Amfiteatr w Łazienkach Królewskich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Amfiteatr w Łazienkach Królewskich
Symbol zabytku nr rej. 2/5 z 1 lipca 1965
Ilustracja
Scena Amfiteatru
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Styl architektoniczny

klasycyzm

Architekt

Jan Chrystian Kamsetzer

Ukończenie budowy

1785

Ważniejsze przebudowy

1790

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Amfiteatr w Łazienkach Królewskich”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Amfiteatr w Łazienkach Królewskich”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Amfiteatr w Łazienkach Królewskich”
Ziemia52°12′49,52″N 21°02′11,26″E/52,213756 21,036461

Amfiteatr w Łazienkach Królewskich – teatr znajdujący się w parku Łazienkowskim w Warszawie w pobliżu pałacu Na Wyspie.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Obiekt powstał w 1785 jako amfiteatr ziemny[1]. Kamienną postać zyskał w 1790 roku, przebudowany według projektu Jana Chrystiana Kamsetzera. Teatr składa się z dwóch części, widowni i sceny, przedzielonych wypełnionym wodą kanałem. Może pomieścić 950 widzów.

Amfiteatr był wzorowany na teatrze w Herkulanum[2]. Półkolista widownia oparta jest na arkadach. Wieńczy ją rząd kamiennych rzeźb przedstawiających szesnastu dramaturgów: Ajschylosa, Eurypidesa, Sofoklesa, Arystofanesa, Menandra, Plauta, Terencjusza, Senekę, Szekspira, Calderona, Racine'a, Moliera, Metastasia, Lessinga i dwóch Polaków: Niemcewicza i Trembeckiego, którzy wyjątkowo swoich wizerunków doczekali się za życia[2]. Scena, położona na sztucznej wyspie otoczona jest sztucznymi ruinami, wzorowanymi na architekturze Forum Romanum[2], stanowiącymi przykład sentymentalnego stylu końca XVIII wieku. Po lewej stronie za sceną ukryty jest parterowy pawilonik mieszczący garderoby aktorów. Między sceną, a kanałem znajduje się miejsce dla orkiestry. Fosa także była używana w czasie spektakli. Świadczy o tym akwarela Jana Piotra Norblina przedstawiająca wystawienie baletu „Kleopatra” w 1791 roku[3]. Po bokach sceny ustawiono rzeźby o tematyce mitologicznej.

Przez kilka lat po tym, jak w 1817 Łazienki przeszły na własność cara Aleksandra I, w amfiteatrze nie wystawiano sztuk. Budowla nie była w tamtym czasie konserwowana i jej stan techniczny stopniowo pogarszał się. Gdy w 1822 roku administrację objął dyrektor Ludwik Osiński, zaczęto dawać pierwsze przedstawienia. Mimo braku wygód goście chętnie przychodzili do teatru oglądać spektakle. W 1830, na przedstawieniu opery „Biała dama” było tam około 900 osób[4].

W 1916 roku amfiteatr przeszedł na własność miasta, a w 1926 został dokładnie wyremontowany. Zamieniono też oryginalne XVIII w. rzeźby na ich wierne kopie[4][5].

Jak większość budynków w Łazienkach, amfiteatr nie został zniszczony w czasie II wojny światowej. Podczas okupacji kilkakrotnie wystawiano w nim sztuki dla ludności niemieckiej[6].

W 2015 zakończył się remont obiektu, będący częścią większych prac renowacyjnych prowadzonych w Łazienkach. Odnowiono wtedy widownię z dekoracją rzeźbiarską oraz zmodernizowano scenę z garderobami[7].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Panorama teatru – styczeń 2009 r.
Panorama teatru – styczeń 2009 r.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wielka Encyklopedia PWN. Tom 16. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 272. ISBN 83-01-13826-2.
  2. a b c Marek Kwiatkowski: Wielka księga Łazienek. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 124. ISBN 83-7255-684-9.
  3. Amfiteatr | Łazienki Królewskie [online], www.lazienki-krolewskie.pl [dostęp 2019-03-11] (pol.).
  4. a b Barbara Król-Kaczorowska, Teatry Warszawy, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, s. 57-59, ISBN 83-06-01183-X.
  5. Amfiteatr na Wyspie [online], vinci.org.pl [dostęp 2019-03-11].
  6. Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa w latach 1939-1945. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1984, s. 51. ISBN 83-01-04207-9.
  7. Tomasz Urzykowski. Łazienki piękniejsze i bez asfaltu. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 11 września 2015. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]