Arad (miasto w Rumunii)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Arad
Ilustracja
Centrum miasta, w tle gmach ratusza
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rumunia

Okręg

Arad

Mer

Calin Bibart

Powierzchnia

266,7 km²

Populacja (2011)
• liczba ludności
• gęstość


159 704[1]
3500 os./km²

Nr kierunkowy

02-57

Kod pocztowy

310xxx

Tablice rejestracyjne

AR

Położenie na mapie okręgu Arad
Mapa konturowa okręgu Arad, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Arad”
Położenie na mapie Rumunii
Mapa konturowa Rumunii, po lewej znajduje się punkt z opisem „Arad”
Ziemia46°10′N 21°18′E/46,166667 21,300000
Strona internetowa

Arad (węg. i niem. Arad, łac. Aradinum) – miasto w zachodniej Rumunii, w regionie Kriszana i Banat, nad rzeką Mureș. Stolica okręgu Arad.

Ważny ośrodek przemysłowy, m.in. produkcja taboru kolejowego, obrabiarek, nawozów sztucznych, mebli. Miasto jest ośrodkiem kulturalnym, m.in. teatr, filharmonia, muzea. Węzeł komunikacyjny, ze stacją kolejową Arad i lotniskiem.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Arad w 1904 r.

Arad od X wieku był pod panowaniem Węgier. Za panowania węgierskiego miasto było siedzibą władz komitatu Arad. Na przełomie XVI–XVII wieku w Imperium Osmańskim, po czym ponownie w państwie węgierskim. W latach 1763–1783 wzniesiono nową twierdzę, a w 1834 Arad uzyskał status wolnego miasta królewskiego. Podczas antyhabsburskiego powstania węgierskiego w latach 1848–1849 siedziba rządu Lajosa Kossutha. Po upadku powstania, w Aradzie 6 października 1849 Austriacy stracili trzynastu węgierskich generałów powstańczych, znanych dziś jako Męczennicy z Aradu(inne języki). W XIX w. w Aradzie występowali wybitni europejscy muzycy, m.in. Ferenc Liszt (1846), Pablo Sarasate i Henryk Wieniawski (1877)[2].

W 1910 roku z 63 166 mieszkańców 46 085 stanowili Węgrzy, 10 279 Rumuni, 4365 Niemcy, 1816 Serbowie, 277 Słowacy i 133 Czesi. W 1920 roku postanowieniem traktatu z Trianon przyłączone do Rumunii. W 2002 roku ze 172 827 mieszkańców 82,72% stanowili Rumuni, 13,01% Węgrzy, 1,73% Romowie, 1,3% Niemcy, 0,35% Serbowie, 0,26% Słowacy, 0,14% Bułgarzy, 0,85% pozostałe narodowości, w tym Polacy 0,01%[1].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Twierdza z lotu ptaka
Kościół św. Antoniego z Padwy

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, taboru kolejowego, metalowy, chemiczny, meblarski, elektrotechniczny, precyzyjny, włókienniczy, materiałów budowlanych, obuwniczy oraz spożywczy[3].

Transport[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Tramwaje w Aradzie.

W Aradzie znajduje się sieć tramwajowa. Założona została w 1869 i jest najstarszą siecią tramwajową wśród rumuńskich miast oraz jedną z trzech sieci wąskotorowych w Rumunii[4]. Po rewolucji miasto zaczęło intensywnie sprowadzać używany tabor z zachodniej Europy, co spowodowało, że w 2011 zostały wycofane wszystkie wagony wyprodukowane w Rumunii i Czechosłowacji. Sieć jest charakterystyczna ze względu na linię do Ghioroc, na której tramwaje jadą dawną trasą kolejki podmiejskiej. Trasa ta jest jedną z atrakcji turystycznych Aradu[5].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Structura Etno-demografică a României.
  2. The State Philharmonic, Arad, Romguide tourism Romania, www.romguide.net [dostęp 2018-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-14].
  3. Arad, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-05-29].
  4. Istoricul companiei. [dostęp 2013-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-08)]. (rum.).
  5. Karol Tyszka. Tramwaje w Aradzie. „Świat Kolei”. 1/2013. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]