Anna Leszczyńska (1699–1717)
| |
 Wieniawa | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
Anna (Marianna) Leszczyńska (ur. 25 maja 1699, zm. 20 czerwca 1717 w Zweibrücken w Niemczech) – królewna polska, starsza córka króla Stanisława Leszczyńskiego i jego żony, kasztelanówny poznańskiej Katarzyny Opalińskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze lata życia[edytuj | edytuj kod]
Anna Leszczyńska otrzymała imię na cześć swojej babki od strony ojca, Anny z Jabłonowskich Leszczyńskiej. Pierwsze lata życia spędziła na Śląsku, gdzie 23 czerwca 1703 przyszła na świat jej młodsza siostra Maria, późniejsza królowa Francji[1]. 12 lipca 1704 jej ojciec Stanisław został obrany królem Polski w szwedzkim obozie wojskowym pod Warszawą. Na początku września 1704, wobec zagrożenia ze strony zdetronizowanego monarchy Augusta II, Anna wraz z matką i młodszą siostrą wyjechała z Warszawy do Poznania[2]. Po próbie porwania Katarzyny Leszczyńskiej w 1707, Anna i jej siostra ukrywały się przez pewien czas w klasztorze cysterek w Trzebnicy, potem zaś wraz z matką przeniosły się na Pomorze Szwedzkie[3][4]. Przebywały tam do 1714, kiedy to Stanisław Leszczyński został mianowany przez króla Szwecji Karola XII księciem z upoważnienia w Zweibrücken (Księstwo Dwóch Mostów)[5].
Pobyt w Zweibrücken[edytuj | edytuj kod]
W październiku 1714 Anna z matką i siostrą przybyła do Zweibrücken, gdzie od lipca mieszkał jej ojciec Stanisław[6]. Edukacją królewskich córek zajął się szwedzki radca prawny Karl Friedrich Luther, zaś lekcji tańca i dobrych manier udzielał im baletmistrz Jules Fauvier[7][8]. Dziewczęta codziennie uczyły się literatury, języków, geografii i historii. Według powszechnej opinii Anna Leszczyńska miała być osobą wyjątkowo urodziwą i skromną. W Księstwie Dwóch Mostów wraz z siostrą zajmowała się również prowadzeniem działalności dobroczynnej, szyjąc ubrania dla ubogich mieszkańców miasta[9].
Śmierć i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Anna Leszczyńska zmarła 20 czerwca 1717 w Zweibrücken w wieku 18 lat. Zachowała się anegdota, jakoby przedwczesną śmierć córki wywróżyła Stanisławowi Leszczyńskiemu kobieta z darem jasnowidzenia, przepowiadając mu dwie korony i trumnę[10]. Przyczyną śmierci księżniczki było najprawdopodobniej zapalenie płuc[11]. Inne okoliczności zgonu Leszczyńskiej przedstawia Jadwiga Rafałowiczówna w liście do hetmanowej Elżbiety Sieniawskiej z 29 lipca 1717:
Od dworu króla Jegomść Stanisława piszą tu, słyszę, że tam srogi lament i żal po starszej córce, która to umarła. Na bolenie żołądka zachorowała, gorączka przystąpiła i valetę uczyniła temu życiu śmiertelnemu[12].
21 czerwca 1717 księżniczka Anna została pochowana w klasztorze Gräfinthal w Mandelbachtal, którego odbudowę zlecił kilka lat wcześniej jej ojciec. W miejscu pochówku Leszczyńskiej ojciec ofundował ołtarz św. Anny. Jej śmierć pogrążyła Stanisława i Katarzynę Leszczyńskich w głębokiej rozpaczy, do tego stopnia, że ojciec zabronił Marii Leszczyńskiej wymieniać przy nim imienia starszej córki. Mąż Marii, król Francji Ludwik XV, dowiedział się o istnieniu jej młodo zmarłej siostry dopiero wiele lat po ślubie[13]. W niektórych pracach naukowych można odnaleźć błędną informację, że królowa Francji była jedynym dzieckiem Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny Opalińskiej[14].
W 2006, podczas badań archeologicznych na terenie ruin klasztoru Gräfinthal, znaleziono szkielet młodej kobiety, którą zidentyfikowano jako Annę Leszczyńską. 24 czerwca 2017 w 300. rocznicę śmierci królewny złożono ją do nowego grobu w odrestaurowanej klasztornej kaplicy. Mszę pogrzebową sprawował delegat ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej, ksiądz Wiesław Lechowicz, wraz z biskupem pomocniczym Spiry Ottonem Georgensem[15].
Wywód przodków[edytuj | edytuj kod]
| Rafał Leszczyński | ||||||||||||||||
| Bogusław Leszczyński | ||||||||||||||||
| Anna z Radzimińskich | ||||||||||||||||
| Rafał Leszczyński | ||||||||||||||||
| Kasper Denhoff | ||||||||||||||||
| Anna Denhoffówna | ||||||||||||||||
| Anna Aleksandra z Koniecpolskich | ||||||||||||||||
| Stanisław Leszczyński | ||||||||||||||||
| Jan Stanisław Jabłonowski | ||||||||||||||||
| Stanisław Jan Jabłonowski | ||||||||||||||||
| Anna Ostrorożanka | ||||||||||||||||
| Anna z Jabłonowskich | ||||||||||||||||
| Aleksander Dominik Kazanowski | ||||||||||||||||
| Marianna z Kazanowskich | ||||||||||||||||
| Anna z Potockich | ||||||||||||||||
| Anna Leszczyńska | ||||||||||||||||
| Piotr Opaliński | ||||||||||||||||
| Krzysztof Opaliński | ||||||||||||||||
| Zofia Kostczanka | ||||||||||||||||
| Jan Karol Opaliński | ||||||||||||||||
| Adam Sędziwój Czarnkowski | ||||||||||||||||
| Teresa Konstancja z Czarnkowskich | ||||||||||||||||
| Katarzyna z Leszczyńskich | ||||||||||||||||
| Katarzyna Opalińska | ||||||||||||||||
| Kazimierz Franciszek Czarnkowski | ||||||||||||||||
| Adam Uriel Czarnkowski | ||||||||||||||||
| Konstancja z Lubomirskich | ||||||||||||||||
| Zofia Anna z Czarnkowskich | ||||||||||||||||
| Remigian Zaleski | ||||||||||||||||
| Teresa z Zaleskich | ||||||||||||||||
| Anna z Mielżyńskich | ||||||||||||||||
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Muratori-Phillip 2007 ↓, s. 23.
- ↑ Levron 2007 ↓, s. 11–12.
- ↑ Muratori-Phillip 2007 ↓, s. 34.
- ↑ Levron 2007 ↓, s. 13.
- ↑ Muratori-Phillip 2007 ↓, s. 44.
- ↑ Muratori-Phillip 2007 ↓, s. 45–46.
- ↑ Muratori-Phillip 2007 ↓, s. 47.
- ↑ Levron 2007 ↓, s. 15.
- ↑ Levron 2007 ↓, s. 16.
- ↑ Levron 2007 ↓, s. 16–17.
- ↑ Muratori-Phillip 2007 ↓, s. 50.
- ↑ J. Rafałowiczówna, A z Warszawy nowiny te... Listy do Elżbiety Sieniawskiej z lat 1710–1720, Kraków 2000, s. 149.
- ↑ B. Krzywobłocka, Wielkopolskie damy, Poznań 1986, s. 123.
- ↑ P. de Nolhac, Louis XV et Marie Leczinska, 2014.
- ↑ Pontifikalamt in der Klosterkapelle Gräfinthal. eventbu.com. [dostęp 2017-09-28]. (niem.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzywobłocka B., Wielkopolskie damy, Krajowa Agencja Wydawnicza, Poznań 1986, s. 123.
- Jacques Levron: Maria Leszczyńska : polska królowa Francji. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 9–22. ISBN 978-83-247-0400-2. (pol.).
- Anne Muratori-Phillip: Stanisław Leszczyński. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 23–55. ISBN 978-83-7391-624-1. (pol.).
- de Nolhac P., Louis XV et Marie Leczinska, Editions Frédérique Patat, 2014, ISBN 979-10-92188-88-2.
- Jadwiga Rafałowiczówna, A z Warszawy nowiny te... Listy do Elżbiety Sieniawskiej z lat 1710–1720, Bożena Popiołek (oprac.), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2000, s. 149, ISBN 83-7271-025-2, OCLC 233504883.
- Spórna M., Wierzbicki P., Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Zielona Sowa, Kraków 2003, ISBN 83-7389-189-7, s. 236.