Andrzej Waleron

Andrzej Waleron

Data i miejsce urodzenia	16 października 1882 Sudół k. Prząsławia
Data i miejsce śmierci	2 lutego 1969 Warszawa
Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”
Okres	od 1924 do 16 marca 1925
Przynależność polityczna	PSL „Wyzwolenie”
Poprzednik	Stanisław Thugutt
Następca	Maksymilian Malinowski

Andrzej Waleron (ur. 16 października 1882 w Sudole, zm. 2 lutego 1969 w Warszawie) – polski polityk ruchu ludowego, dziennikarz, poseł na Sejm, członek Rady Głównej Centralnego Towarzystwa Organizacji i Kółek Rolniczych od 1934.

Życiorys

W 1901 ukończył seminarium nauczycielskie, pracował w szkole powszechnej do 1916. Początkowo był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (lata 1902–1907). Pisał już wówczas do czasopisma ludowego „Zaranie”. Od 1915 w Polskim Stronnictwie Ludowym „Wyzwolenie” (był współzałożycielem tego ugrupowania). Zasiadał w jego władzach naczelnych w latach 1916–1926 (w tym od 1924 do 1925 jako prezes, w tym samym okresie był także wiceszefem klubu poselskiego PSL „Wyzwolenie”).

Podczas I wojny światowej organizował także zrzeszenia nauczycieli ludowych, a także (w latach 1917–1918) był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 brał udział w rozbrajaniu wojsk niemieckich, a później sprawował funkcję komisarza rządu na powiat jędrzejowski.

Po raz pierwszy wybrany do polskiego Sejmu Ustawodawczego w 1919, z okręgu kieleckiego. Mandat posła na Sejm I, II i III kadencji zapewniał sobie w kolejnych wyborach, wchodząc w skład izby do 1935. Od 1926 do 1931 był członkiem Stronnictwa Chłopskiego (w okresie 1929–1931 był prezesem Rady Naczelnej partii). W 1931 w wyniku zjednoczenia ruchu ludowego znalazł się w Stronnictwie Ludowym, w którym sprawował różne funkcje partyjne: m.in. członka Naczelnego Komitetu Wykonawczego oraz prezesa Komitetu. W latach 1933–1935 był prezesem Rady Naczelnej ugrupowania.

Ze Stronnictwa Ludowego odszedł w 1935, podczas nadzwyczajnego kongresu partii, na czele 17 parlamentarzystów SL. W ten sposób zaprotestowali przeciwko uchwale Kongresu, ogłaszającej bojkot wyborów do Sejmu ze strony SL. Zbliżył się wówczas do rządzącego obozu sanacyjnego – próbował zbudować od nowa wraz ze Stanisławem Wroną Stronnictwo Chłopskie, co mu się jednak nie udało.

Po II wojnie światowej w latach 1945–1949 był działaczem prokomunistycznego Stronnictwa Ludowego, od 1948 do 1949 zasiadał w jego radzie naczelnej. W wyniku zjednoczenia partii ludowych w 1949 znalazł się w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym. W latach 1947–1952 pełnił mandat posła na Sejm Ustawodawczy.

Pisał dla czasopism ruchu ludowego: „Zielonego Sztandaru” (redaktor naczelny w latach 1947–1948), „Gazety Chłopskiej”, „Samorządu” i „Plonu”.

Grób Andrzeja Walerona na Cmentarzu Bródnowskim.

Pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 98B-5-11).

Bibliografia

• Parlament Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1927. Warszawa: 1928.brak strony w książce
• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, t. 12.
• Cmentarz Bródnowski, red. J. Kieniewicz, Warszawa 2007.

Linki zewnętrzne

• Renata Piasecka-Strzelec: Andrzej Waleron (1882–1969). andreovia.pl. [dostęp 2017-11-19].
• Renata Piasecka-Strzelec: Publicystyka Andrzeja Walerona na łamach „Gazety Chłopskiej” w latach 1926–1930. „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2014, t. XVII, z. 3 (35), s. 21–45.