Alhagi maurorum

*Alhagi maurorum*
	; Kwiaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	bożodajnia
Gatunek	Alhagi maurorum
	Nazwa systematyczna
	Alhagi maurorum Medik.; Vorles. Churpfälz. Phys.-Ökon. Ges. 2: 397. 1787
Synonimy
	Alhagi camelorum DC.; Alhagi camelorum Fisch.; Alhagi camelorum var. spinis-elongatis Boiss.; Alhagi kirghisorum sensu Grossh.; Alhagi maurorum subsp. maurorum; Alhagi persarum Boiss. & Buhse; Alhagi pseudalhagi (M.Bieb.) Fisch.; Alhagi pseudalhagi subsp. persarum (Boiss. & Buhse) Takht.; Hedysarum alhagi L.; Hedysarum pseudalhagi M.Bieb.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alhagi maurorum Medik. – gatunek byliny z rodziny bobowatych (Fabaceae Giseke). Występuje naturalnie na obszarze od Afryki Północnej przez Bliski Wschód, aż po Azję Środkową. Kwitnie od kwietnia do września (według innych źródeł czas kwitnienia jest znacznie krótszy i ogranicza się do lipca^[5])^[6].

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Rośnie naturalnie w Afryce Północnej, na Cyprze, wschodnich Wyspach Egejskich, w Libanie, Palestynie, Syrii, Turcji, Armenii, Azerbejdżanie, Gruzji, Iraku, Bahrajnie, Iranie, Pakistanie (także w Kaszmirze), Afganistanie, Indiach, Chinach, Kazachstanie, Kirgistanie, Tadżykistanie, Turkmenistanie, Uzbekistanie oraz Rosji. Został także introdukowany w Republice Południowej Afryki. Niepewne jest występowanie tego gatunku w Jordanii^[6]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wyprostowany bardzo rozgałęziony krzew dorastający do wysokości 1–3 m. Pędy są nagie (według innych źródeł mogą być czasem owłosione^[6]). Posiada liczne ostre kolce^[8].
Liście: Proste, usadowione u podstawy kolców lub gałęzi. Mają jajowato-podłużny bądź eliptyczny kształt. Są całobrzegie. Mają 10–25 mm długości oraz 3–8 mm szerokości. Są nagie lub owłosione. Posiadają drobne przylistki. Ogonek liściowy ma 2 mm długości. Zrzuca liście na zimę^[6]^[8].
Kwiaty: Kwiaty są pojedyncze lub zebrane po kilka w gronach o długości 1–5 cm. Kwiatostany posiadają kolce. Kwiaty są osadzone na krótkich szypułkach i wsparte są 1 lub 2 drobnymi podsadkami. Działki kielicha są nagie i mają 2–2,5 mm długości. Płatki mają 6–9 mm długości i są różowe, czerwone lub czerwonofioletowe^[6]^[8].
Owoce: Nagie strąki w kształcie sierpa. Mają 19–34 mm długości i 2–3 mm szerokości. Są mniej lub bardziej zwężone między nasionami. W strąku znajduje się od 1 do 9 nasion^[6]^[8].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina. Porasta brzegi rowów oraz występuje w miejscach suchych, jałowych, często na słonym podłożu. Roślina jednopienna (posiada zarówno kwiaty żeńskie jak i męskie na tym samym okazie). Może wiązać azot z gleby. Może rosnąć na piaszczystym lub gliniastym podłożu, lecz preferuje dobrze przepuszczalne gleby. Nie ma wymagań co to odczynu gleby – może rosnąć zarówno na zasadowym bądź kwaśnym podłożu. Źle znosi stanowiska w cieniu^[5].

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

W Egipcie i w Izraelu na południe od Morza Martwego jest uciążliwym chwastem^[9].
Z gałązek podczas kwitnienia wydzielana jest manna (według innych źródeł jej wydzielanie jest związane z upałem). Manna ta zawiera 47% melecytozy, 26% sacharozy oraz 12% cukru inwertowanego. Manna jest także wytwarzana ze strąków. Spożywane są także gotowane korzenie tego gatunku^[5]. Za czasów dynastii Tang słodka manna była eksportowana z Azji Środkowej do Chin jako rarytas; nazywana tam była cimi, czyli "miód z kolców (z kolczastych krzewów)"^[10].
Jest jedną z roślin biblijnych, wymienia go Księga Barucha (1,10). Mannę zbierano przez otrzepywanie krzewów na rozłożone pod nimi płachty^[9].
Cała roślina ma działanie napotne, moczopędne, wykrztuśne oraz przeczyszczające. Olej z liści bywa stosowany w leczeniu reumatyzmu. Kwiaty są stosowane w leczeniu hemoroidów^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ Alhagi maurorum Medik.. Tropicos. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ Medik.. The Plant List. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Alhagi maurorum – Medik.. Plants For A Future. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Alhagi maurorum / Camelthorn. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ Alhagi maurorum Medik.. Catalogue of Life. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Entry for ALHAGI maurorum Desv. [family LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE]. JSTOR. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ ^a ^b Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
↑ Edward H. Schafer: T'ang. W: Food in Chinese culture: anthropological and historical perspectives. Kwang-chih Chang, E. N. Anderson (red.). New Haven: Yale University Press, 1977, s. 108. ISBN 0-300-01938-6. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[3] Alhagi maurorum Medik.. Tropicos. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[4] Medik.. The Plant List. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[pfaf-5] Alhagi maurorum – Medik.. Plants For A Future. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[eol-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Alhagi maurorum / Camelthorn. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[7] Alhagi maurorum Medik.. Catalogue of Life. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[jstor-8] Entry for ALHAGI maurorum Desv. [family LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE]. JSTOR. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[rb-9] Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[schafer-10] Edward H. Schafer: T'ang. W: Food in Chinese culture: anthropological and historical perspectives. Kwang-chih Chang, E. N. Anderson (red.). New Haven: Yale University Press, 1977, s. 108. ISBN 0-300-01938-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]