Baszta Biała
54°20′34″N 18°38′47″E/54,342778 18,646389
 nr rej. A-553 z 30.10.1971[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Wysokość całkowita |
13 m[2] |
| Kondygnacje |
4[2] |
| Rozpoczęcie budowy |
1460 |
| Ukończenie budowy |
1461 |
| Zniszczono |
1945 |
| Odbudowano |
1948, po 1981 |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
| 54°20′34″N 18°38′47″E/54,342778 18,646389
| |
Baszta Biała, zwana też Białą Wieżą (niem. Weißer Turm)[2] – zabytkowa[1], średniowieczna baszta w Gdańsku, znajdująca się w Śródmieściu na Starym Przedmieściu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Sąsiednie Stare Przedmieście zostało przyznane Głównemu Miastu przez Krzyżaków najprawdopodobniej około 1342[3], a w drugiej połowie XV wieku uzyskało mury obronne[4]. Wojna trzynastoletnia (1454–1466) uświadomiła gdańszczanom konieczność otoczenia fortyfikacjami także Starego Przedmieścia[5]. 1463-1490 powstał długi na ponad 1 km ciąg murów z dwoma bramami i co najmniej siedmioma basztami, z których zachowały się tylko Baszta Biała, Baszta Pod Zrębem[3] i fundamenty Baszty Nowej (odkopane w maju 2018)[6].
Baszta została wybudowana z cegły 1460-1461 na planie koła i nakryta dachem stożkowym. Otynkowano ją i pomalowano na biało, stąd wzięła się jej nazwa. Służyła jako część fortyfikacji miasta Gdańska, lecz po wybudowaniu zewnętrznych fortyfikacji nowożytnych (początek XVII wieku) przestała pełnić funkcje obronne[2] i w 1670 została zamieniona na magazyn prochowy.
Większość fortyfikacji otaczających Gdańsk została rozebrana pod koniec XIX wieku[6]. Baszta została w znacznym stopniu uszkodzona podczas II wojny światowej (zniszczony dach i część murów, wypalone wnętrze). W 1948 odbudowano ją. W latach 80. XX w. podczas remontu odkryto na jej wewnętrznych ścianach nowożytne malowidła ścienne. Została wykupiona od miasta w 1981 i odrestaurowana przez klub wysokogórski, który obecnie ma tam swoją siedzibę[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych województwa pomorskiego – Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2022-11-04].
- ↑ a b c d e BASZTA BIAŁA w Gedanopedii
- ↑ a b STARE PRZEDMIEŚCIE. gedanopedia.pl.
- ↑ MURY OBRONNE. gedanopedia.pl.
- ↑ Tego na pewno nie wiecie. Od Baszty Nowej do Bastionu Wiebego. trojmiasto.wyborcza.pl, 13 maja 2018. [dostęp 2018-05-14].
- ↑ a b Odkopano fundamenty Baszty Nowej w Gdańsku. historia.trojmiasto.pl, 21 maja 2018. [dostęp 2018-05-23].
| Istniejące | |
|---|---|
| Częściowo zachowane | |
| Nieistniejące |
