Apikoplast
Apikoplast – rodzaj plastydów występujących u większości apikompleksów, w tym u wywołującego malarię zarodźca sierpowatego. Organellum jest efektem wtórnej endosymbiozy, na co wskazują cztery otaczające je błony. Pomimo pochodzenia z komórek glonów apikoplasty nie mają zdolności przeprowadzania fotosyntezy[1].
Budowa i funkcje[edytuj | edytuj kod]
Większość apikompleksów zawiera pojedynczy, eliptyczny apikoplast położony zawsze w bliskim sąsiedztwie jądra komórkowego oraz ściśle powiązany z mitochondriami. Reliktowy plastyd ma około 0,15-1,5 μm średnicy[2] i jest otoczony czterema błonami białkowo-lipidowymi[1]. Dwie wewnętrzne błony tworzą właściwą otoczkę plastyda zawierającego między innymi cząsteczkę DNA o długości 35 kbp (1 kbp = 1000 par zasad), kodującego około 30 białek oraz zestaw cząsteczek RNA[2], bakteryjne rybosomy[3] oraz, przynajmniej gatunki z rodzaju zarodziec, system błon o strukturze zbliżonej do istniejących w chloroplastach tylakoidów[2].
Apikoplasty straciły zdolność przeprowadzania fotosyntezy. Zachowują jednak typowe dla plastydów zdolności syntezy kwasów tłuszczowy, hemu i lipidów izoprenowych. Wytwarzane związki mogą być wydzielone z organellum i wykorzystane w metabolizmie pasożytniczych protistów[4].
Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Chloroplasty pojawiły się w komórkach eukariotycznych w wyniku włączenia w skład komórki sinic. Endosymbioza zapewniła możliwość korzystania ze związków organicznych wytwarzanych w procesie fotosyntezy. Protisty należące do Apikompleksów nabyły chloroplasty nie w wyniku wbudowania sinic lecz komórek glonów. O takim pochodzeniu świadczy obecność dodatkowych błon otaczających apikoplasty. Zwykle stwierdza się, że organellum otaczają cztery błony białkowo-lipidowe. Niekiedy stwierdza się obecność tylko trzech błon[1]. Jedne badania wskazują na pochodzenie apikoplastów od plastydów zielonych glonów[5][6], według innych pierwotnie były to plastydy krasnorostów[7]. Wchłonięte plastydy w wyniku ewolucji straciły te funkcje, które były niepotrzebne komórkom. Genom plastydów uległ zmniejszeniu z ponad 150 kbp do 35 kbp. Utraciły także zdolność przeprowadzania fotosyntezy[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c L. Lim, GI. McFadden. The evolution, metabolism and functions of the apicoplast.. „Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci”. 365 (1541), s. 749-63, Mar 2010. DOI: 10.1098/rstb.2009.0273. PMID: 20124342.
- ↑ a b c d E. Maréchal, MF. Cesbron-Delauw. The apicoplast: a new member of the plastid family.. „Trends Plant Sci”. 6 (5), s. 200-5, May 2001. PMID: 11335172.
- ↑ SA. Ralph, MC. D'Ombrain, GI. McFadden. The apicoplast as an antimalarial drug target.. „Drug Resist Updat”. 4 (3), s. 145-51, Jun 2001. DOI: 10.1054/drup.2001.0205. PMID: 11768328.
- ↑ BJ. Foth, GI. McFadden. The apicoplast: a plastid in Plasmodium falciparum and other Apicomplexan parasites.. „Int Rev Cytol”. 224, s. 57-110, 2003. PMID: 12722949.
- ↑ S. Köhler, CF. Delwiche, PW. Denny, LG. Tilney i inni. A plastid of probable green algal origin in Apicomplexan parasites.. „Science”. 275 (5305), s. 1485-9, Mar 1997. PMID: 9045615.
- ↑ S. Funes, E. Davidson, A. Reyes-Prieto, S. Magallón i inni. A green algal apicoplast ancestor.. „Science”. 298 (5601), s. 2155, Dec 2002. DOI: 10.1126/science.1076003. PMID: 12481129.
- ↑ J. Janouskovec, A. Horák, M. Oborník, J. Lukes i inni. A common red algal origin of the apicomplexan, dinoflagellate, and heterokont plastids.. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 107 (24), s. 10949-54, Jun 2010. DOI: 10.1073/pnas.1003335107. PMID: 20534454.