Bandol (AOC)
 Winnica AOC Bandol w Brulat koło Le Castellet | |
| Nazwa urzędowa |
Bandol |
|---|---|
| Kategoria |
AOC |
| Rok klasyfikacji | |
| Państwo | |
| Makroregion winiarski | |
| Położenie | |
| Klimat |
umiarkowany śródziemnomorski |
| Nasłonecznienie (rocznie) |
3000 h |
| Powierzchnia uprawiana |
1500 ha |
| Struktura winnic |
40% spółdzielnie, 60% samodzielni producenci |
| Dominujące odmiany |
mourvèdre (cz.), grenache (cz.), cinsault (cz.), |
| Rodzaje win | |
| Produkcja roczna |
55 000 hl (średnio) |
| Liczba krzewów/ha |
min. 5000 krzewów na ha |
| Średnia wydajność/ha |
40 hl/ha |
Bandol jest nazwą francuskiego wina i jednocześnie obszaru winiarskiego, w którym jest produkowane, w okolicy miasta Bandol, w departamencie Var w Prowansji.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Starożytność[edytuj | edytuj kod]
Cywilizacja fenicka pojawiła się w tym rejonie 2600 lat temu i przekazała mieszkającym na wybrzeżu Ligurom tajniki uprawy winorośli i wytwarzania wina, które z czasem stało się towarem. Handel winem i oliwą zorganizowali Rzymianie, o czym świadczą amfory i gliniane beczki (dolia) znalezione pod wodą[1][2].
Średniowiecze[edytuj | edytuj kod]
Łatwość transportu wina z Bandol, cenionego jako wyważone i o dobrej strukturze przyczyniła się do jego popularności. Port w Bandol był dość płytki, więc wino ładowano na małe statki, które podpływały do większych, zacumowanych na redzie i tam przeładowywano beczki[1].
Epoka nowożytna[edytuj | edytuj kod]
W XVII wieku wino zaczęło być eksportowane na Wyspy Brytyjskie. Na dębowych beczkach wypalano literę „B” (od „Bandol”), która świadczyła o pochodzeniu i autentyczności. W szczytowych okresie winiarze wytwarzali aż 60 000 hl wina, więcej niż obecnie[2].
Współczesność[edytuj | edytuj kod]
Klęska filoksery zniszczyła uprawy i winiarstwo odradzało się bardzo powoli. Wysiłek wytwórców włożony w zapewnienie wysokiej jakości win został doceniony i rozporządzeniem z 11 listopada 1941 roku została ustanowiona apelacja AOC Bandol[1][2][3].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Orografia[edytuj | edytuj kod]
Obszar naturalnego basenu Beausset jest synkliną szeroko otwartą na zachód w kierunku morza. Winnice leżą w amfiteatralnie ukształtowanej kotlinie otoczonej przez masyw Sainte-Baume na północy i górę Mont Caume na wschodzie[4].
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Apelacja znajduje się w strefie klimatu śródziemnomorskiego, charakteryzującego się wysokim nasłonecznieniem, porą suchą i gorącą przypadającą na lato oraz rzadkimi, lecz gwałtownymi opadami. Zimy są łagodne. Ze względu na bliskość morza w regionie Bandol amplitudy temperatur są niskie, a różnice między porami roku mniejsze.
Dla regionu Tulonu notowano w latach 1961–1990:
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | +12.7 | +13.3 | +15.3 | +17.8 | +21.6 | +25.6 | +29.1 | +28.9 | +25.7 | +21.4 | +16.3 | +13.6 | +20,1 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | +9.3 | +9.8 | +11.4 | +13.7 | +17.1 | +20.8 | +23.9 | +23.8 | +21.2 | +17.3 | +12.8 | +10.2 | +15,9 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | +5.8 | +6.2 | +7.5 | +9.6 | +12.7 | +16.1 | +18.8 | +18.7 | +16.6 | +13.3 | +9.2 | +6.7 | +11,7 |
| Opady [mm] | 76.3 | 88.3 | 56.4 | 55.7 | 45.0 | 22.3 | 6.6 | 28.5 | 49.1 | 93.9 | 69.4 | 73.5 | 665,0 |
| Źródło: www.meteosudest.org: Tolon (1961-1990)[5] | |||||||||||||
Przymrozki są rzadkie (średnio 2,9 dnia rocznie), a doby, kiedy temperatura nie przekracza w ogóle 0 °C nie zdarzają się. Równie rzadko pojawia się śnieg (ledwie 1,5 dnia w roku) i z reguły topnieje nawet bez słońca.
Łagodność klimatu burzy wiatr. Silny wiatr notuje się 115 dni w roku (suchy mistral ze wschodu, z reguły wzbudzający opady lub mgłę). Najbardziej wietrznym miesiącem jest styczeń, w którym wiatr określany jako silny wieje średnio 12,5 dnia. Na drugim biegunie leży wrzesień, z siedmioma dniami. Mistral może zimą obniżyć odczuwalną temperaturę na tyle, że odczuwa się mróz mimo dodatnich temperatur. Powietrze często jest suche. Średnioroczna wilgotność względna wynosi 56% i waha się od 50% w lipcu i sierpniu do 60% w listopadzie i grudniu.
Winiarstwo[edytuj | edytuj kod]
.JPG)
Obszar[edytuj | edytuj kod]
Winnice apelacji rozciągają się na terenie 8 gmin:
- Bandol, mały port handlowy, który użyczył nazwy całej apelacji i winu
- Le Beausset
- La Cadière-d’Azur
- Le Castellet
- Ollioules
- Saint-Cyr-sur-Mer, która liczyła w 2009 roku 115 producentów zrzeszonych i 11 samodzielnych posiadłości winiarskich (fr. domaines viticoles)
- Évenos
- Sanary-sur-Mer[6][3].
Szczepy[edytuj | edytuj kod]
W winach czerwonych dominuje szczep mourvèdre, który musi stanowić przynajmniej 50% wina. Obowiązkowe jest także użycie przynajmniej jednej z dwóch odmian: grenache i cinsault. W winach mogą się znaleźć także syrah i carignan (do 20% łącznie i 10% każda). Analogiczne zestawienie dotyczy win różowych, przy czym minimalny poziomu mourvèdre jest obniżony do 20% i można stosować także podstawowe odmiany białe[7][3].
Dla win białych podstawowymi odmianami są clairette (minimum 50% od 2011 roku) oraz ugni blanc i bourboulenc[7][3]. Dopuszcza się także użycie marsanne, rolle i sémillon (do 10% każda i 20% łącznie)[3].
Sposób produkcji[edytuj | edytuj kod]
Przy gęstości 5000 krzewów na hektar winorośl musi być silnie przycinana. Maksymalna wydajność uprawy została ograniczona do 40 hl/ha. Wina czerwone muszą być starzone w beczkach przynajmniej 18 miesięcy. Wina białe i różowe muszą dojrzewać przynajmniej przez 3 miesiące[3]
Siedlisko (terroir)[edytuj | edytuj kod]
Winnice apelacji Bandol rozciągają się na 1500 ha w amfiteatralnie ukształtowanej kotlinie i na ułożonych ku południu terasach na zboczach masywu Sainte-Baume aż po samo Morze Śródziemne. Roczne nasłonecznienie osiąga wartość 3000 godzin[6].
Gleby są kamieniste, wapienne i składają się z piaszczystych margli i piaskowców bogatych w wapień. Podłoże jest mało urodzajne, ale dobrze odprowadza wodę. Wysuszeniu roślin przeciwdziała wilgotne morskie powietrze i umiarkowane opady (600 mm rocznie). Odpływ wody ogranicza także terasowanie winnic[6].
Struktura właścicielska[edytuj | edytuj kod]
Liczba aktywnych winogrodników wzrosła do 268. Część z nich jest zrzeszona w 4 spółdzielniach, które odpowiadają za 40% produkcji[2]. Niezależni producenci, których jest 59, wytwarzają 60% wina z obszaru apelacji wynoszącego 1500 ha.
Rodzaje win i gastronomia[edytuj | edytuj kod]
Białe wina bandol mają kolor słomkowo-jasnożółty, wyczuwa się w nich aromaty limonki i żarnowca. Wina różowe coraz chętniej produkuje się ze szczepu mourvèdre, co zwiększa ich trwałość. Typowy czerwony bandol, produkowany z mourvèdre i grenache to pełne, mocne wino o dużej zawartości garbników. Aromat czerwonych owoców ustępuje w miarę starzenia zapachowi trufli, czarnych jagód, runa leśnego, lukrecji, pieprzu, ziół i przypraw[2].
Struktura produkcji[edytuj | edytuj kod]
Winiarze deklarują produkcję rzędu 55 000 hl, z których 31% to wina czerwone, 64% wina różowe i ledwie 5% – białe.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Historique. Maison des Vins du Bandol. [dostęp 2012-09-01]. (fr.).
- ↑ a b c d e André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 310-313. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).
- ↑ a b c d e f Décret du 3 novembre 2008. [zarchiwizowane z tego adresu]. (fr.).
- ↑ Top 100. 172 Toulon Aix-en-Provence. Skala 1:100 000. Wyd. II. Paryż: Institut Geographique National Paris, 2010. ISBN 978-2-7585-2378-9.
- ↑ Base de données sur la climatologie (1961-1990). [dostęp 2012-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-27)]. (fr.).
- ↑ a b c Le terroir des vins de Bandol. ODG des Vins de Bandol. [dostęp 2012-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-20)]. (fr.).
- ↑ a b Tom Stevenson: The Sotheby's Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005, s. 235. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Pierre Bedot: Guide des vins du Var. Marsylia: Jeanne Laffite, 1987. ISBN 2-86276-142-7.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Maison des vins de Bandol (fr.)
- Strona oficjalna Association des vins de Bandol (ang. • fr.)