André Kertész

André Kertész
Kertész Andor
	; Robert Doisneau (z lewej) i André Kertész 1975
Data i miejsce urodzenia	2 lipca 1894 ; Budapeszt
Data i miejsce śmierci	28 września 1985 ; Nowy Jork
Zawód, zajęcie	fotograf, dziennikarz
	Multimedia w Wikimedia Commons

André Kertész (ur. 2 lipca 1894 w Budapeszcie, zm. 28 września 1985 w Nowym Jorku) – węgierski fotograf i dziennikarz. Zaliczany do dadaistów.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Budapeszcie w średnio zamożnej rodzinie Żydów. Jego ojciec Lipót Kertész, sprzedawał książki; André (nazywany „Bandi”) był drugim z trzech jego synów. Kiedy ojciec zmarł w 1908, a matka, Ernesztina z d. Hoffmann nie miała środków na utrzymanie i wychowanie synów, chłopcami w sposób ojcowski zajął się wuj, Lipót Hoffmann. Rodzina przeprowadziła się do majątku wuja w Szigetbecse w komitacie Peszt, na dunajskiej wyspie Czepel, 50 km na południe od Budapesztu. Spokojne, sielankowe tempo życia nadały kształt jego osobowości i późniejszej karierze.

Pierwszy aparat kupił w 1912. Zasłynął w swej ojczyźnie fotografiami I wojny światowej. Porzucił giełdę, gdzie pracował i pszczelarstwo, którym się także zajmował i w 1925 wyemigrował do Francji, aby podjąć naukę w jednej z paryskich szkół fotograficznych. Poznał tam i poślubił Roszę Klein (używającą nazwiska Rogi André). Małżeństwo było krótkotrwałe, wrócił na Węgry, a potem znów do Paryża, lecz już z dawną przyjaciółką i modelką wczesnych, powojennych fotografii, Erzsébet Salomon (później Elizabeth Saly), z którą już w czerwcu 1933 r. się ożenił. Razem z nią wyjechał w 1936 do USA, była także jego późniejszą modelką, był z nią do jej śmierci w 1977 r. Przeżył ją o 8 lat.

W Ameryce zrobił karierę, był cenionym fotografem. Swoje zdjęcia publikował w prestiżowych magazynach Vogue, Life, Town & Country; robił też zdjęcia dla luksusowych domów towarowych Harper’s Bazaar, Saks Fifth Avenue. Używał aparatów Leica.

Zdjęcie niewidomego cygańskiego skrzypka zrobione w 1921 w Abony prześladuje Andrzeja Stasiuka, o czym pisze w "Jadąc do Babadag".

Nagrody i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Otrzymał m.in. doktorat honorowy Royal College of Art i Fine Arts Parson's School of Design, francuską Legię Honorową, pierwszą nagrodę Annual Master of Photography Award International Center of Photography.

Na jego cześć jeden z kraterów na Merkurym nazwano Kertész.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Nota biograficzna w serwisie I Photo Central. iphotocentral.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-09)]. (ang.)

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prace André Kertésza na stronie The National Gallery of Art w Waszyngtonie. nga.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-09)]. (ang.)