António Guterres

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
António Guterres
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

António Manuel de Oliveira Guterres

Data i miejsce urodzenia

30 kwietnia 1949
Lizbona

Premier Portugalii
Okres

od 28 października 1995
do 6 kwietnia 2002

Przynależność polityczna

Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Aníbal Cavaco Silva

Następca

José Manuel Durão Barroso

Przewodniczący Międzynarodówki Socjalistycznej
Okres

od 1999
do 2005

Poprzednik

Pierre Mauroy

Następca

Jorgos Papandreu

Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców
Okres

od 15 czerwca 2005
do 31 grudnia 2015

Poprzednik

Ruud Lubbers

Następca

Filippo Grandi

Sekretarz generalny ONZ
Okres

od 1 stycznia 2017

Poprzednik

Ban Ki-moon

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Wolności (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Krzyż Wielki Orderu Honoru (Grecja) Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Wielka Wstęga Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia) Wstęga Orderu Orła Azteckiego (Meksyk) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy Wielki Oficer Orderu Wschodniej Republiki Urugwaju Wielka Wstęga Orderu Republiki (Tunezja) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka)

António Manuel de Oliveira Guterres (ur. 30 kwietnia 1949 w Lizbonie[1]) – portugalski polityk i inżynier, parlamentarzysta, w latach 1992–2002 sekretarz generalny Partii Socjalistycznej, od 1995 do 2002 premier Portugalii, w latach 2005–2015 wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców, od 2017 sekretarz generalny ONZ.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1971 ukończył inżynierię elektryczną w Instituto Superior Técnico w ramach Uniwersytetu Technicznego w Lizbonie[1], po czym pracował jako nauczyciel akademicki. Zaangażował się w działalność polityczną w ramach Partii Socjalistycznej. W 1973 założył i przez rok kierował stowarzyszeniem działającym na rzecz konsumentów. Później do 1975 zatrudniony w gabinecie ministra Mária Soaresa[1].

W 1976 wybrany na posła do Zgromadzenia Republiki, z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w okręgu Castelo Branco w kolejnych wyborach[2]. Na początku lat 80. był członkiem Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy[3].

Od 1986 do 1988 wchodził w skład sekretariatu krajowego socjalistów, następnie do 1991 kierował jego klubem poselskim[1]. W 1992 wybrany na sekretarza generalnego Partii Socjalistycznej, kierował nią do 2002, kiedy to zastąpił go Eduardo Ferro Rodrigues[4]. Od 1992 był wiceprzewodniczącym Międzynarodówki Socjalistycznej, zaś w latach 1999–2005 stał na czele tej organizacji[3].

28 października 1995, po wyborach parlamentarnych wygranych przez socjalistów (zdobyte 104 mandaty w 230-osobowym parlamencie), António Guterres objął urząd premiera[4]. Dobra sytuacja ekonomiczna kraju doprowadziła do zwiększenia wydatków socjalnych. W okresie kierowania przez niego rządem Portugalia zorganizowała Expo ’98 w Lizbonie. W 1999 Partia Socjalistyczna ponownie wygrała wybory parlamentarne (115 mandatów), a jej lider ponownie został premierem. Od stycznia do czerwca 2000 był jednocześnie przewodniczącym Rady Europejskiej[3]. W trakcie drugiej kadencji doszło do spowolnienia gospodarczego, a negatywnie na notowania rządu wpłynęły konflikty w Partii Socjalistycznej i katastrofa w Castelo de Paiva, gdzie na skutek zawalenia się mostu zginęło blisko 60 osób. W 2001 socjaliści zdecydowanie przegrali wybory samorządowe. António Guterres zadeklarował swoją rezygnację, po przedterminowych wyborach parlamentarnych 6 kwietnia 2002 na funkcji premiera zastąpił go José Manuel Barroso z Partii Socjaldemokratycznej.

W maju 2005 António Guterres został przez sekretarza generalnego ONZ Kofiego Annana mianowany wysokim komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. uchodźców. Stanowisko to zajmował od czerwca tegoż roku[1] do grudnia 2015[3]. W 2016 został powołany w skład Rady Państwa, organu doradczego przy prezydencie[5].

W lutym tego samego roku Portugalia oficjalnie zgłosiła jego kandydaturę na sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych[3]. W październiku 2016 Rada Bezpieczeństwa ONZ jednogłośnie rekomendowała go na ten urząd[6]. 13 października 2016 został wybrany na to stanowisko z kadencją od 1 stycznia 2017[7]. W 2021 uzyskał reelekcję na drugą kadencję[8].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1972 poślubił Luísę Amélię Guimarães e Melo, z którą ma dwoje dzieci i która zmarła w 1998 na chorobę nowotworową. W 2001 António Guterres zawarł związek małżeński z Catariną de Almeidą Vaz Pinto.

Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia krajowe
Odznaczenia zagraniczne
Nagrody i wyróżnienia

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e António Guterres. clubmadrid.org. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).
  2. Profil na stronie Zgromadzenia Republiki. [dostęp 2016-09-22]. (port.).
  3. a b c d e Biography. antonioguterres.gov.pt. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).
  4. a b Leaders of Portugal. zarate.eu. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).
  5. Guterres e Marques Mendes no Conselho de Estado. observador.pt, 10 lutego 2016. [dostęp 2020-01-18]. (port.).
  6. Security Council nominates Portugal’s Guterres as U.N. chief. reuters.com, 6 października 2016. [dostęp 2016-10-06]. (ang.).
  7. Portugal’s Antonio Guterres elected UN secretary general. bbc.com, 13 października 2016. [dostęp 2016-10-13]. (ang.).
  8. NewsUN chief Antonio Guterres appointed for 2nd term. dw.com, 18 czerwca 2021. [dostęp 2022-04-22]. (ang.).
  9. a b Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
  10. a b c d e f g h i j k l m Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
  11. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 września 1997 r. o nadaniu orderów (M.P. z 1997 r. nr 83, poz. 816).
  12. Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 3 grudnia 2001. [dostęp 2016-09-22]. (wł.).
  13. Karlspreis 2019. karlspreis.de. [dostęp 2019-02-02]. (niem.).