Owocowiec liścionosy

Owocowiec liścionosy
	Artibeus jamaicensis
	Leach, 1821
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Noctilionoidea
Rodzina	liścionosowate
Podrodzina	owocnikowce
Plemię	owocnikowce
Rodzaj	owocowiec
Podrodzaj	Artibeus
Gatunek	owocowiec liścionosy
Synonimy
	Madataeus lewisii Leach, 1821; Artibeus carpolegus Gosse, 1851; Artibeus macleayii Dobson, 1878; Dermanura eva Cope, 1889; Artibeus coryi J.A. Allen, 1890; Artibeus parvipes Rehn, 1902; Artibeus insularis J.A. Allen, 1904; Artibeus yucatanicus J.A. Allen, 1904; Artibeus jamaicensis praeceps K. Andersen, 1906; Artibeus jamaicensis yucatanensis: Hatt, 1938;
Podgatunki
	A. j. jamaicensis Leach, 1821; A. j. parvipes Rehn, 1902; A. j. paulus W.B. Davis, 1970; A. j. richardsoni J.A. Allen, 1908; A. j. triomylus Handley, 1966; A. j. yucatanicus J.A. Allen, 1904;
	A. j. jamaicensis Leach, 1821; A. j. parvipes Rehn, 1902; A. j. paulus W.B. Davis, 1970; A. j. richardsoni J.A. Allen, 1908; A. j. triomylus Handley, 1966; A. j. yucatanicus J.A. Allen, 1904;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Owocowiec liścionosy^[17] (Artibeus jamaicensis) – gatunek ssaka z podrodziny owocnikowców (Stenodermatinae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1821 roku angielski przyrodnik William Elford Leach, nadając mu nazwę Artibeus jamaicensis^[2]. Holotyp pochodził z Jamajki^[18].

Artibeus jamaicensis należy do podrodzaju Artibeus^[18]^[19]^[20]. Analiza filogenetyczna przy użyciu danych opartych o cytochrom b i danych morfometrycznych wykazała, że A. jamaicensis (w szerokim znaczeniu) był polifiletyczny i zawierał oddzielne pokrewne linie w obrębie Artibeus, a A. jamaicensis, A. schwartzi, A. planirostris i A. aequatorialis zostały rozpoznane jako odrębne gatunki^[19]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają sześć podgatunków^[19]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
A. j. parvipes	Artibeus parvipes	Rehn, 1902	Santiago de Cuba, Kuba^[21].
A. j. paulus	Artibeus jamaicensis paulus	W.B. Davis, 1970	7,5 km, na zachodni północny zachód od La Libertad, na wysokości 500 ft (152 m), departament La Libertad, Salwador^[22].
A. j. richardsoni	Artibeus jamaicensis richardsoni	J.A. Allen, 1908	Matagalpa, departament Matagalpa, Nikaragua^[23].
A. j. triomylus	Artibeus jamaicensis triomylus	Handley, 1966	El Papayo, Guerrero, Meksyk^[24].
A. j. yucatanicus	Artibeus yucatanicus	J.A. Allen, 1904	Chichén Itzá, Jukatan, Meksyk^[25].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Artibeus: gr. αρτι arti „prosty”; βάω baō, βαινω bainō „iść”^[26].
jamaicensis: Jamajka^[27].
parvipes: łac. parvus „mały”; pes, pedis „stopa”, od gr. πους pous, ποδος podos „stopa”^[28].
paulus: łac. paulus „mały”^[29].
richardsoni: William Blaine (lub Blaney) Richardson, Sr. (1868–1927), amerykański kolekcjoner z Meksyku, Gwatemali, Nikaragui, Kostaryki, Kolombii, Ekwadoru i Indii Zachodnich w latach 1887–1927^[14]^[30]^[31].
triomylus: gr. τρεις treis, τρια tria „trzy”^[32]; μυλος mulos „ząb trzonowy”^[33].
yucatanicus: półwysep Jukatan, Meksyk/Gwatemala^[34].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Owocowiec liścionosy występuje w Ameryce zamieszkując w zależności od podgatunku^[19]:

