As-Sira al-Hilalijja
As-Sira al-Hilalijja (arab. السيرة الهلالية), także Al-Hilali – XIV-wieczny epos arabski oparty na tradycji przekazu ustnego, opowiadający historię plemion Banu Hilal, które przemieściły się z Arabii do Afryki Północnej w X wieku.
W 2003 roku epos został uznany za Arcydzieło Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości a w 2008 roku wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Banu Hilal[edytuj | edytuj kod]
Plemię Beduinów Banu Hilal zamieszkiwało początkowo obszary Nadżdu na Półwyspie Arabskim[1]. W X wieku plemię przemieściło się najpierw do Egiptu a później do środkowej części Afryki Północnej[1]. Banu Hilal udali się na tereny ówczesnej Ifrikijji na polecenie Fatymidów, by poskromić Zirydów, którzy uniezależnili się od Fatymidów[2].
Po pokonaniu Zirydów, plemię sprawowało władzę nad terenami w środkowej części Afryki Północnej (tereny obecnych Algierii, Tunezji i Libii) od połowy XI do połowy XII wieku[1]. Migracja Banu Hilal – ok. 200000 osób – uważana jest przez historyków jako przełomowy moment w arabizacji tej części Afryki[3].
Plemię zostało rozbite przez Almohadów w dwóch bitwach w 1153 i 1160, nieliczni mieli przeżyć[1]. Wiele współczesnych społeczności Beduinów na terenie Algierii, Tunezji, Libii, Tunezji, Sudanu, Egiptu i Czadu wywodzi swoje pochodzenie od Banu Hilal – co może wyjaśniać znajomość i popularność historii Banu Hilal[1]. Historię Banu Hilal po raz pierwszy spisał Ibn Chaldun w XV wieku w swoim dziele Mukaddima[1].
Epos[edytuj | edytuj kod]
Na przestrzeni wieków z wielu fragmentarycznych opowieści, funkcjonujących w tradycji ustnej świata arabskiego, wykształcił się spójny epos[1]. Do czasów obecnych przetrwała jedynie ustna tradycja opowieści historii Banu Hilal na terenie Egiptu[1], gdzie epos wykonywany jest przy akompaniamencie instrumentów perkusyjnych lub trójstrunowych skrzypiec (rabab) w kawiarniach lub przy okazji uroczystości rodzinnych[4]. Występy trwają nawet 50–100 godzin[4]. Tradycja wykonywania eposu przekazywana jest z pokolenia na pokolenie w kręgu rodzinnym[4]. Nauka zawodu trwa dziesięć lat[4].
W 2003 roku epos został uznany za Arcydzieło Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości a w 2008 roku wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Joseph Edmund Lowry, Devin J. Stewart: Essays in Arabic Literary Biography: 1350–1850. Otto Harrassowitz Verlag, 2009, s. 78. ISBN 978-3-447-05933-6. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).
- ↑ Kwame Anthony Appiah, Henry Louis Gates, Jr.: Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience. Oxford University Press, 2005, s. 361. ISBN 978-0-19-517055-9. [dostęp 2014-02-01]. (ang.).
- ↑ Kwame Anthony Appiah, Henry Louis Gates, Jr.: Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience. Oxford University Press, 2005, s. 360. ISBN 978-0-19-517055-9. [dostęp 2014-02-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO ICH: Al-Sirah Al-Hilaliyyah epic. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Al-Ahram Weekly online: The tale of a tale. 9–15 September 2004. [dostęp 2017-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-05)]. (ang.).