Aloza niebieska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Aloza małooka)
Aloza niebieska
Alosa aestivalis[1]
(Mitchill, 1814)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

śledziokształtne

Rodzina

śledziowate

Rodzaj

Alosa

Gatunek

aloza niebieska

Synonimy
  • Clupea aestivalis Mitchill, 1814
  • Pomolobus aestivalis (Mitchill, 1814)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Aloza niebieska[3], aloza małooka[4] (Alosa aestivalis) – gatunek małej morskiej ryby ławicowej z rodziny śledziowatych (Clupeidae).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Zachodnie wybrzeże Oceanu Atlantyckiego od stanu Massachusetts na północ po Rzekę Św. Jana na Florydzie. Na północy spotykana aż po wyspę Cape Breton w Nowej Szkocji oraz w rzece Mohawk nawet 150 km w głąb lądu. Ian Blackburn i Karin Limburg prowadzą badania, które mają za zadanie określić czy osobniki występujące w rzekach stanu Nowy Jork pochodzą z migracji, czy też na stałe zamieszkują tamte wody. Aloza niebieska preferuje wody do głębokości 50–55 metrów[5].

Żyje na głębokości 5–55 m, prawdopodobnie zimę spędza bliżej dna na otwartym morzu, zaś wiosną zbliża się do brzegu.

Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]

Osiąga długość ok. 27 cm[6] (maksymalnie 40 cm[7]) oraz 200–400 g wagi[7]. Ciało wydłużone, w przekroju owalne. 47–53 kręgi. Na brzuchu wyraźny kil z łusek. Linia boczna niezbyt wyraźnie zaznaczona. Oczy i skrzela proporcjonalnie małe. W szczęce górnej wyraźne nacięcie, szczęka dolna wystaje za szczękę górną. Z przodu pyska u młodych ryb maleńkie zęby, z wiekiem zanikają. 7 par łuków skrzelowych, na górnej części pierwszej pary łuków skrzelowych 41–52 wydłużone wyrostki filtracyjne (u ryb do 10 cm długości mają normalną długość). Płetwa grzbietowa romboidalna z 15–20 promieniami; w płetwie odbytowej 15–21 promieni. W płetwach piersiowych 14–18 promieni, w płetwach brzusznych 9–11 promieni.

Grzbiet granatowy, za głową ciemna plama. Płetwy brzuszne, odbytowa i grzbietowa są koloru pomarańczowego lub czerwonawego. Płetwy piersiowe i ogonowa ciemniejsze, koloru niebieskiego lub srebrnego. Jama otrzewnej czarna.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Dojrzewa płciowo przy długości ok. 25 cm w wieku 3–4 lat.

Aloza niebieska, podobnie jak większość ryb z rodziny śledziowatych, rozmnaża się oraz przebywa w stanie larwalnym w wodach słodkich lub słabo zasolonych[8].Dorosłe osobniki migrują na akweny, w których odbywa się tarło, nawet od połowy IV, gdy temperatura wód w rzekach wynosi 6–9 °C[8]. Większość osobników odbywa tarło w sezonie letnim, od końca VI do końca VII (w Zatoce Chesapeake trze się w IV, w rzece Connecticut od IV do IX, w rzece Delaware od IV do VI, w rzece Potomak w IV i V). Aloza niebieska do rozmnażania preferuje górne biegi rzek lub płytkie strumienie o silnym nurcie i twardym kamienistym dnie. Gatunek ten rozmnaża się w dużych grupach. Tarło odbywa się późnym popołudniem i wieczorem. Jedną samicą może interesować się kilka lub kilkanaście samców. Samce pobudzają samice do wypuszczenia ikry ocierając się o jej grzbiet. Równocześnie z samicami, samce wypuszczają do wody nasienie[8]. Ikra składana jest przy dnie, pośród kamieni; jest okrągła, gładka i lepka, barwy żółtej, pomarańczowej lub bursztynowej; żółtko ziarniste, zajmuje ok. 1/4 średnicy jaja.

