Andrzej Chyra

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Chyra
Ilustracja
Andrzej Chyra (2017)
Data i miejsce urodzenia

27 sierpnia 1964
Gryfów Śląski

Zawód

aktor, reżyser

Lata aktywności

od 1987

Zespół artystyczny
Nowy Teatr w Warszawie
Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Andrzej Chyra (ur. 27 sierpnia 1964 w Gryfowie Śląskim) – polski aktor i reżyser.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Lubinie. W 1987 ukończył studia na Wydziale Aktorskim Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, a w 1994 – na Wydziale Reżyserii tejże uczelni.

W latach 90. był drugim reżyserem talk-show Wieczór z Alicją[1]. W filmie zadebiutował w 1993 rolą Benvollo w Kolejności uczuć w reżyserii Radosława Piwowarskiego. Pierwszą nagrodę przyniosła mu rola Gerarda Nowaka w filmie Dług Krzysztofa Krauzego, za którą w 1999 został uhonorowany w kategorii „pierwszoplanowa rola męska” na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Sukces ten powtórzył w 2005 otrzymując na FPFF nagrodę za rolę w Komorniku Feliksa Falka oraz w 2013 za rolę w filmie W imię... Małgorzaty Szumowskiej. Za role w Długu i Komorniku został również uhonorowany Polską Nagrodą Filmową – Orłem, do której nominowany był także za swoje kreacje w filmach: Wszyscy jesteśmy Chrystusami (2006) Marka Koterskiego, Katyń (2008) Andrzeja Wajdy, Wszystko, co kocham (2011) Jacka Borcucha, Mowa ptaków (2020) Xawerego Żuławskiego, Śniegu już nigdy nie będzie (2021) Szumowskiej i Michała Englerta oraz Wszystkie nasze strachy Łukasza Rondudy i Łukasza Gutta (2021).

Za rolę Roya M. Cohna w przedstawieniu Anioły w Ameryce Tony’ego Kushnera w TR Warszawa otrzymał Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza za sezon 2006/2007. Od 2008 jest członkiem zespołu Nowego Teatru w Warszawie.

W styczniu 2013 zadebiutował jako reżyser operowy, reżyserując w Operze Bałtyckiej Graczy Szostakowicza-Meyera[2].

W 2015 otrzymał Nagrodę im. Konrada Swinarskiego za reżyserię opery Pawła Mykietyna Czarodziejska góra według powieści Thomasa Manna[3]. W 2019 otrzymał Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego za całokształt twórczości[4].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Magdalena Cielecka i Andrzej Chyra, 2008

Był mężem aktorki i reżyserki castingowej Marty Kownackiej. Następnie był związany z aktorką Magdaleną Cielecką[5]. W 2015 urodziło się pierwsze dziecko aktora, syn ze związku z Pauliną Jaroszewicz[6].

Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010[7].

Deklaruje się jako ateista[8].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Dubbing[edytuj | edytuj kod]

Role teatralne[edytuj | edytuj kod]

Teledyski[edytuj | edytuj kod]

Reżyser[edytuj | edytuj kod]

  • Z dziejów alkoholizmu w Polsce (1994) Teatr Stara Prochownia
  • Przegryźć dżdżownicę (1997) Piętro w Poznaniu
  • Kochanek (1998) Teatr Centrum Kultury
  • Gracze (2013) Opera Bałtycka
  • Carmen (2018) Teatr Wielki – Opera Narodowa

W kulturze masowej[edytuj | edytuj kod]

  • W 2011 roku polska grupa muzyczna Video zadedykowała Andrzejowi Chyrze piosenkę zatytułowaną „Andrzej Chyra”, będącą osobliwym hołdem dla aktora[12].
  • Pojawia się w tekście utworu „Nicea” zespołu PRO8L3M

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Robert Górski, Mariusz Cieślik: Jak zostałem prezesem. Wydawnictwo Znak, 2012, s. 0–63. ISBN 978-83-240-2318-9.
  2. Jarosław Zalesiński, Premiera „Skrzypiec Rotszylda” i „Graczy” w Operze Bałtyckiej [online], Dziennik Bałtycki, 24 stycznia 2013.
  3. Nagroda im. Konrada Swinarskiego. Miesięcznik „Teatr”. [dostęp 2022-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-06)].
  4. Maciej Nycz, Bartosz Bielenia zdobywcą Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego! [online], rmf24.pl, 3 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-04] (pol.).
  5. Dwutygodnik Show nr 18, 8 września 2014, s. 76-79
  6. ''Andrzej Chyra po raz pierwszy został ojcem'' [online], rozrywka.dziennik.pl, 20 lipca 2015 [dostęp 2015-07-20].
  7. Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl, 16 maja 2010 [dostęp 2014-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-26].
  8. Andrzej Chyra: Nie wierzę, ale skoro Kościół silnie ingeruje w nasze życie, to powinien się spodziewać reakcji zwrotnej [online], naTemat.pl [dostęp 2021-10-03] (pol.).
  9. „Dziewczyna i kosmonauta” – nowy polski romans na Netflixie zadebiutuje w połowie miesiąca! W obsadzie Magdalena Cielecka i Andrzej Chyra! [online], granice.pl, 6 lutego 2023 [dostęp 2023-02-06] (pol.).
  10. William Shakespeare: Burza. Virtualo, 2012, s. 154. ISBN 978-8-377-47475-4. [dostęp 2017-05-12].
  11. Teatr Rozmaitości: Giovanni na podstawie Don Giovanniego Mozarta i Don Juana Moliera. [dostęp 2017-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-26)].
  12. Video: Nie obchodzi nas rock [online], Interia.pl, 31 maja 2011 [dostęp 2011-05-31] [zarchiwizowane z adresu 2011-06-03] (pol.).
  13. K. Figura i A. Chyra specjalnie wyróżnieni z okazji 50-lecia Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego [online], dzieje.pl [dostęp 2023-07-03] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]