Altzella
51°03′37″N 13°16′36″E/51,060278 13,276667 Ruiny klasztoru, rycina z 1835 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Właściciel | |
| Fundator | |
| Data budowy |
XII wiek |
| Data zamknięcia |
XVI wiek |
Położenie na mapie Saksonii  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
| 51°03′37″N 13°16′36″E/51,060278 13,276667
| |
| Strona internetowa | |
Altzella (dawniej także Cella, Altenzelle) - dawny klasztor cystersów w pobliżu miasta Nossen na terenie Niemiec, istniejący od XII do XVI w.; mauzoleum margrabiów Miśni z dynastii Wettinów. Obecnie teren klasztoru zajmuje park.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Klasztor pod nazwą Sanctae Mariae Cella założony został staraniem margrabiego Miśni Ottona Bogatego. W 1162 roku otrzymał on zgodę cesarza Fryderyka Barbarossy, a w 1175 r. wprowadzili się do zbudowanego klasztoru cystersi. Kościół klasztorny poświęcono w 1198 roku. W zamierzeniu fundatora założenie miało być nekropolą rodu Wettinów - tu chowano margrabiów Miśni od 1190 do 1381 roku. Założenie klasztoru zbiegło się z odkryciem w 1168 złóż srebra w okolicy, prawdopodobnie właśnie za sprawą cystersów[1]. Klasztor bardzo szybko się rozwijał i z czasem stał się jednym z najpotężniejszych domów zakonnych w Rzeszy, w okresie największego rozwoju mieszkało tu stale 250 mnichów. Klasztor współuczestniczył w tworzeniu uniwersytetów w Pradze i Lipsku. Miał bogatą bibliotekę i prowadził także uznaną szkołę klasztorną. Dobra klasztorne sięgały Czech.
W dobie reformacji, w 1540 roku klasztor został rozwiązany, a jego dobra (naonczas liczące 275 km², na których znajdowało się 200 wsi) zsekularyzowane. Bibliotekę przejął uniwersytet lipski. Wkrótce potem zabudowania klasztorne rozpoczęto rozbierać, m.in. w celu uzyskania budulca na budowę kościoła i zamku w pobliskim Nossen. Ocalały jedynie nieliczne zabudowania, dla których znaleziono nowe funkcje, w tym dom konwersów z romańską salą.
W 1676 roku elektor saski z rodu Wettinów, Jan Jerzy II nakazał wydobycie pochowanych tu wcześniej margrabiów Miśni i wzniesienie na terenie dawnego klasztoru mauzoleum, w którym miano złożyć ich szczątki. Budowę obiektu wówczas rozpoczęto, jednak zakończono ją dopiero w latach 1787–1804. Wówczas również urządzono na terenie klasztoru park krajobrazowy w stylu romantycznym. Park i mauzoleum istnieją do dzisiaj.
Stan obecny[edytuj | edytuj kod]
Urządzony na przełomie XVIII i XIX w. park krajobrazowy wraz z mauzoleum Wettinów istnieje do dziś. W parku znajdują się liczne ślady po dawnym klasztorze, w dawnym domu konwersów urządzono lapidarium z zabytkami z czasu cystersów oraz wystawę rękopisów z dawnej biblioteki klasztornej. Zachowała się także romańska brama wjazdowa.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Albrecht Kirsche: Zisterzienser, Glasmacher und Drechsler: Glashütten in Erzgebirge und Vogtland und ihr Einfluss auf die Seiffener Holzkunst. Münster: Waxmann Verlag GmbH, 2005, s. 33, seria: Cottbuser Studien zur Geschichte von Technik, Arbeit und Umwelt. 27. ISBN 3-8309-1544-6. [dostęp 2014-06-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Walter Fellmann: Sachsen: Entdeckungsfahrten zwischen Vogtland und Oberlausitz, Leipziger Tiefland und Erzgebirge. Dumont, s. 127–128. ISBN 978-3-7701-4093-0. [dostęp 2014-06-05].
- Bernd Wurlitzer, Kerstin Sucher: Sachsen: Mit Dresden, Leipzig, Erzgebirge, Sächsischer Schweiz. Wyd. 2. Berlin: Trescher Verlag, 2013, s. 137. ISBN 978-3-89794-230-1. [dostęp 2014-06-05].
- Geschichte des Klosters Altzella. [w:] Kloseterpark Altzella [on-line]. Staatliche Schlösser, Burgen und Gärten Sachsen gemeinnützige GmbH. [dostęp 2014-06-05].
- Heike Hentschel, Eckhart Borchert: Der Klosterpark Altzella. [w:] Geschichten aus Sachsen [on-line]. [dostęp 2014-06-05].