Beskid Makowski
| |
 Zasięg regionu w obrębie Polski | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Beskid Makowski |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Beskid Makowski (dawniej nazywany Beskidem Średnim, 513.48) – grupa górska, część Beskidów Zachodnich. Od zachodu sąsiaduje z Beskidem Małym, Kotliną Żywiecką i Beskidem Żywieckim, od północy z Pogórzem Wielickim, od wschodu z Beskidem Wyspowym, od południa z Kotliną Rabczańską, Pasmem Babiogórskim i pasmem Beskidów Orawskich (po słowackiej stronie). Najwyższym szczytem jest Lubomir (902 m)[1].
Granice[edytuj | edytuj kod]
Według Regionalna geografia fizyczna Polski, granice Beskidu Makowskiego są następujące[2]:
- granica zachodnia i południowa: od Wadowic doliną Skawy do Jordanowa dalej potokiem Malejówka do Krzczonówki.
- granica północna: po północnej stronie Pasma Babicy od Wadowic do Myślenic dalej północnymi stokami Pasma Lubomira i Łysiny.
- granica wschodnia: doliną Krzyworzeki i Kasieniczanki do jej ujścia w Rabie; dalej w dół doliną Raby do jej dopływu Krzczonówki.
Rzeźba terenu[edytuj | edytuj kod]
Beskid Makowski zbudowany jest z piaskowców magurskich przewarstwionych warstwami łupków. W łupkach wyrzeźbione zostały doliny rzeczne. Składa się z wielu rozczłonkowanych pasm górskich i wzniesień. Są to (w nawiasie najwyższy szczyt pasma)[1]:
- Pasmo Chełmu (Chełm 603 m)
- Pasmo Babicy (Babica 727 m)
- Pasmo Koskowej Góry (Koskowa Góra 866 m)
- Pasmo Lubomira i Łysiny (Lubomir 902 m)
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Na klimat w Beskidzie Makowskim wpływa zróżnicowana rzeźba terenu i położenie geograficzne[3]. Średnia temperatura wynosi od 5 do 7 °C. Wiosna trwa długo i jest chłodna i deszczowa, nawroty niskiej temperatury występują aż do maja. Lato bywa trochę cieplejsze niż w Beskidzie Żywieckim, lecz trwa tyle samo. Jesień jest długa i sucha. Notowane są częste wahania temperatury, tak, jak i w reszcie regionu. Zima utrzymuje się zazwyczaj od końca listopada do marca. Przeciętnie najwięcej opadów zaobserwowano w czerwcu i w sierpniu, a najmniej w październiku, średnia roczna wynosi 800 mm. Podobnie jak w Beskidzie Wyspowym zdarzają się tu inwersje temperatury.
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Jest to obszar dość gęsto zaludniony. Lasy występują głównie na wyższych grzbietach górskich, natomiast doliny i śródgórskie zrównania zajęte są pod uprawy rolne i osady ludzkie[1]. Na terenie Beskidu Makowskiego znajdują się 4 miasta: Maków Podhalański, Sucha Beskidzka, Jordanów oraz Myślenice[4].
Zagospodarowanie turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Schroniska[edytuj | edytuj kod]
Na obszarze Beskidu Makowskiego znajduje się jedyne w tym mezoregionie Schronisko PTTK na Kudłaczach
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Pasmo Koskowej Góry
Sucha Beskidzka – Mioduszyna – Maków Podhalański
Maków Podhalański – Stańkowa – Koskowa Góra – Parszywka – Przełęcz Dział – Groń – Pcim
łącznikowy pomiędzy niebieskim i żółtym (jw.)
Maków Podhalański – Budzów- Bieńkówka – Koskowa Góra – Przełęcz Jabconiówka – Groń – Zarębki – Jordanów
- Osielec – Groń (810 m) – Skomielna Czarna – Tokarnia – Knapówka – Groń – Stróża
- Zębalowa – Tokarnia – Groń – Zawadka – dojście do szlaku żółtego pod Kotoniem
- Lubień – Zębalowa – Krzeczów
- Pasmo Babicy
Mały Szlak Beskidzki na odcinku: Zembrzyce – Chełm – Zachełmna – Palcza – Bieńkowska Góra – Babica – Trzebuńska Góra – Sularzowa – Myślenice- Stryszów – Chełm
- Budzów – Mysia Góra – Przełęcz Wrotka – Stronie
- Przełęcz Wrotka – Skawinki
- Przełęcz Sanguszki – Krowia Góra – Bieńkówka
- łącznikowy pomiędzy szlakiem niebieskim (jw.) i czerwonym Małym Szlakiem Beskidzkim
- Stróża – dojście do szlaku czerwonego Małego Szlaku Beskidzkiego pod Sularzową
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2, OCLC 830133845.
- ↑ Andrzej Richling i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski: praca zbiorowa, Poznań: [Warszawa]: Bogucki Wydawnictwo Naukowe ; na zlecenie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, 2021, ISBN 978-83-7986-381-5 [dostęp 2024-01-20].
- ↑ Andrzej Matuszczyk, Beskid Średni: przewodnik turystyczny, Emilia Krzyżanowska-Kalkowska (red.), wyd. 2, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1984, s. 5–6, ISBN 83-7005-019-0 (pol.).
- ↑ Beskid Wyspowy 1:50 000. Mapa turystyczna, Kraków: Compass, 2006, ISBN 83-89165-86-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mapa turystyczna Beskidu Średniego (Makowskiego) wydawnictwa Compass w formie elektronicznej. compass.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-15)].
- Galeria zdjęć Beskidu Makowskiego