Baszty w Krakowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Baszty Krakowskie – budowle obronne (baszty) w mieście Krakowie znajdujące się w ciągu murów miejskich (w większości niezachowane baszty miejskie) oraz baszty na Zamku Królewskim na Wawelu (w większości zachowane lub zrekonstruowane baszty wawelskie).

Baszty miejskie[edytuj | edytuj kod]

Baszta Pasamoników
Baszta Cieśli
Baszta Stolarzy
Baszta Floriańska

Krakowskie mury miejskie osłaniały dwie linie ochronne. Drugą linię murów miejskich średniowiecznego Krakowa osłaniało 47 baszt wliczając w to baszty bramne, bowiem większość bram miejskich była tak zbudowana, że pełniły jednocześnie funkcję baszt. W 1900 roku w swojej Encyklopedii staropolskiej... Zygmunt Gloger pisał: „Największą ilość baszt w murze obwodowym, bo przeszło 40, posiadała stara stolica Polski, Kraków.”, choć w dalszej części swojego tekstu, z nazwy wymienił ich tylko 39 za Ambrożym Grabowskim. Krakowskie baszty były budowane dla zwiększenia obronności murów miejskich. Były różnego kształtu i wysokości. Posiadały liczne otwory strzelnicze. W wypadku oblężenia, baszty krakowskie miały być bronione przez przypisany do danej baszty cech rzemieślniczy, stąd też pochodzą ich nazwy. Każda z baszt posiadała własną załogę. Co wieczór 20 strażników, zwanych drabami, sprawdzało czujność wart basztowych.

Zachowane[edytuj | edytuj kod]

  1. Baszta Pasamoników (Szmuklerzy)
  2. Baszta Cieśli (Ciesielska)
  3. Baszta Stolarzy (Powroźnicza, Stolarska)
  4. Baszta bramna Floriańska

Niezachowane[edytuj | edytuj kod]

  1. Baszta bramna Grodzka
  2. Baszta bramna Mikołajska
  3. Baszta bramna Wiślna
  4. Baszta bramna Nowa
  5. Baszta Karczmarzy I ("Kęsza")
  6. Baszta Karczmarzy II (Jastrzębia; Strażnica II)
  7. Baszta Szewska I (Opustoszała)
  8. Baszta Szewska II
  9. Baszta Prochowa I
  10. Baszta Prochowa II
  11. Baszta Rzeźników (Kupiecka, Prochowa III)
  12. Baszta Grzebieniarzy
  13. Baszta Przekupników (Sadelników i Słoniniarzy)
  14. Baszta Barchanników
  15. Baszta Czapników
  16. Baszta Kurdybaników
  17. Baszta Piekarska
  18. Baszta Kowali
  19. Baszta Siodlarzy
  20. Baszta Pierścienników
  21. Baszta Bednarzy
  22. Baszta Murarzy i Kamieniarzy
  23. Baszta Rymarzy
  24. Baszta Iglarzy
  25. Baszta Malarzy
  26. Baszta Solarzy
  27. Baszta Cyrulików
  28. Baszta Miechowników
  29. Baszta Kaletników (Farbiarzy)
  30. Baszta Blacharzy
  31. Baszta Rusznikarzy
  32. Baszta Nożowników
  33. Baszta Czerwonych Garbarzy
  34. Baszta Garncarzy
  35. Baszta Paśników
  36. Baszta Introligatorów (Stelmachów)
  37. Baszta Łaziebników (Krupników i Śledziarzy)
  38. Baszta Ceklarzy
  39. Baszta Katowska
  40. Baszta Mieczników (Mydlarzy)

Baszty wawelskie[edytuj | edytuj kod]

  1. Baszta Senatorska (zachowana)
  2. Baszta Sandomierska (zachowana)
  3. Baszta Złodziejska (zachowana)
  4. Baszta Tęczyńska (częściowo zrekonstruowana)
  5. Baszta Szlachecka (częściowo zrekonstruowana)
  6. Baszta Panieńska (częściowo zrekonstruowana)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • R. Sypek, Zamki i obiekty warowne Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Oficyna Wydawnicza Alma-Press, Warszawa 2005, s.18-29 (ISBN 83-7020-305-1)
  • Z. Gloger, Encyklopedja staropolska ilustrowana, t. 1, Druk P. Laskauere i W. Babickiego, Warszawa 1900 - hasło: baszta.