od maja 1954 do czerwca 1959 dowódca Odeskiego Okręgu Wojskowego, 1959-1968 I zastępca komendanta Akademii Wojskowej im. M. Frunzego, od 1961 profesor. 1968-1969 szef Głównego Zarządu Wojskowych Zakładów Naukowych Ministerstwa Obrony ZSRR, od czerwca 1969 do lutego 1978 komendant Akademii Wojskowej im. M. Frunzego, następnie wojskowy inspektor-doradca Grupy Generalnych Inspektorów Ministerstwa Obrony ZSRR. Od 2 listopada 1972 generał armii.

Za „umiejętne dowodzenie wojskami, liczne przykłady wykazywania męstwa i odwagi w walkach z niemiecko-faszystowskimi najeźdźcami podczas wielkiej wojny ojczyźnianej, wielki wkład w szkolenie i poprawę gotowości bojowej wojsk w okresie powojennym i w związku z 60 rocznicą Radzieckiej Armii i Floty Wojskowo-Morskiej” dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 21 lutego 1978 otrzymał tytuł i Złotą Gwiazdę Bohatera Związku Radzieckiego. Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 5 kadencji. Pochowany na cmentarzu Nowodziewiczym. Jego imieniem nazwano ulicę w Humaniu.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Złota Gwiazda Bohatera ZSRR (21 lutego 1978)
Order Lenina (dwukrotnie - 31 maja 1945 i 21 lutego 1978)
Order Czerwonego Sztandaru (sześciokrotnie, m.in. 3 listopada 1941, 2 kwietnia 1943, 15 grudnia 1943, 17 września 1944)
Order Suworowa I klasy (dwukrotnie - 6 kwietnia 1945 i 29 maja 1945)
Order Kutuzowa I klasy (23 sierpnia 1944)
Order Suworowa II klasy (10 stycznia 1944)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy
Order Czerwonej Gwiazdy
Order „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III klasy
Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
Medal „Za obronę Moskwy”
Medal „Za obronę Kijowa”
Medal „Za wyzwolenie Warszawy”
Medal „Za zdobycie Berlina”
Medal „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR”
Order Imperium Brytyjskiego III klasy (Wielka Brytania, 1944)
Order Czerwonego Sztandaru (Mongolska Republika Ludowa)
Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk (Polska Ludowa)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]