Benedictiinae

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Benedictiinae
Clessin, 1880
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

ślimaki

Podgromada

Caenogastropoda[1]

Rząd

Littorinimorpha[1]

Nadrodzina

Truncatelloidea[1]

Rodzina

Lithoglyphidae

Podrodzina

Benedictiinae

Typ nomenklatoryczny

Benedictia W. Dybowski, 1875[1]

Synonimy
  • Benedictiidae Clessin, 1880[1]
Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies

Benedictiinae – podrodzina ślimaków z rodziny Lithoglyphidae i podgromady Caenogastropoda. Obejmuje gatunki endemiczne dla jeziora Bajkał[2][3][4].

Etymologia nazwy[edytuj | edytuj kod]

Nazwa podrodziny pochodzi od jej rodzaju typowego Benedictia, nazwanego od imienia Benedykta Dybowskiego, wybitnego polskiego przyrodnika i badacza Syberii, odkrywcy endemicznej fauny Bajkału. Rodzaj ten wprowadził brat Benedykta – Władysław Dybowski – dla nowo opisanego przez siebie gatunku – Benedictia fragilis – oraz dwóch gatunków opisanych wcześniej przez innych autorów[2].

Filogeneza[edytuj | edytuj kod]

Początkowo uważano, że są osobną rodziną w obrębie Rissooidea, spokrewnioną z rodziną Hydrobiidae[5][6]. Badania filogenetyczne w oparciu o dane genetyczne wykazały, że są grupą siostrzaną dla Lithoglyphinae w rodzinie Lithoglyphidae, od których oddzieliły się w paleogenie[4]. Najprawdopodobniej od początku ewoluowały w zbiornikach pra-Bajkału[4].

Systematyka rodziny jest oparta na budowie muszli, morfologii narządów rozrodczych, oraz na markerach molekularnych i sekwencjach wybranych genów mitochondrialnych i jądrowych[4][7][6][8].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Taksony wchodzące w skład rodziny są zróżnicowane pod względem morfologii i trybu życia: należą doń zarówno gatunki o bardzo małych wymiarach ciała jak i największe z całej rodziny Lithoglyphidae i Hydrobiidae[9][10][11]. Posiadają wieczko (konchiologia) rogowe o spiralnej budowie, ich muszla jest, w porównaniu do innych taksonów z tej rodziny, stosunkowo cienka[9][12][5]. Muszle niektórych gatunków cechuje skomplikowany kształt i bogata ornamentacja[5]. Wydaje się, że wynika to z małej twardości wody Bajkału (średnio <15 mg Ca/L) i dużej ilości rozpuszczonego dwutlenku węgla w głębszych partiach jeziora, co nie sprzyja mineralizacji muszli. Może to być również przystosowaniem do przebywania na miękkich podłożach ilastych w profundalu, gdzie duży ciężar muszli mógłby powodować grzęźnięcie mięczaków w podłożu[12].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele występują w całym jeziorze Bajkał, zarówno w części północnej jak i południowej, od płycizn (5–10 m) aż do dużych głębokości (1200 m) – głównie jednak na głębokości 20–30 m[12], na różnych typach podłoża (ilastym, piaszczystym, wśród makrofitów, na gąbkach, na kamieniach i dnie skalistym)[9][13]. Należą tutaj gatunki roślinożerne, detrytusożerne, planktonożerne i padlinożerne[9]. Dieta jest zwykle mieszana. W żołądkach występuje pręcik krystaliczny[5][8].

Relacje międzygatunkowe[edytuj | edytuj kod]

Gatunki zajmują oddzielne nisze ekologiczne i specjalizują się w wykorzystaniu wybranych siedlisk, w rozdziale nisz mają też znaczenie odmienne historycznie trajektorie ewolucyjne poszczególnych gatunków[13][14] – np. Kobeltocochlea martensiana zajmuje głównie siedliska w południowych i środkowych basenach jeziora, a K. olchonensis – basen północny i basen Małoje Morie[12]. Przedstawiciele gatunków o dużych wymiarach ciała spotykani są częściej na większych głębokościach, gatunki małe – płycej[9].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Jajorodne, często składają jaja na swoich własnych muszlach lub muszlach innych mięczaków. Rozwój prosty, liczba jaj w złożu jajowym do 130–200[9]. Cechą wspólną gatunków, odróżniającą je od gatunków z pokrewnej, także endemicznej dla Bajkału rodziny Baicaliidae, jest liczba chromosomów (n=17, podczas gdy u Baicaliidae n=14)[12]. U niektórych gatunków stwierdzono występowanie osobników tri- i tetraploidalnych[12].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Podrodzina Benedictiinae obejmuje 3 rodzaje z 21 gatunkami (w tym 4 wymarłymi)[1]:

Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]

  • ślimaki mają tendencję do składania jaj na swoich własnych muszlach, co jest przystosowaniem do życia w profundalu, gdzie miękkie podłoże, ‘zasypywane’ sedymentującym sestonem uniemożliwia złożenie jaj i ich niezakłócony rozwój[9].
  • jedyne ślimaki słodkowodne, o których wiadomo, że występują do głębokości 1200 m[9].
  • wraz z pozostałymi detrytofagami pełnią ważną rolę w obiegu materii organicznej w ekosystemie jeziora Bajkał[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f MolluscaBase eds., Benedictiinae Clessin, 1880, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-11] (ang.).
  2. ↑ a b W. Dybowski, Die Gasteropoden-Fauna des Baikal-Sees, anatomisch und systematisch bearbeitet, „Mémories de l'Académie Impériale des Sciences de St.Pétersbourg”, seria 7, t. 22 (8), 1875, s. 4 (niem.).
  3. ↑ Guido T. Poppe & Sheila P. Tagaro, The New Classification of Gastropods according to Bouchet & Rocroi, 2005; Visaya, February 23, 2006. [dostęp 2021-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (września 27, 2007)].
  4. ↑ a b c d Bernhard Hausdorf, Peter Röpstorf, Frank Riedel, Relationships and origin of endemic Lake Baikal gastropods (Caenogastropoda: Rissooidea) based on mitochondrial DNA sequences, „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 26 (3), 2003, s. 435–443, DOI: 10.1016/s1055-7903(02)00365-2, PMID: 12644402 [dostęp 2022-10-21].
  5. ↑ a b c d Kozhov, M.M. 1951. K morfologii i istorii baikal´skich endemichnih molliuskow sem. Baicaliidae Gastropoda, Prosobranchia. Trudy Baikalskoj Limnol. Stancji. 13: 93–119. [Po rosyjsku].
  6. ↑ a b M.M. Kozhov, Lake Baikal and its Life, „Monographiae Biologicae”, 11, 1963, s. 1–344, DOI: 10.1007/978-94-015-7388-7.
  7. ↑ Lindholm W.A. 1909. Die Mollusken des Baikalsees. Wissenschaftliche Ergebnisse einer Zoologischen Expedition nach dem Baikal-See (Kiew und Berlin), 4: 1–104
  8. ↑ a b Sitnikova T.Ya. 1995. Guide to recent molluscs of Northern Eurasia. 5. Gastropods of the family Benedictiidae from Lake Baikal. Ruthenica 5: 77–90
  9. ↑ a b c d e f g h i Sitnikova T. Ya., Shimaraev M.N. 2001. O glubokowodnych “karliczkach” i „gigantach” sredi bajkal’skih endemicznyh gastropod. Zurnal Obszcziej Biologii, 62: 226-238.
  10. ↑ Kantor Yu I., Vinarski M. V., Schileyko A. A. & Sysoev A. V. (published online on March 2, 2010). "Catalogue of the continental mollusks of Russia and adjacent territories". Version 2.3.1
  11. ↑ Starobogatova, Y.I. & Sitnikova, T.Ya. 1998. List of Mollusca species. In: Lake Baikal, Evolution and Biodiversity (O. M. Kozhova & L. R. Izmesteva, eds), 404–414. Backhuys Publishers, Leiden.
  12. ↑ a b c d e f g Sitnikova T. Ya., 2004. Isolating mechanisms between endemic prosobranch molluscs of Lake Baical. Konferencja: Molluscs of the NE Asia and N Pacific: Biodiversity, Ecology, Biogeography. Vladivostok, październik 2004. s. 151–152.
  13. ↑ a b Sitnikova T.Ya., Endemic gastropod distribution in Baikal, „Hydrobiologia”, 568(S), 2006, s. 207–211.
  14. ↑ Fazalova V. i inni, When environmental changes do not cause geographic separation of fauna: differential responses of Baikalian invertebrates, „BMC Evolutionary Biology”, 10, art. nr 320, 2010, DOI: 10.1186/1471-2148-10-320.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Benedictiinae&oldid=73115582”