A. jamaicensis jamaicensis – Wielkie Antyle (Jamajka, Haiti, Portoryko i Vieques, w tym wyspy Gonâve i Mona), Małe Antyle, Aruba oraz wyspy Providencia i San Andrés.
A. jamaicensis parvipes – Kuba, w tym Isla de la Juventud, południowe Bahamy (Wielka Inagua i Mayaguana) oraz Kajmany (Wielki Kajman, Mały Kajman i Cayman Brac).
A. jamaicensis paulus – Ameryka Środkowa od południowo-wschodniego Meksyku (Chiapas) na południowy wschód do północno-zachodniej Kostaryki (Guanacaste).
A. jamaicensis richardsoni – południowo-wschodni Meksyk (północne Chiapas) na południowy wschód przez Amerykę Środkową, wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego i wzdłuż obu stoków od okolic Puntarenas w północno-zachodniej Kostaryce do północno-zachodniej Kolumbii.
A. jamaicensis triomylus – pacyficzne stoki Meksyku od stanów Sinaloa do Oaxaca.
A. jamaicensis yucatanicus – przybrzeżne równiny i wyspy Zatoki Meksykańskiej od Tamaulipas w Meksyku, na południowy wschód do półwyspu Jukatan (w tym wyspa Cozumel), Belize i Islas de la Bahía w Hondurasie.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 78–93 mm, ogon niewidoczny, długość ucha 20–27 mm, długość tylnej stopy 16–18 mm, długość przedramienia 52–62,1 mm; masa ciała 43,5–55 g^[20]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {2}{2}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {2}{2}}$ M ${\tfrac {2}{3}}$ = 30 (okazy z Ameryki Środkowej) i I ${\tfrac {2}{2}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {2}{2}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 32 (podgatunek triomylus z zachodniego Meksyku)^[20]. Kariotyp wynosi 2n = 30 (samice) i 31 (samce) i FN = 56^[20].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Owocowiec liścionosy jest jednym ze ssaków o najszybszym tempie trawienia. Owoce, którymi się żywi, przechodzą przez jego cały układ pokarmowy w ciągu 15 minut. W tak krótkim czasie nie jest możliwe strawienie bądź bakteryjny rozkład twardych okryw nasiennych, więc nietoperz ten jest ważnym rozsiewaczem nasion.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Okres rozrodu tego nietoperza przypada od lutego do lipca. Samica rodzi 1 lub 2 młode.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Artibeus yucatanicus J.A. Allen, 1904.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Artibeus jamaicensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Leach 1822 ↓, s. 75.
↑ Leach 1822 ↓, s. 82.
↑ P.H. Gosse: A naturalist’s sojourn in Jamaica. London: Longman, Brown, Green, and Longmans, 1851, s. 271. (ang.).
↑ G.E. Dobson: Catalogue of the Chiroptera in the Collection of the British Museum. London: Printed by order of the Trustees, 1878, s. 520. (ang.).
↑ E.D. Cope. On the Mammalia obtained by the naturalist exploring expedition to southern Brazil. „The American naturalist”. 23 (266), s. 130, 1889. (ang.).
↑ J.A. Allen. Notes on a small collection of West Indian bats, with description of an apparently new species. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 3 (10), s. 173, 1890. (ang.).
↑ J.A.G. Rehn. Three new American bats. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 54 (3), s. 639, 1902. (ang.).
↑ Allen 1904 ↓, s. 231.
↑ Allen 1904 ↓, s. 232.
↑ K.Ch. Andersen. Brief diagnoses of a new genus and ten new froms of stenodermatous bats. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 18 (108), s. 421, 1906. (ang.).
↑ R.T. Hatt. Notes concerning mammals collected in Yucatan. „Journal of Mammalogy”. 19 (3), s. 335, 1938. DOI: 10.2307//1374572. (ang.).
↑ W.B.Davis. The large fruit bats (genus Artibeus) of Middle America, with a review of the Artibeus jamaicensis complex. „Journal of Mammalogy”. 51 (1), s. 119, 1970. DOI: 10.2307/1378537. (ang.).
↑ ^a ^b J.A. Allen. Mammals from Nicaragua. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 24 (34), s. 669, 1908. (ang.).
↑ Ch.O. Handley. Descriptions of new bats (Chiroderma and Artibeus) from Mexico. „Anales del Instituto de Biología”. Serie Zoología. 36, s. 299, 1966. (ang.).
↑ B.B. Miller B.B. i inni, Artibeus jamaicensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-12] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 106–107. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Artibeus (Artibeus) jamaicensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-12].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 186. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 573. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ Zijlstra ↓, s. N#17014.
↑ Zijlstra ↓, s. N#17015.
↑ Zijlstra ↓, s. N#17016.
↑ Zijlstra ↓, s. N#17017.
↑ Zijlstra ↓, s. N#17018.
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 117, 1904. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, jamaicensis [dostęp 2022-07-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, parvipes [dostęp 2022-07-12] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, paulus [dostęp 2022-07-12] .
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 340. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, richardsoni [dostęp 2022-07-12] .
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 241.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 141.
↑ The Key to Scientific Names ↓, yucatanicus [dostęp 2022-07-12] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

