Amiet-Chan Sułtan

Fotografia wojskowa Amiet-Chan Sułtana

Amiet-Chan Sułtan (ur. 25 października 1920 roku w Ałupce, zm. 1 lutego 1971 roku), radziecki pilot myśliwski, as II wojny światowej, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego.

Urodził się na Krymie, w mieszanej rodzinie: ojciec był z pochodzenia Lakiem, a matka krymską Tatarką. Uczył się w szkole w Ałupce, a w 1937 ukończył szkołę kolejową w Symferopolu. W drugiej połowie lat 30. XX wieku wstąpił do aeroklubu w Symferopolu. Od 1939 roku w Armii Czerwonej, rok później ukończył wojskową szkołę lotniczą i w dniu ataku Niemiec hitlerowskich na Związek Radziecki wykonał pierwszy lot bojowy. Walczył do końca wojny, latając początkowo na samolocie I-153, a później także na Jak-7 i angielskim Hawker Hurricane. Wykonywał często po kilka lotów dziennie, w 1942 roku według radzieckich źródeł strącił niemiecki Ju 88 poprzez staranowanie, samemu szczęśliwie lądując ze spadochronem.

Za zasługi bojowe przeniesiono go do 9 Gwardyjskiego Pułku Asów Myśliwskich. 24 sierpnia 1943 roku przyznano mu po raz pierwszy tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Walczył m.in. w bitwie o Briańsk, Stalingrad, Prusy Wschodnie i Berlin. Ostatni nieprzyjacielski samolot zestrzelił pod koniec wojny nad berlińskim lotniskiem Tempelhof. Ogółem w czasie wojny uzyskał 30 zwycięstw powietrznych. Za ten wyczyn otrzymał po raz drugi tytuł Bohatera Związku Radzieckiego, a jego rodzinę na osobisty rozkaz Stalina wyłączono z deportacji Tatarów z Krymu do Kazachstanu (1944).

Po zakończeniu wojny Amiet-Chan Sułtan służył w 9 gwardyjskim lotniczym pułku myśliwców w Kobryniu w Białoruskim Okręgu Wojskowym, a od lutego 1947 był pilotem doświadczalnym w mieście Żukowskij. Zginął 1 lutego 1971 roku w czasie próby doświadczalnej samolotu. Został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym.

Postać Amiet-Chan Sułtana w kulturze

Na podstawie wydarzeń historycznych wysiedlenia Tatarów krymskich i wątków biograficznych Amiet-Chan Sułtana powstał pierwszy krymsko-tatarski film na temat wysiedlenia: "Chajtarma".

Bibliografia

• Tadeusz Malinowski: Lotnicy świata. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985. ISBN 83-206-0495-8.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• Grób