Wylęg po 50–72 godzinach. Po osiągnięciu około 5 cm młode kierują się w dół rzeki[9]. Żyje około 8–12 lat[10], w zależności od środowiska. Dojrzałość płciową osiąga po 3–4 latach[11].

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Podstawowym elementem diety alozy niebieskiej jest zooplankton. Żywi się głównie widłonogami (Acartia, Alteutha, Eurytemora, Pseudodiaptomus i Thalestris), krylem (Corophiumi Gammarus), mniejszymi gatunkami krewetek (m.in. Crangon), lasonogami (Neomysis), małżoraczkami (Cypris), równonogami oraz larwami owadów[12][13]. Zjada również niewielkie ryby.

Najpospolitszymi pasożytami alozy niebieskiej są kolcogłowy (Acanthocephala) i nicienie (Nematoda)[14].

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

Ma znaczenie w rybołówstwie. Sprzedawana świeża lub solona.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Alosa aestivalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Alosa aestivalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
  4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 217/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie przekazywania danych statystycznych dotyczących połowów i działalności rybackiej przez państwa członkowskie dokonujące połowów na północno-zachodnim Atlantyku. [dostęp 2012-10-22].
  5. Scott, W.B. and M.G. Scott. Atlantic fishes of Canada. „Can. Bull. Fish. Aquat. Sci.”. 219, s. 731, 1988. (ang.). 
  6. Whitehead, P.J.P. FAO Species Catalogue. Vol. 7. Clupeoid fishes of the world (suborder Clupeioidei). An annotated and illustrated catalogue of the herrings, sardines, pilchards, sprats, shads, anchovies and wolf-herrings. Part 1 – Chirocentridae, Clupeidae and Pristigasteridae.. „FAO Fish. Synop.”. 7 (1), s. 125, 1985. (ang.). 
  7. a b Robins, C.R. i G.C. Ray: A field guide to Atlantic coast fishes of North America. Boston: Houghton Mifflin Company, 1986, s. 354. (ang.).
  8. a b c Jones, P.W., F.D. Martin i J.D. Hardy, Jr.. Development of fishes of the Mid-Atlantic Bight. An atlas of eggs, larval and juvenile stages.. „Acipenseridae through Ictaluridae.”. 78/12, s. 336, 1978. U.S. Fish Wildl. Ser. Biol. Serv.. (ang.). 
  9. MacLellan, P., G. Newsome, P. Dill.. Discrimination by external features between alewife (Alosa pseudoharengus) and blueback herring (Alosa aestivalis). „Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences”. 5 (38), s. 544-546, 1981. (ang.). 
  10. Hugg, D.O.: MAPFISH georeferenced mapping database. Freshwater and estuarine fishes of North America. Maryland: 1278 Turkey Point Road, 1996, seria: Life Science Software. (ang.).
  11. Loesch, J., W. Lund. A contribution to the life history of the blueback herring (Alosa aestivalis). „Transactions of the American Fisheries society”. 6 (106), s. 583-589, 1977. (ang.). 
  12. Davis, B.M. i J.W. Foltz. Food of blueback herring and threadfin shad in Jocassee Reservoir. „South Carolina. Trans. Am. Fish. Soc.”. 5 (120), s. 605-613, 1991. 
  13. Bowman, R.E., C.E. Stillwell, W.L. Michaels i M.D. Grosslein. Food of northwest Atlantic fishes and two common species of squid.. „NOAA Tech. Memo.”, s. 138, 2000. NMFS-NE. (ang.). 
  14. Bigelow, H.B., M.G. Bradbury, J.R. Dymond, J.R. Greeley, S.F. Hildebrand, G.W. Mead, R.R. Miller, L.R. Rivas, W.L. Schroeder, R.D. Suttkus i V.D. Vladykov. Fishes of the western North Atlantic. „New Haven”, 1963. Sears Found. Mar. Res.. (ang.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Alosa aestivalis. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 17 marca 2011]