W.E. Leach. The Characters of seven Genera of Bats with foliaceous Appendages to the Nose. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13 (1), s. 73–82, 1822. (ang.).
J.A. Allen. New bats from tropical America, with note on species of Otopterus. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 20 (20), s. 227–237, 1904. (ang.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
J.S. Zijlstra: Home. Hesperomys project. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[12] Niepoprawna późniejsza pisownia Artibeus yucatanicus J.A. Allen, 1904.

[itis-1] Artibeus jamaicensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[CITEREFLeach1822[https://www.biodiversitylibrary.org/page/754802_75]-2] Leach 1822 ↓, s. 75.

[CITEREFLeach1822[https://www.biodiversitylibrary.org/page/754810_82]-3] Leach 1822 ↓, s. 82.

[gos-4] P.H. Gosse: A naturalist’s sojourn in Jamaica. London: Longman, Brown, Green, and Longmans, 1851, s. 271. (ang.).

[dob-5] G.E. Dobson: Catalogue of the Chiroptera in the Collection of the British Museum. London: Printed by order of the Trustees, 1878, s. 520. (ang.).

[cope-6] E.D. Cope. On the Mammalia obtained by the naturalist exploring expedition to southern Brazil. „The American naturalist”. 23 (266), s. 130, 1889. (ang.).

[all1890-7] J.A. Allen. Notes on a small collection of West Indian bats, with description of an apparently new species. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 3 (10), s. 173, 1890. (ang.).

[rehn-8] J.A.G. Rehn. Three new American bats. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 54 (3), s. 639, 1902. (ang.).

[CITEREFAllen1904231-9] Allen 1904 ↓, s. 231.

[CITEREFAllen1904232-10] Allen 1904 ↓, s. 232.

[and-11] K.Ch. Andersen. Brief diagnoses of a new genus and ten new froms of stenodermatous bats. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 18 (108), s. 421, 1906. (ang.).

[hatt-13] R.T. Hatt. Notes concerning mammals collected in Yucatan. „Journal of Mammalogy”. 19 (3), s. 335, 1938. DOI: 10.2307//1374572. (ang.).

[dav-14] W.B.Davis. The large fruit bats (genus Artibeus) of Middle America, with a review of the Artibeus jamaicensis complex. „Journal of Mammalogy”. 51 (1), s. 119, 1970. DOI: 10.2307/1378537. (ang.).

[all1908-15] J.A. Allen. Mammals from Nicaragua. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 24 (34), s. 669, 1908. (ang.).

[han-16] Ch.O. Handley. Descriptions of new bats (Chiroderma and Artibeus) from Mexico. „Anales del Instituto de Biología”. Serie Zoología. 36, s. 299, 1966. (ang.).

[iucn-17] B.B. Miller B.B. i inni, Artibeus jamaicensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-12] (ang.).

[miiz-18] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 106–107. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-19] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Artibeus (Artibeus) jamaicensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-12].

[icmw-20] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 186. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-21] S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 573. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/17014_N#17014]-22] Zijlstra ↓, s. N#17014.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/17015_N#17015]-23] Zijlstra ↓, s. N#17015.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/17016_N#17016]-24] Zijlstra ↓, s. N#17016.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/17017_N#17017]-25] Zijlstra ↓, s. N#17017.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/17018_N#17018]-26] Zijlstra ↓, s. N#17018.

[pal-27] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 117, 1904. (ang.).

[28] The Key to Scientific Names ↓, jamaicensis [dostęp 2022-07-12] .

[29] The Key to Scientific Names ↓, parvipes [dostęp 2022-07-12] .

[30] The Key to Scientific Names ↓, paulus [dostęp 2022-07-12] .

[edm-31] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 340. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[32] The Key to Scientific Names ↓, richardsoni [dostęp 2022-07-12] .

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=271_241]-33] Jaeger 1944 ↓, s. 241.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=171_141]-34] Jaeger 1944 ↓, s. 141.

[35] The Key to Scientific Names ↓, yucatanicus [dostęp 2022-07-12] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[a]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]