Bernhard Henrik Crusell

Bernhard Henrik Crusell
	; Bernhard Henrik Crusell, 1826
Data i miejsce urodzenia	15 października 1775 ; Nystad
Pochodzenie	szwedzkie
Data i miejsce śmierci	28 lipca 1838 ; Sztokholm
Instrumenty	klarnet
Gatunki	muzyka poważna, muzyka romantyczna
Zawód	kompozytor, klarnecista
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bernhard Henrik Crusell (ur. 15 października 1775 w Nystad, zm. 28 lipca 1838 w Sztokholmie^[1]^[2]^[3]) – fiński klarnecista i kompozytor pochodzenia szwedzkiego^[4], tworzący na przełomie klasycyzmu i romantyzmu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Nystad, które obecnie nosi nazwę Uusikaupunki i leży na obszarze Finlandii^[1]. Pochodził z ubogiej rodziny^[1], jego ojciec zajmował się oprawianiem książek^[3]. Gry na klarnecie uczył się w Nurmijärvi koło Helsinek^[2]. Dzięki pomocy udzielonej przez oficera szwedzkiej armii, majora O. Wallenstjerna, w wieku 12 lat został członkiem orkiestry wojskowej w Suomenlinna^[1]^[3]. W 1791 roku wyjechał do Sztokholmu, gdzie kontynuował naukę muzyki u G.J. Voglera^[2]. W 1793 roku został pierwszym klarnecistą w orkiestrze dworskiej^[1]. Studiował w Berlinie u Franza Tauscha (1798) oraz w Paryżu u Jean-Xaviera Lefèvre’a, Henri-Montana Bertona i François-Josepha Gosseca (1803)^[1]^[2]^[3]. Koncertował w wielu krajach europejskich, zdobywając uznanie jako wirtuoz^[2]. W 1822 roku odwiedził w Dreźnie Carla Marię von Webera^[5]. Od 1818 do 1838 roku był kapelmistrzem orkiestry wojskowej w Sztokholmie^[2]. Współpracował z operą sztokholmską, dla której przetłumaczył libretta m.in. Cyrulika sewilskiego Rossiniego, Fidelia Beethovena i Niemej z Portici Aubera^[2].

(na podstawie materiałów źródłowych)^[2]

I koncert na klarnet i orkiestrę Es-dur (1811)
II koncert na klarnet i orkiestrę f-moll (1816)
III koncert na klarnet i orkiestrę B-dur (1825)
Introduction et Air Suèdois varié na klarnet i orkiestrę (1829)
Concertante na klarnet, róg, fagot i orkiestrę (1816)
I kwartet na klarnet, skrzypce, altówkę i wiolonczelę Es-dur (1812)
II kwartet na klarnet, skrzypce, altówkę i wiolonczelę c-moll (1816)
III kwartet na klarnet, skrzypce, altówkę i wiolonczelę D-dur (1823)
Divertimento C-dur na obój i kwartet smyczkowy (1823)
3 Dua na 2 klarnety (1821)
cykl 12 pieśni solowych Frithjofs saga do słów Esaiasa Tegnéra (1827)
opera Den lilla slafvinnan do libretta René-Charlesa Guilberta de Pixérécourt (wyst. Sztokholm 1824)

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 189. ISBN 0-674-37299-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 2. Część biograficzna cd. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984, s. 275–276. ISBN 83-224-0223-6.
↑ ^a ^b ^c ^d Ruth-Esther Hillila, Barbara Blanchard Hong: Historical Dictionary of the Music and Musicians of Finland. Westport: Greenwood Press, 1997, s. 48–49. ISBN 0-313-27728-1.
↑ Fabian Dahlström: Crusell, Bernhard Henriklocked. oxfordmusiconline.com. [dostęp 2020-02-12]. (ang.).
↑ The Oxford Dictionary of Music. Oxford: Oxford University Press, 2013, s. 200. ISBN 978-0-19-957854-2.