Andrzej Perepeczko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Perepeczko
Ilustracja
Andrzej Perepeczko (2013)
Imię i nazwisko

Andrzej Wincenty Perepeczko

Data i miejsce urodzenia

5 czerwca 1930
Lwów

Data i miejsce śmierci

9 listopada 2023
Gdańsk

Język

polski

Alma Mater

Państwowa Szkoła Morska w Gdyni
Politechnika Gdańska

Dziedzina sztuki

proza

Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Wincenty Perepeczko (ur. 5 czerwca 1930 we Lwowie, zm. 9 listopada 2023 w Gdańsku[1]) – polski marynarz, pisarz i publicysta, oficer floty handlowej, wieloletni wykładowca w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Rodzina Perepeczków to gałąź rodziny Brałkowskich herbu Nowina. Przodek pisarza wziął czynny udział w powstaniu listopadowym, za co został później skazany na śmierć przez powieszenie. Rodzinny majątek (Brałkowszczyzna) w ramach przeprowadzanych przez władze rosyjskie po powstaniu represji został skonfiskowany. Syn powstańca – Florian Brałkowski został siłą wcielony do wojska i dla zrusyfikowania zmieniono mu nazwisko na Perepeczko; po 25 latach służby wojskowej osiadł on na Wileńszczyźnie (w okolicach Oszmiany).

Ojciec Andrzeja Perepeczki, Florian Perepeczko był porucznikiem Wojska Polskiego, 6. Dywizjonu Samochodowego we Lwowie. Urodzony w 1903 roku w Jekaterinodarze, w wieku 16 lat trafił do oddziałów generała Żeligowskiego. W wojnie polsko-bolszewickiej walczył w szeregach 14. Pułku Ułanów. Ukończył oficerską szkołę kawalerii w Grudziądzu.

Jest spokrewniony z rodziną aktora Marka Perepeczki (w czasie okupacji Andrzej Perepeczko mieszkał u ojca Marka Perepeczki).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodzony 5 czerwca 1930 roku we Lwowie[2][3]. Naukę szkolną rozpoczął w 1936 roku w Szkole Rodziny Wojskowej, kolejne klasy ukończył w szkole imienia Józefa Piłsudskiego.

Wybuch II wojny światowej zastał rodzinę Perepeczków na wakacjach na Huculszczyźnie w leśniczówce Szybene, niedaleko ówczesnej granicy polsko-węgierskiej, skąd najpierw ewakuowano ich przez Lwów i Warszawę do Modlina, a następnie do wsi Luszawa nad Wieprzem (niedaleko Kocka). Andrzej Perepeczko pod koniec wojny został członkiem Szarych Szeregów. Po powstaniu warszawskim znalazł się w Stobiecku Szlacheckim pod Radomskiem, gdzie zastał go koniec okupacji niemieckiej. W Radomsku uczęszczał do gimnazjum, jednak po udanym zamachu, którego dokonano na życie dyrektora szkoły, będącego jednocześnie członkiem sądów doraźnych, postanowił wyjechać do Gdańska w obawie przed ewentualną odpowiedzialnością za swoje oficerskie pochodzenie.

W Gdańsku ukończył Liceum Budowy Okrętów („Conradinum”)[2]; po drugim roku nauki w tej szkole (13 września 1948 roku) dostał się w ramach praktyki zawodowej na statek. Następnie ukończył Wydział Mechaniczny Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni i Politechniki Gdańskiej. W latach 1950–1953 pracował w okrętowej służbie mechanicznej, awansując od palacza do mechanika wachtowego.

Ze względów politycznych został pozbawiony prawa pływania na statkach i wysiedlony z Wybrzeża. W 1953 roku w ramach służby wojskowej został wcielony do 1. Batalionu Pracy, stacjonującego w Oświęcimiu i skierowany jako żołnierz do przymusowej pracy w kopalni węgla kamiennego. Nałożono również na niego zakaz pływania, który zdjęto dopiero po odwilży na przełomie lat 1956 i 1957.

Od roku 1962 był wykładowcą w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni (później Wyższa Szkoła Morska). W 1987 roku uzyskał dyplom morski oficera mechanika I klasy. Od 1988 był profesorem WSM. W latach 1991–1994 pełnił funkcję dziekana Wydziału Mechanicznego tej uczelni. Od roku 1994 przebywał na emeryturze. Już na emeryturze, w 2000, obronił pracę doktorską z historii na Uniwersytecie Gdańskim[4].

Debiutował anonimowo pod pseudonimem „Absolwent” w konkursie na powieść, ogłoszonym przez Wydawnictwo Morskie w październiku 1956 roku. Książka nosiła tytuł Kurs na świt. Nawiązywał on do nieoficjalnego „hymnu” Wydziału Mechanicznego Państwowej Szkoły Morskiej. Publikował również na łamach pisma „Morze” jako prozaik. Otrzymał w 1970 roku nagrodę im. Mariusza Zaruskiego. W roku 2002 otrzymał Medal Księcia Mściwoja II.

