Autoportret z przyjacielem (obraz Rafaela)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium |
olej na desce |
| Wymiary |
99 × 83 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Autoportret z przyjacielem – obraz olejny autorstwa Rafaela.
Nie jest znana tożsamość mężczyzny stojącego przed Rafaelem, na którego ramieniu malarz trzyma lewą dłoń. Tradycja utożsamia go z nauczycielem szermierki, ponieważ mężczyzna trzyma dłoń na rękojeści szpady, podczas gdy krytycy upatrują w nim przedstawienia jednego z uczniów (być może jest nim Polidoro da Caravaggio lub Giulio Romano); istnieje także przypuszczenie, że sportretowanym nieznanym jest któryś z przyjaciół i zamawiających np. Giovanni Battista Branconio dell'Aquila dla którego Rafael zaprojektował w rzymskiej dzielnicy Borgo już nieistniejący Palazzo Branconio lub Pietro Aretino, Baldassare Peruzzi ewentualnie Antonio da Sangallo. Inwentarze z XVI i XVII w. podają różne dane, wymieniając m.in. Il Pordenone lub Jacopo Pontormo, jednakże tego typu hipotezy są odrzucane ze względu na istnienie innych, bardziej znanych i lepiej udokumentowanych wizerunków.
Nie jest znane pochodzenie płótna, które należało do Franciszka I Walezjusza. Przypisanie dzieła Rafaelowi jest już w pełni ugruntowane (Bernard Berenson, Adolfo Venturi, Pallucchini), jednakże w przeszłości mówiono także o autorstwie Sebastiano del Piombo.
Opis i styl[edytuj | edytuj kod]
Na jednolitym ciemnym tle Rafael mający brodę i przypominający wizerunek ze autoportretu z Galerii Uffizi oraz autoportret ze Stanz Watykańskich patrzy na oglądającego jakby chciał przedstawić mu mężczyznę stojącego przed sobą, który zwraca się w kierunku Santiego. Interesujący jest dialog z niewidocznym oglądającym, podkreślony ręką wyciągniętą w kierunku patrzącego na obraz, jakby dochodziło do prawdziwego przedstawienia nieznajomego.
Ujęcie obu postaci jest zbliżone, obie autor przedstawił od pasa w górę, światło pada na postacie z lewej strony obrazu, gra mimiki i gestów świadczy o poufałych relacjach między dwoma mężczyznami. Poza przyjacielskim gestem położenia ręki na ramieniu występuje ewidentne powiązanie obu modeli poprzez analogie w ubiorze i formie owłosienia na twarzy, które były popularne w pierwszych dziesięcioleciach XVI w.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Pierluigi De Vecchi, Raffaello, Rizzoli, Milano 1975.
- Paolo Franzese, Raffaello, wyd. Nuova ed, Milano: Mondadori Arte, 2008, ISBN 978-88-370-6437-2, OCLC 799531242.
