Bedri Spahiu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bedri Spahiu
Data i miejsce urodzenia

13 lipca 1906
Gjirokastёr

Data i miejsce śmierci

11 stycznia 1998
Tirana

Prokurator Generalny Albanii
Okres

od 1944
do 1946

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Albanii

Minister edukacji
Okres

od 11 kwietnia 1952
do 1955

Przynależność polityczna

Albańska Partia Pracy

Poprzednik

Kahreman Ylli

Następca

Ramiz Alia

Faksymile

Bedri Spahiu (ur. 13 lipca 1906 w Gjirokastrze, zm. 11 stycznia 1998 w Tiranie) – albański komunista, oficer i więzień polityczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z ubogiej rodziny wyznania bektaszyckiego, był synem Sinana Spahiu. W dzieciństwie ojciec wyemigrował do Turcji wraz z synem, w Stambule Bedri ukończył szkołę prowadzoną przez Włochów[1]. W 1923 ukończył szkołę średnią w Szkodrze. W 1927 powrócił do Tirany, gdzie podjął naukę w szkole artylerii. Z uwagi na prowadzoną w szkole działalność wywrotową został z niej wyrzucony i uwięziony. Karę odbywał do 1935. Po uwolnieniu podjął pracę w handlu. Po agresji włoskiej na Albanię w 1939 wstąpił do Albańskiej Partii Faszystowskiej, w której działał do 1940. Po utworzeniu Komunistycznej Partii Albanii w listopadzie 1941 wszedł w skład Tymczasowego Komitetu Centralnego, kierującego działalnością partii. W imieniu partii zajął się organizowaniem ruchu oporu w rejonie Gjirokastry. W 1944 walczył w rejonie Gjirokastry z oddziałami niemieckiej 1 Dywizji Górskiej SS, wyróżniając się odwagą.

Po 1944 szybko awansował w strukturach władzy. Początkowo objął tekę ministra odbudowy, ale już w 1946 otrzymał awans na stopień generała-majora i objął stanowisko Prokuratora Generalnego, odpowiadając za organizowanie procesów pokazowych do sądzenia opozycji, a od 1948 także spraw sądowych dotyczących działaczy partyjnych wysokiego szczebla m.in. Koçiego Xoxe.

W 1952 objął stanowisko ministra edukacji i wicepremiera. Od 1945 deputowany do Zgromadzenia Ludowego (alb. Kuvendi Popullor) w 1948 znalazł się w jego prezydium.

Od 1948 był członkiem Komitetu Centralnego Albańskiej Partii Pracy. Po wygłoszeniu krytyki Envera Hodży na plenum KC w czerwcu 1955 został uznany za rewizjonistę. Dwa tygodnie później został zatrzymany, a następnie usunięty z partii i internowany wraz z rodziną w Elbasanie. Aresztowany 1 czerwca 1957. 18 kwietnia 1958 został skazany na 25 lat więzienia i konfiskatę majątku[1]. Karę odbywał początkowo w Kaninie koło Wlory, a od stycznia 1958 w Tiranie. Uwolniony z więzienia w październiku 1974, wkrótce potem został ponownie internowany w Selenicy, gdzie pozostawał do 10 maja 1990[1].

6 czerwca 1991 na łamach pisma „Republika” Spahiu opublikował tekst, w którym przeprosił za swoje działania w czasie, kiedy pełnił urząd prokuratora i przyznał, że wstydzi się tego, co robił w przeszłości[2].

Był żonaty (żona Nedo), miał troje dzieci (dwóch synów i córkę)[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Bedri Spahiu: Pse e thërrisnim Enver Hoxhën kërriç? [online], ballikombetar.info, 2016 [dostęp 2020-12-29] (alb.).
  2. Blendi Fevziu: Enver Hoxha: The Iron Fist of Albania. I.B. Tauris, 2016. ISBN 978-0-85772-908-8.
  3. Zbardhet ditari i ish-Prokurorit të Përgjithshëm: Si ma nxiu jetën satani, Enver Hoxha! Nga zyrat e Komitetit Qendror te birucat e burgut të Kaninës [online], panorama.com.al, 2022 [dostęp 2023-02-28] (alb.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Kristo Frasheri: Historia e lëvizjes së majtë ne Shqipëri dhe e themelimit të PKSh-se 1878–1941. Tirana: 2006. ISBN 99943-909-3-7. (alb.).
  • Owen Pearson: Albania in the Twentieth Century, A History: Volume III: Albania as Dictatorship and Democracy, 1945-99. Tauris, 2007. ISBN 1-84511-105-2. (ang.).