Autor szeregu książek, m.in. dla dzieci i młodzieży; dużą popularność zyskał cykl, w którym głównym bohaterem jest chłopiec o przezwisku Dzika Mrówka.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Powieści i opowiadania[edytuj | edytuj kod]

  • Kurs na świt (Wydawnictwo Morskie 1966)[3]
  • Opowieści z mesy (Wydawnictwo Morskie 1967, 1972)[3]
  • Listy z morza (Wydawnictwo Morskie 1968)[3]
  • Z obu stron... (Wydawnictwo Morskie 1969)[3]
  • Chłopcy z Morskiej Szkoły (Wydawnictwo Morskie 1974)[3]
  • Dzika Mrówka i tam-tamy (Wydawnictwo Morskie 1977, 1982, Wydawnictwo Cypniew 1996, Fundacja Rozwoju WSM 2003)[3][4]
  • Drugi (Wydawnictwo Poznańskie 1981)[3]
  • Dzika Mrówka pod żaglami (Wydawnictwo Morskie 1981, Wydawnictwo Cypniew 1996)[3]
  • Oni dwaj przez cały ten rejs (KAW 1983)[5][3]
  • Podwodny świat Dzikiej Mrówki (Wydawnictwo Morskie 1983[6], 1984[6], Book House 2009)[3]
  • Wojtek Warszawiak (MAW 1984)[7][3]
  • Dzika Mrówka i Jezioro Złotego Lodu (Wydawnictwo Morskie 1986)[8][3]
  • Dzika Mrówka i tajemnica U-2002 (Wydawnictwo Morskie 1987)[9][3]
  • Pana Jędrusia wyprawa po zielone runo (Wydawnictwo Morskie 1989)[10]
  • Pięciu z szalupy nr 3 (Graf 1991)[11]
  • Skarb Jantarowego Szlaku (Fundacja Rozwoju WSM 2002)[4]
  • Z błękitów mórz w mrok kopalni (AJ-Press, 2005, 2006)[4]
  • Opowieści mórz popołudniowych (2008)[12]
  • Dzika Mrówka i wenecki Doża Dandolo (2014, wydawnictwo Siesta DeLibro, ISBN 978-83-939721-0-4)
  • Dzika Mrówka na kurierskim szlaku (2015, wyd. Literatura, ISBN 978-83-7672-388-4)
  • Dzika Mrówka i tajemnice gdańskiego wybrzeża (2017, wyd. Bernardinum, ISBN 978-83-7823-869-0)

Reportaże i szkice historyczne[edytuj | edytuj kod]

  • broszury w cyklu Miniatury Morskie (Wydawnictwo Morskie w latach 1960-1974, Wydawnictwo VIK w latach 2007-2008)[3]
  • Bój o Atlantyk (Wydawnictwo Morskie 1972, seria „Wojny Morskie”)[3]
  • Wojna za kręgiem polarnym (Wydawnictwo Morskie 1973, seria „Wojny Morskie”)[3]
  • Biała fregata. Kronika „Daru Pomorza” 1929-1972 (Wydawnictwo Morskie 1974, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Morskiej 1994)[3]
  • O panowanie na Morzu Śródziemnym (Wydawnictwo Morskie 1974, seria „Wojny Morskie)[3]
  • Komandosi w akcji (Wydawnictwo Morskie 1978, 1982)[3]
  • Od Mers el-Kebir do Tulonu (Wydawnictwo Morskie 1979, seria „Wojny Morskie”)[3]
  • Coronel i Falklandy (Wydawnictwo Morskie 1990, seria „Wojny Morskie”)[13]; wydanie 2 pt. Triumf i klęska admirała von Spee (Wyd. Lampart 1996)[3]
  • Szkoła Morska. Tczew - Gdynia 1920-1969 (Wydawnictwo Wyższej Szkoły Morskiej 1992)[3]
  • Bitwa u ujścia Rio de la Plata (Wyd. Lampart 1994)[14][3]
  • Podwodni komandosi (Oskar 1994)[3]
  • „Dar Młodzieży” (Wydawnictwo Wyższej Szkoły Morskiej 1995)[3]
  • Morze Śródziemne w ogniu (Wyd. Lampart 1995)[15][3]
  • Wyższa Szkoła Morska w Gdyni. Kronika lat 1969-1994 (Wydawnictwo Wyższej Szkoły Morskiej 1995)[3]
  • Konie trojańskie III Rzeszy (Wyd. Lampart 1996)[3]
  • Victoria Cross kapitana Roope’a (Wydawnictwo Cypniew 1997)[3]
  • Wojna samotnych krążowników (Wyd. Lampart 1997)[3]
  • Burza nad Atlantykiem. Tomy 1-4 (Wydawnictwo Lampart 1999, 2000, 2002, 2002)[4]
  • U-booty pierwszej wojny światowej (Wydawnictwo Lampart 2000). Rozprawa doktorska[4]
  • Komandosi głębin: miniaturowe okręty podwodne i żywe torpedy w akcji (AJ-Press 2001)[4]
  • U-booty II wojny światowej (2012, Instytut wydawniczy Erica ISBN 978-83-62329-41-0)
  • Niemieckie ciężkie krążowniki typu „Admiral Hipper”. Cz. 1-3 (AJ-Press, 2003, 2004, 2004)[16][17][4]
  • Brytyjskie krążowniki linowe typu „Renown” i „Repulse” (Magnum 2004)[4]
  • Brytyjskie lotniskowce typu „Illustrious” (Magnum 2005)[4]
  • Włoskie pancerniki typu „Vittorio Veneto” (Magnum 2005)[4]
  • Groźne bliźniaki (Wyd. VIK 2007, z serii „Miniatury Morskie”)[18]

