Awenturyn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Awanturyn)
Awenturyn
ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy

awanturyn, kwarc awenturynowy

Skład chemiczny

SiO2 (kwarc) lub NaAlSi3O8 – CaAl2Si2O8 (skaleń plagioklazowy)

Twardość w skali Mohsa

7

Przełam

muszlowy[potrzebny przypis]

Układ krystalograficzny

trygonalny[potrzebny przypis]

Gęstość minerału

2,64–2,69 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

srebrzysta, żółtawa, brunatnoczerwona, zielona i in.

Rysa

biała lub szarawa[potrzebny przypis]

Połysk

szklisty, na przełamie tłusty[potrzebny przypis]

Awenturyn[a], awanturyn[6][5], kwarc awenturynowy[1]minerał[2] lub skała[3], odmiana kwarcu o iskrzącym odbiciu, spowodowanym drobnymi inkluzjami miki lub hematytu[6][1]. Ma zróżnicowaną barwę, np. srebrzystą, żółtawą, brunatnoczerwoną lub zieloną[6][5][1]. Wariant zielony swą barwę zawdzięcza fuchsytowi[5][1].

Nazwa pochodzi od włoskiego aventura – „przygoda”, w nawiązaniu do rodzaju szkła o tej samej nazwie „awenturyn”[5][2], uzyskanego przypadkowo na początku XVIII w.[2] na Murano[5], po dodaniu opiłków miedzi do stopionej masy szklanej[5][2]. Szkło awenturynowe ma czerwonawobrązową (lub zielonkawą, jeśli zawiera dodatek chromu[2]) barwę i wykazuje silny odblask, podobnie jak minerał[5].

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

Nigdy nie występuje w formie dobrze wykształconych kryształów. Zawsze przybiera postać ziarnistych mas z bezbarwnego kwarcu, z nieregularnie rozmieszczonymi łuseczkami miki. Czasami awenturyn zawiera wtrącenia brązowej, srebrzystej lub białej miki oraz czerwonego hematytu lub niebieskiego dumortierytu[potrzebny przypis].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Największe złoża: stan Tamilnadu[1] w Indiach (główne źródło formy zielonej)[3], południowa Hiszpania (forma czerwonawobrązowa), okolice Idar-Oberstein w Niemczech (forma niebieskawobiała z czerwono-brązowymi wtrąceniami i inkluzjami z pirytu)[3], Chiny[1][6], Brazylia, Rosja – na Uralu i na Syberii[6].

W Polsce – znajdowany sporadycznie w aluwiach Kaczawy i w Górach Izerskich[potrzebny przypis].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]


Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Nazwa awenturyn jest niejednoznaczna i może dotyczyć różnego rodzaju kamieni ozdobnych o podobnych właściwościach. Np. taką samą nazwę stosuje się do skalenia plagioklazowego[1][2], zawierającego podobne inkluzje i wykazującego awenturyzację[3], którego jednoznaczna nazwa to skaleń awenturynowy lub kamień słoneczny[3][4][5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j aventurine, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-02-23] (ang.).
  2. a b c d e f Aventurine, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2023-02-23] (ang.).
  3. a b c d e f g h i Sunstone, [w:] Michael O'Donoghue, Gems. Their sources, descriptions and identification, wyd. 6, Oxford: Butterworth-Heinemann, 2006, s. 275–281, ISBN 978-0-7506-5856-0, OCLC 62088437.
  4. Sunstone, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2023-02-23] (ang.).
  5. a b c d e f g h Frederick William Rudler, Aventurine, [w:] Encyclopædia Britannica, 1911 (ang.).
  6. a b c d e f awenturyn, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-02-23].