Badian właściwy
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd |
Austrobaileyanae |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
badian właściwy |
Nazwa systematyczna | |
Illicium verum Hook. f. Bot. Mag. 114: t. 7005. 1888 |
Badian właściwy, anyż gwiazdkowy, anyż gwiaździsty (Illicium verum Hook. f.) – gatunek rośliny zaliczany do obejmującej trzy rodzaje rodziny cytryńcowatych (system APG III z 2009), w niektórych systemach do monotypowej rodziny badianowatych (Illiciaceae) (system Reveala z 1999). Pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Tam też jest uprawiany.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Jest niezbyt okazałym, bo dorastającym maksymalnie do 8 m wysokości drzewem.
- Liście
- Skórzaste, szerokolancetowate, o jasnozielonej barwie.
- Kwiat
- Białożółtawe lub zielonkawobiałe. Po zapyleniu wiążą się z nich owoce, które swym wyglądem przypominają gwiazdy.
- Owoce[3]
- Składają się najczęściej z 8 rozwiniętych, jednonasiennych mieszków, każdy długości 12–22 mm i 6–12 mm wysokości, gwiaździście ułożonych wokół krótkiej, centralnie umieszczonej, tępo zakończonej kolumelli. Mieszki są kształtu czółenkowatego lub łódkowatego, o szarawobrunatnej powierzchni grzbietowej z widocznymi szorstkimi kreskami. Jeden lub więcej mieszków są rozwarte wzdłuż brzusznego szwu, ukazując pojedyncze, soczewkowate, lśniące, czerwonawobrunatne nasienie o około 8 mm średnicy.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Surowiec zielarski
- Owoc anyżu gwiaździstego (Anisi stellati fructus) – wysuszony, brunatny owoc złożony o zawartości nie mniej niż 70 ml/kg olejku eterycznego, zawierającego co najmniej 86,0% trans-anetolu[3].
- Działanie i zastosowanie
- Działanie lecznicze tej rośliny przejawia się przede wszystkim w obrębie przewodu pokarmowego, na który działa rozkurczowo, jednocześnie korzystnie wpływając na proces trawienia i przyswajania przez organizm składników pokarmowych. Wspomnieć jeszcze należy o niewielkim działaniu moczopędnym badianu, jak również o jego działaniu przeciwgrzybiczym i antybakteryjnym, niewielkim przeciwbólowym oraz pobudzającym wydzielanie mleka u kobiet karmiących[4]. Badian można stosować w leczeniu zaburzeń przemiany materii.
Spokrewniony z nim badian japoński (Illicium anisatum) nie tylko nie posiada właściwości leczniczych, ale jest lekko toksyczny.
Roślina przyprawowa
[edytuj | edytuj kod]Anyż gwiazdkowy posiada przede wszystkim znaczenie przyprawowe. Zmielone owoce stanowią przyprawę, którą można stosować do ciast, kompotów, budyniów oraz do aromatyzowania napojów alkoholowych (np. likierów).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Evolution; Amborellales : Amborellales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-01-24] (ang.).
- ↑ a b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
- ↑ Jakie zioła można stosować na pobudzenie laktacji? [online], sanitera.pl, 30 listopada 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-12-13] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Sarwa, Wielki leksykon roślin leczniczych, Warszawa. 2002
- BioLib: 61599
- EoL: 484056
- Flora of China: 200008460
- Flora of North America: 200008460
- GBIF: 2889756
- identyfikator iNaturalist: 122996
- IPNI: 554553-1
- ITIS: 505892
- NCBI: 124778
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2861915
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:554553-1
- identyfikator Tropicos: 50079582
- USDA PLANTS: ILVE2
- CoL: 3PGNT