Ponadto podręczniki akademickie i skrypty dotyczące urządzeń okrętowych.

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • 2015 – Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury[19]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Gdańskie Centrum Multimedialne, Zmarł Andrzej Perepeczko - marynarz, prozaik, autor słynnej serii „Dzika Mrówka” [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta [dostęp 2023-11-09] (pol.).
  2. ↑ a b Jubileusz Andrzeja Perepeczki. „Morza, Statki i Okręty”. 3/2005. X (51), s. 81, maj-czerwiec 2005. ISSN 1426-529X. 
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny, Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan (red.), t. 6: N - P, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999, s. 310-312, ISBN 83-02-07446-2, OCLC 643863019.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny, Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan (red.), t. 10: Ż i uzupełnienia do tomów 1-9, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2007, s. 674, ISBN 83-02-05444-5, OCLC 31963289.
  5. ↑ Andrzej Perepeczko, Oni dwaj przez cały ten rejs, wyd. 1, Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, ISBN 83-03-00020-9, OCLC 10593931 [dostęp 2022-02-05].
  6. ↑ a b Andrzej Perepeczko, Podwodny świat Dzikiej Mrówki, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1983, ISBN 83-215-6623-5, OCLC 76325893 [dostęp 2022-02-05].
  7. ↑ Andrzej Perepeczko, Wojtek Warszawiak, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1984, ISBN 83-203-1957-9, OCLC 69277861 [dostęp 2022-02-05].
  8. ↑ Andrzej Perepeczko, Dzika Mrówka i Jezioro Złotego Lodu, wyd. 1, Gdańsk: Wyd. Morskie, 1986, ISBN 83-215-6629-4, OCLC 24879682 [dostęp 2022-02-05].
  9. ↑ Andrzej Perepeczko, Dzika Mrówka i tajemnica U-2002, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1987, ISBN 83-215-6632-4, OCLC 749578199 [dostęp 2022-02-05].
  10. ↑ Andrzej Perepeczko, Pana Jędrusia wyprawa po zielone runo, wyd. 1, Gdańsk: Wyd. Morskie, 1989, ISBN 83-215-5208-0, OCLC 23806825 [dostęp 2022-02-05].
  11. ↑ Andrzej Perepeczko, Pięciu z szalupy nr 3, wyd. 1, Gdansk: Graf, 1991, ISBN 83-85130-60-8, OCLC 50734763.
  12. ↑ Andrzej Perepeczko, U-booty II wojny światowej, wyd. 2, Warszawa: Instytut Wydawniczy Erica, 2012, ISBN 978-83-62329-41-0, OCLC 804668162 [dostęp 2022-02-05].
  13. ↑ Andrzej Perepeczko, Coronel i Falklandy, Gdańsk: Wyd. Morskie, 1990, ISBN 83-215-3285-3, OCLC 69519388 [dostęp 2022-02-05].
  14. ↑ Andrzej Perepeczko, Bitwa u ujścia Rio de la Plata, Warszawa: Lampart, 1994, ISBN 83-902554-0-5, OCLC 749618230 [dostęp 2022-02-05].
  15. ↑ Andrzej Perepeczko, Morze Śródziemne w ogniu, Warszawa: Lampart, 1995, ISBN 83-902554-3-X, OCLC 69636044 [dostęp 2022-02-05].
  16. ↑ Andrzej Perepeczko, Niemieckie krążowniki typu Admiral Hipper. Cz. 1, Gdańsk: Aj-Press, [cop. 2003], ISBN 83-7237-123-7, OCLC 749444992 [dostęp 2022-02-05].
  17. ↑ Andrzej Perepeczko, Niemieckie krążowniki typu Admiral Hipper. Cz. 3, Gdańsk: Aj-Press, [cop. 2004], ISBN 83-7237-155-5, OCLC 749929649 [dostęp 2022-02-05].
  18. ↑ Andrzej Perepeczko, Groźne bliźniaki, Warszawa: Wydawnictwo VIK, 2007, ISBN 978-83-87782-24-5, OCLC 751494933 [dostęp 2022-02-05].
  19. ↑ Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury [online], gdansk.pl, 23 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-05] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Andrzej Perepeczko, Z błękitów mórz w mrok kopalni, Wydawnictwo AJ-Press, 2006
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Perepeczko&oldid=73162706”