Balon stratosferyczny
Balon stratosferyczny, zwany też stratostatem – balon przeznaczony do lotów stratosferycznych na wysokość rzędu 20-40 km.
Konstrukcja
Powłoka stratostatów ma pojemność co najmniej 100 000 m³ i jest elastyczna, a wysokość całego balonu może sięgać 100-120 metrów. Załogowe balony posiadają ciśnieniową, hermetyzowaną gondolę zaopatrzoną w urządzenia klimatyzacyjne oraz w system amortyzujący lądowanie. Stratostat napełniany jest helem lub wodorem. W tym drugim przypadku, z uwagi na wybuchowe właściwości wodoru, choć jest on tańszy niż hel, napełnia się nim stratostaty bezzałogowe (balony meteorologiczne), służące do badań górnych warstw atmosfery. Z powodu różnicy ciśnień panującej pomiędzy poziomem ziemi a planowaną wysokością, na którą ma wznieść się aparat, balon napełniany jest gazem do 1/10 swej maksymalnej objętości. Wraz ze wzrostem wysokości i spadkiem zewnętrznego ciśnienia, ciśnienie gazu w balonie wypełnia całą powłokę. Dzieje się tak na wysokości rzędu 20-23 tys. metrów. Aby nie doszło do rozerwania powłoki balonu załogowego przez rozprężający się gaz, uchodzi on przez specjalny rękaw zamontowany w powłoce. Spadek siły nośnej spowodowany utratą gazu równoważony jest zrzucanym balastem. Powłoka balonu pokrywana jest metalizowanym lakierem mającym chronić przed dużym nasłonecznieniem, panującym na wysokim pułapie, a tym samym chronić przed nagrzewaniem się gazu. Najbardziej znanym polskim balonem stratosferycznym była Gwiazda Polski.
Bibliografia
- Stefan Szczeciński: Ilustrowany leksykon lotniczy. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, s. 127. ISBN 83-206-0633-0.
Linki zewnętrzne
Produkcja balonu stratosferycznego w 1938 roku - PAT MF.143, Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej