Bardija (król Persji)

Bardija
𐎲𐎼𐎮𐎡𐎹
	Król Persji
Okres	522 p.n.e.
Poprzednik	Kambyzes II
Następca	Dariusz I Wielki
	Faraon
Okres	od 525 p.n.e.; do 522 p.n.e.
Poprzednik	Kambyzes II
Następca	Intriusza (Dariusz I)
	Dane biograficzne
Dynastia	Achemenidzi / Teispidzi
Data śmierci	522 p.n.e.
Ojciec	Cyrus II Wielki
Matka	Cassandane
Rodzeństwo	Kambyzes II; Atossa

Bardija (staropers. 𐎲𐎼𐎮𐎡𐎹; VI wiek p.n.e.) – syn króla Persji Cyrusa z dynastii Achemenidów, młodszy brat Kambyzesa II. Samozwańczy władca Persji. Grecy nazywali go Smerdisem (Σμέρδις).

Panowanie[edytuj | edytuj kod]

Po śmierci Cyrusa w 529 p.n.e. królem Persji został jego syn Kambyzes, Bardija otrzymał zaś panowanie nad wschodnimi prowincjami imperium.

Według Herodota oraz inskrypcji Dariusza I w Behistunie Kambyzes z nieznanych powodów zamordował swojego młodszego brata (najprawdopodobniej Bardija stał na czele spisku przeciw Kambyzesowi). Według różnych wersji stało się to przed wyprawą Kambyzesa na Egipt w 525 p.n.e., albo już w jej trakcie. Mord był trzymany w sekrecie.

Gaumata[edytuj | edytuj kod]

Tajemnicze zamordowanie Bardiji wykorzystał medyjski mag Gaumata, który w 522 p.n.e. przejął władzę w Persji podając się za Bardiję. Gdy przebywający wciąż w Afryce Kambyzes dowiedział się o uzurpatorze, wyruszył do Persji. Zmarł jednak po drodze w niejasnych okolicznościach.

Rządy uzurpatora – Gaumaty-Bardiji – zakończyły się po sześciu miesiącach^[a]. Został on zamordowany w twierdzy Sikjawautisz w Medii przez przedstawiciela bocznej linii Achemenidów, Dariusza, który został nowym królem Persji.

Głównym źródłem do historii uzurpatora Gaumaty jest Inskrypcja z Behistun, co jest o tyle problematyczne, że została ona stworzona przez jego mordercę, Dariusza. Dariusz twierdzi w niej, że Gaumata-Bardija był okrutnym tyranem, który mordował wszystkich, którzy znali prawdziwego Bardiję i mogli rozpoznaċ jego oszustwo. Należy jednak zauważyċ, że po zamordowaniu Gaumaty Dariusz przez kilkanaście miesięcy musiał tłumiċ bunty w różnych częściach imperium, co wskazywałoby na to, że był on władcą popularnym.

W związku z powyższym niektórzy historycy wysuwają hipotezę, że żadnego Gaumaty-Bardiji nie było, i Dariusz wraz ze spiskowcami zabił po prostu Bardiję, prawowitego dziedzica tronu Achemenidów, a następnie stworzył historyjkę o Gaumacie żeby usprawiedliwiċ swój postępek.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Dopuszcza się, że mógł panować znacznie dłużej (nawet 18 miesięcy). W oparciu o świadectwa Herodota oraz inskrypcji Dariusza w Behistunie przyjmuje się 7 miesięcy panowania Gaumaty-Bardiji. Jednak świadectwa babilońskie wydają się obalać tę datę. Tak więc problem długości panowania uzurpatora pozostaje nierozwiązany i oczekuje na ostateczne dalsze świadectwa (S. Graziani, Testi editi ed inediti datati al regno di Bardiya (522 a.c.), Napoli 1991, s. XVIII).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Tom Holland, Perski ogień, Wydawnictwo Amber, Warszawa 2005, ISBN 83-241-2509-4
Bogdan Składanek, Historia Persji, tom I, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2004, ISBN 83-88238-09-4

[1] Dopuszcza się, że mógł panować znacznie dłużej (nawet 18 miesięcy). W oparciu o świadectwa Herodota oraz inskrypcji Dariusza w Behistunie przyjmuje się 7 miesięcy panowania Gaumaty-Bardiji. Jednak świadectwa babilońskie wydają się obalać tę datę. Tak więc problem długości panowania uzurpatora pozostaje nierozwiązany i oczekuje na ostateczne dalsze świadectwa (S. Graziani, Testi editi ed inediti datati al regno di Bardiya (522 a.c.), Napoli 1991, s. XVIII).

[a]