Bereźne Nowe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bereźne Nowe
Новаберажное
Ilustracja
Dwór Oleszów
Państwo

 Białoruś

Obwód

 brzeski

Rejon

stoliński

Sielsowiet

Bereźne

Wysokość

150 m n.p.m.

Populacja (2009)
• liczba ludności


10[1]

Nr kierunkowy

+375 1655

Kod pocztowy

225532

Tablice rejestracyjne

1

Położenie na mapie obwodu brzeskiego
Mapa konturowa obwodu brzeskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Bereźne Nowe”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, na dole znajduje się punkt z opisem „Bereźne Nowe”
Ziemia52°00′40,31″N 26°59′19,68″E/52,011197 26,988800

Bereźne Nowe (błr. Новаберажное; ros. Новoбережное, hist. Bereżno Nowe) – wieś na Białorusi, w rejonie stolińskim obwodu brzeskiego, około 17 km na północny wschód od Stolina.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o Bereżnie pochodzi z 1508 roku, gdy Piotr Olesza otrzymał te dobra od Fedora, księcia Jarosławicza Borowskiego, ostatniego księcia (kniazia) na Dawidgródku i Pińsku[2][3]. Nadanie to zostało potwierdzone przez królową Bonę w 1524 roku. Bereżno pozostawało w rękach męskich potomków rodziny Oleszów do początku XX wieku. Kolejnymi właścicielami majątku byli:

  • (2) Teodor Olesza, syn Piotra, rotmistrz,
  • (3) Jan Olesza, syn Teodora, poborca mścisławski, która to funkcja została mu powierzona przez sejm w 1581 roku,
  • (4) Florian Olesza, syn Jana, sekretarz królewski w 1583 roku, wyznaczony w 1607 roku przez sejm do uśmierzenia buntów kozackich, w 1615 roku wojski włodzimierski,
  • (5) Stanisław Olesza, syn Floriana, również sekretarz królewski,
  • (6) Michał Olesza, syn Stanisława, sędzia piński,
  • ...
  • (12) Cezary Antoni Olesza (1820–1892), rotmistrz w gwardii rosyjskiej, kilka lat przed powstaniem styczniowym odszedł z wojska i zajął się własną gospodarką. Mimo że był przeciwnikiem powstania, gorliwie opiekował się powstańcami po jego upadku, ukrywając ich, udzielając im zapomóg, ułatwiając wyjazd zagranicę, ratując ich majątki przed konfiskatą. Miał 11 dzieci, w tym 6 synów. Cezary Olesza podzielił majątek i jego część, gdzie obecnie znajduje się Bereźne Nowe, przypadła najstarszemu jego synowi, którym był:
  • (13) Konstanty Olesza.
  • (14) Konstanty Olesza, syn Konstantego (zmarły w 1950 roku).

Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Bereżno, wcześniej należące do województwa brzeskolitewskiego Rzeczypospolitej, znalazło się na terenie guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego.

Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku wieś, której nazwa w tym okresie ustabilizowała się na brzmieniu Bereźne Nowe, znalazła się na terenie Polski, w gminie Stolin powiatu stolińskiego (od 1923 roku) województwa poleskiego, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi.

W sąsiedniej wsi, o nazwie Bereźne, odległej o około 2 km na południe od Bereźnego Nowego, istniało od początku XIX wieku stare gniazdo Oleszów, dwór, po którym obecnie nie ma śladu[4].

Pałac[edytuj | edytuj kod]

Konstanty Olesza (senior) zbudował w 1890 roku bezstylowy, ceglany, piętrowy pałac, który obecnie popada w ruinę[4][5][6]. Konstanty pasjonował się astronomią, ukończył w Niemczech studia matematyczno-astronomiczne, urządził w swojej wsi obserwatorium astronomiczne, po którym nie ma śladu. Poza stojącym jeszcze korpusem pałacu istnieją ściany browaru, ruina lodowni i resztki parku[7].

Majątek w Nowym Bereżnie jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. Bereżno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 111.
  3. a b Bereżno Stare i Nowe, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 13–15, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  4. a b Bereźne Nowe na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-05-23].
  5. Беражное. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 507–509. ISBN 985-11-0305-5. (ros.).
  6. Новае Беражное, Nowe Breżne, Новое Беражное. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 309–311. ISBN 985-6302-37-4. (biał.).
  7. Bereźne Nowe na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-05-20].