Raszpla zwyczajna

Raszpla zwyczajna
	Squatina squatina
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ryby chrzęstnoszkieletowe
Podgromada	spodouste
Rząd	raszplokształtne
Rodzina	raszplowate
Rodzaj	Squatina
Gatunek	raszpla zwyczajna
Synonimy
	Squalus squatina Linnaeus, 1758; Squatina vulgaris Risso, 1810; Squatina laevis Cuvier, 1816; Cestracion angelorum Swainson, 1838; Squatina angelorum Swainson, 1838; Squatina europaea Swainson, 1838; Squatina angelus Gronow, 1854;
	Squalus squatina Linnaeus, 1758; Squatina vulgaris Risso, 1810; Squatina laevis Cuvier, 1816; Cestracion angelorum Swainson, 1838; Squatina angelorum Swainson, 1838; Squatina europaea Swainson, 1838; Squatina angelus Gronow, 1854;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Raszpla zwyczajna^[10], anioł morski^[11], raszpla^[11], skwat^[12] (Squatina squatina) – gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny raszplowatych (Squatinidae), nazywany też ryną^[12].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Występuje w północno-wschodnim Atlantyku od południowej Norwegii, Szwecji i Szetlandów po Maroko i zachodnią Saharę, razem z Wyspami Kanaryjskimi i obszarem śródziemnomorskim pomiędzy 65° N i 15° N.

Występuje w przybrzeżnych wodach na głębokości 5–150 m, nad piaszczystym lub mulistym podłożem. Zwykle leży na dnie zagrzebana w piasku lub mule.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Dorasta do 90–120 (maksymalnie 200) cm długości i 80 (maksymalnie 100) kg masy ciała. Anioły morskie łączą cechy budowy płaszczek i rekinów. Ciało spłaszczone w przedniej części, głowa szeroka, pysk krótki, zaokrąglony, otwór gębowy przedni, szeroki i bardzo rozciągliwy. Zęby małe, o szerokiej podstawie, długim trójkątnym wierzchołku i gładkich krawędziach, na obu szczękach jednakowe. Oczy małe, bez migotki. Po 5 szczelin skrzelowych na bokach głowy przed płetwami piersiowymi, tryskawki półksiężycowate, duże. Szerokie płetwy piersiowe, nie zrośnięte z głową o zaokrąglonych brzegach tworzą kształt dysku. Płetwy brzuszne o podobnym kształcie jednak znacznie mniejsze, ich tylna krawędź sięga nasady pierwszej płetwy grzbietowej. Dwie małe płetwy grzbietowe, bez kolców, osadzone blisko siebie na trzonie ogona, brak płetwy odbytowej. Płetwa ogonowa mała, niesymetryczna o dolnym płacie lepiej rozwiniętym od górnego.

Grzbiet szarawy, zielonkawy lub piaskowobrązowy, często z ciemnymi plamami lub marmurkowym wzorem. U młodych osobników często występują również rzędy jasnych plam. Brzuch biały.

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Aktywne głównie nocą, żywią się rybami, przydennymi stawonogami i mięczakami.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Gatunek jajożyworodny, samica rodzi jednorazowo 9–20 młodych o długości ciała ok. 30 cm. Samice rodzą młode w płytkich przybrzeżnych wodach. W Morzu Śródziemnym odbywa się to wiosną, na Atlantyku – latem.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Squatina squatina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 233. (łac.).
↑ A. Risso: Ichthyologie de Nice, ou histoire naturelle des poissons du Département des Alpes Maritimes. Paris: F. Schoell, 1810, s. 45. (fr.).
↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 2. Paris: Chez Déterville, s. 131. (fr.).
↑ Swainson 1838 ↓, s. 137.
↑ Swainson 1838 ↓, s. 184, rys. 22–23.
↑ W. Swainson: Natural History of Fishes, Amphibians & Reptiles, or Monocardian Animals. Cz. 2. London: Longman & Co., 1839, s. 321. (ang.).
↑ J.E. Gray: Catalogue of fish collected and described by Laurence Theodore Gronow, now in the British Museum. London: The Trustees, 1854, s. 14. (ang.).
↑ Morey i inni, Squatina squatina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-09-08] (ang.).
↑ Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
↑ ^a ^b Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
↑ ^a ^b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

W. Swainson: Natural History of Fishes, Amphibians & Reptiles, or Monocardian Animals. Cz. 1. London: Longman & Co., 1838, s. i–vi; 1–368. (ang.).
Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9 (seria).
Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
Squatina squatina. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 1 lutego 2009]

[itis-1] Squatina squatina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 233. (łac.).

[Risso-3] A. Risso: Ichthyologie de Nice, ou histoire naturelle des poissons du Département des Alpes Maritimes. Paris: F. Schoell, 1810, s. 45. (fr.).

[Cuvier-4] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 2. Paris: Chez Déterville, s. 131. (fr.).

[CITEREFSwainson1838[https://www.biodiversitylibrary.org/page/40718388_137]-5] Swainson 1838 ↓, s. 137.

[CITEREFSwainson1838[https://www.biodiversitylibrary.org/page/40718435_184],_rys._[https://www.biodiversitylibrary.org/page/40718435_22]–[https://www.biodiversitylibrary.org/page/40718436_23]-6] Swainson 1838 ↓, s. 184, rys. 22–23.

[Swainson-7] W. Swainson: Natural History of Fishes, Amphibians & Reptiles, or Monocardian Animals. Cz. 2. London: Longman & Co., 1839, s. 321. (ang.).

[Gray-8] J.E. Gray: Catalogue of fish collected and described by Laurence Theodore Gronow, now in the British Museum. London: The Trustees, 1854, s. 14. (ang.).

[iucn-9] Morey i inni, Squatina squatina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-09-08] (ang.).

[RM-10] Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.

[KRR-11] Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973

[Rutk-12] Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]