Astrocyt
Astrocyty, komórki gwiaździste, glej gwiaździsty – największe (8–15 μm) komórki glejowe, charakteryzujące się nieregularnym kształtem, posiadające wypustki rozgałęziające się we wszystkich kierunkach. Występują w ośrodkowym układzie nerwowym. Pełnią wiele funkcji, m.in.: uczestniczą przekaźnictwie nerwowym, przemianach amoniaku i kreatyny, procesach regeneracji oraz fagocytozy, a także tworzą barierę krew-mózg[1]
Astrocyty komunikują się też między sobą i z neuronami – wydzielają oraz wychwytują neuroprzekaźniki (odebrane sygnały są przekazywane wewnątrz astrocytów za pomocą szybkich zmian stężenia jonów wapnia[2]). Wypustki astrocytów otaczają synapsy neuronów i wpływają na przekazywanie sygnału przez synapsę między neuronami. W zniszczonych rejonach mózgu, jeżeli ubytek tkanki nie jest duży, tworzą tzw. blizny glejowe. Podstawą uczenia się i pamięci jest tworzenie sieci neuronów o długotrwale wzmocnionym przewodnictwie synaptycznym, dlatego astrocyty wpływają na uczenie się i pamięć[3].
Wyróżnia się dwa typy astrocytów[3]:
- protoplazmatyczne – charakterystyczne dla istoty szarej, posiadają gęstą sieć krótkich wypustek przylegających do perikarionów, ścian naczyń lub opony miękkiej;
- włókniste – występują głównie w istocie białej; wypustki posiadają gliofilamenty zbudowane z białka GFAP oraz wimentyny; są mniejsze od protoplazmatycznych.
Zaawansowane astrocyty człowieka[edytuj | edytuj kod]
Na poziomie komórkowym największa różnica pomiędzy korą mózgu człowieka i myszy występuje między astrocytami: ludzkie mają około 20 razy większą objętość i znacznie bardziej skomplikowane kształty. Wyjątkową formą dla naczelnych są astrocyty z długimi wypustkami przechodzącymi przez kilka warstw kory mózgowej. Gdy ludzkie astrocyty wszczepiono eksperymentalnie do mózgu myszy, spowodowało to szybsze jej uczenie się[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Słownik tematyczny. Biologia, cz. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 21, ISBN 978-83-01-16529-1.
- ↑ a b R. Douglas Fields: Human Brain Cells Make Mice Smart. Scientific American, 2013-03-07. [dostęp 2013-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)]. (ang.).
- ↑ a b Maciej Zabel: Histologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. Wrocław: Wydawnictwo medyczne Edra Urban & Partner, 2000. ISBN 83-87944-61-0.
